საეკლესიო დავა: როგორ ვიგალობოთ ქართულ ეკლესიაში

ბიზანტიურ გალობას რამდენიმე მომხრე ჰყავს, თუმცა პატრიარქმა აკრძალა

საქართველოს საპატრიარქოს დაქვემდებარების ქვეშ მყოფ რამდენიმე ტაძარში ბიზანტიური საგალობელი იგალობება, რომელსაც ზოგიერთი ბერძნულსაც კი ეძახის. ეს გალობა ცოტა ხნის წინ საქართველოს პატრიარქმა აკრძალა.

„ახალი ვერსია“ დაინტერესდა საიდან გაჩნდა ბიზანტიური გალობა ქართულ ავტოკეფალიურ სამოციქულო ეკლესიაში და რატომ გაუჩნდა მას მომხრეები.

გალობის მომხრე ბიზანტიური გალობის შემსწავლელი ჯგუფი მიიჩნევს, რომ რეალურად ნამდვილი, ძველი ქართული გალობა არის ბიზანტიური გალობა, რომელიც მე–8 საუკუნეში ღირსმა მამამ, იოანე დამასკელმა შექმნა. ეს ჯგუფი ამტკიცებს, რომ ბიზანტიური გალობა მხოლოდ მართლმადიდებლური ეკლესიისთვის დამახასიათებელი ჰანგები და მელოდიებია – მსოფლიო მართლმადიდებლური ეკლესიის მუსიკა, რომელიც ადამიანები აზრს და გონებას ზეცისკენ მიმართავს: „ეს არ არის არც ერთი ერის გალობა; ეს არის მხოლოდ და მხოლოდ ერთი ერის – ღვთის ერის, ახალი ისრაელის გალობა, იმ ერის, რომლის სამშობლოა ზეციური იერუსალიმი“ („საპატრიარქოს უწყებანი“, #131).

„ყველაზე საშინელი ბოზი არის ადამიანი, რომელიც საკუთარ გრძნობას ჟიმავს“

ქართული ალტერნატიული მუსიკის ბიძა თავის პედაგოგად ჰამლეტ გონაშვილს ასახელებს

რობი კუხიანიძე საკუთარ თავს არც „ალტერნატივშიკს“ და არც პანკს არ უწოდებს, თუმცა მისი ჯგუფის, „აუტსაიდერის“ შემოქმედებაში მრავლად გვხვდება როგორც პანკის, ისე ალტერნატიული მუსიკის ელემენტები. რობის არ მოსწონს, როდესაც ქუთაისური როკის ან ქართული ალტერნატივის მამას უწოდებენ. უფრო მეტიც, საერთოდ არ მოსწონს ასეთი პირობითი ტერმინები.

თავის ერთ-ერთ ყველაზე დიდ მასწავლებლად რობი რუსული ანდერგრაუნდის უთვალსაჩინოეს ფიგურას პეტრე მამონოვს მიიჩნევს. სწორედ ამ პიროვნების სტუდიაში ჩაწერა „აუტსაიდერმა“ თავისი პირველი ალბომი Inside მოსკოვში 1992 წელს. სხვათა შორის, ეს ალბომი პირველი ფირფიტა იყო ქართული როკ-ჯგუფების ალბომებს შორის, რომელიც საზღვარგარეთ ჩაიწერა. სწორედ „აუტსაიდერი“ იყო ერთადერთი ქართული კოლექტივი, რომელმაც ჯერ კიდევ 1991 წელს მონაწილეობა მიიღო ჯერ ტალინის, შემდეგ მოსკოვის საერთაშორისო ალტერნატიული მუსიკის ფესტივალზე.

ტრიო „აუტსაიდერის“ ფრონტმენი, ვოკალისტი, გიტარისტი და სიმღერების ავტორი, რობი კუხიანიძე 2000 წელს ქუთაისიდან დედაქალაქში გადმობარგდა. თბილისში მის შემოქმედებას კარგად უკვე 1996 წლიდან ეცნობიან მას შემდეგ, რაც „აუტსაიდერმა“ ფესტივალ „მარგარიტა 96“-ზე საუკეთესო ქართული ალტერნატიული მუსიკის ნომინაციაში გაიმარჯვა. რობი დედაქალაქში გადმობარგებას ასე ხსნის: „თბილისი ჩემთვის მოძრაობის ადგილია, ქუთაისი კი სიკვდილის სადგური გახდა“.

რობის ბევრ სიმღერაში მსმენელი იგრძნობს სუფთა ეროვნულ, მეგრულ-სვანურ-აჭარულ, ზოგჯერ კი რუსულ ხასიათსაც, რომელთაც რობი, რაღა თქმა უნდა, ქუთაისური აქცენტით ასრულებს. მისი ტექსტები (ლექსები) ტრადიციულად, პირქუშია და თითქმის უკლებლივ პირველ პირშია დაწერილი. სიმღერებს, რომლებიც ხშირად უხეშობაში გადადის, მაინც აქვს შიშველი უხამსობის შინაგანი, ერთგვარი არისტოკრატიული და ზრდილი თავშეკავებულობა, რაც ნაწარმოებს თავისებურ ხიბლს აძლევს.

ალბათ, სწორედ ამ მიზეზების გამო, როდესაც „აუტსაიდერი“ ასრულებს საკუთარ ცნობილ სიმღერებს: „ძუძუ“, „ქალაქში ბნელა“, „დუმილი“, „ტაია“ და ა.შ. ზოგიერთ მაყურებელს, რობის სხეულიდან გადმონთხეული გრძნობების შემხედვარეს, მძაფრი სურვილი უჩნდება მთელი ხმით იყვიროს – „მე თავისუფალი ვარ!“ და თან მთელი უარყოფითი ემოციებისაგან გათავისუფლდეს.

როგორ გავვარსკვლავდეთ

იმისათვის, რომ საქართველოში ვარსკვლავი გახდე არ არის საჭირო დიდი ძალისხმევა. ახლა შემოგთავაზებთ რამდენიმე პოსტულატს და დაემორჩილეთ მას.

1. პირველ რიგში აუცილებელია გქონდეთ ვარსკვლავობის მძაფრი მოთხოვნილება. უნდა იცოდე, რომ საქართველოში ვარსკვლავად გახდომა არ არის რთული, ამისათვის მხოლოდ სურვილია საჭირო. მთავარია, შუბლის ძარღვი მოვადუნოთ და გადავიდეთ პირდაპირ მოქმედებებზე. არ არის სავალდებულო გქონდეს ხმა, სმენა, სასცენო ნიჭი და მუსიკალური განათლება.

2. მუსიკალური სტილებიდან მხოლოდ სოულს ჩაუღრმავდი. ამისათვის ბევრი უსმინე უიტნი ჰიუსტონს, მერაია ქერის, „ბოიზ თუ მენს“, „უესტლაიფს“, „ბექსტრიტ ბოიზს“, „ენ სინქს“ და ა. შ. იცოდე, რომ ზემოდ ჩამოთვლილი მუსიკოსები ჩვენი „ვარსკვლავების“ უმეტესობის საყვარელი შემსრულებლებია. შესაძლებლობის შემთხვევაში აუცილებლად იმეგობრე (ყველანაირი გაგებით) აფრიკული წარმოშობის ადამიანებთან, მათგან ბევრ საჭირო რამეს ისწავლი.

შენიშვნა: უკუაგდე ევროპული მუსიკა და ცხოვრების სტილი. გაითავისე მხოლოდ ამერიკული, თანაც ქუჩურ-ზანგური.

3. სამარშრუტო ტაქსში თუ მეგობრის „მერსედესში“ ჩართულ რადიოსთან დაწერე სიმღერის ტექსტი, ან იყიდე ის რომელიმე პრესტიჟული საესტრადო პოეტისაგან (50 ან 100 $-ად). არ დაგავიწყდეს ახლა მოდაშია „ტასკა“ სიმღერები. არავითარ შემთხვევაში არ წაიკითხო გალაკტიონის, ტერენტი გრანელის, ლადო ასათიანის, შექსპირის, პუშკინის, ბოდლერის ან თუნდაც ჯიმ მორისონის ლექსები. ეს შენს გონებას ავნებს, რადგან ფიქრს მიეჩვევი. უკიდურეს შემთხვევაში, მთლად უწიგნური რომ არ დაგიძახონ, გაეცანი ზოგი თანამედროვე პოეტის ლირიკას.

4. აუცილებლად შეიძინე ექსტრავაგანტული მზის სათვალე. ეს სათვალე გეკეთოს ყველგან ქუჩაში, რესტორანში, ღამით მანქანაში, სახლში, ტუალეტსა და აბაზანაშიც კი.

5. ახლა უკვე გადავიდეთ სიმღერის მელოდიაზეც. სიმღერის მუსიკის შექმნისას აუცილებლად გამოიყენე მე-2 პუნქტში ნახსენებ შემსრულებელთა მელოდიები. მოტივები შეგიძლია მოპარო აგრეთვე, შერის, ელტონ ჯონს, ჯორჯ მაიკლს, ბოი ჯორჯს და საკუთარ სიმღერას მოარგო. ასე აკეთებს დღეს თითქმის ყველა ვარსკვლავთ-კომპოზიტორი. ამის შემდეგ ტექსტიან-მელოდიანი სიმღერა რომელიმე ხმის ჩამწერ სტუდიაში მიიტანე და დაბალ ფასებში გააკეთე მისი „პლიუს“ და „მინუს“ ფონოგრამები. ეს ზოგჯერ ერთ დღეშიც კი კეთდება. სტუდიაში ყოფნისას დასცინე „ბითლზსა“ და „პინკ ფლოიდს“ (ასეთი ჯგუფები არსებობდნენ ოდესღაც, მაგრამ მათი მოსმენა შენ არ გარგია), რომლებიც ერთი სიმღერის ჩაწერას რამდენიმე თვეს ანდომებდნენ. თანამედროვეებიდან შეგიძლია დასცინო (იგივე მიზეზით) „რადიოჰედსა“ და თუნდაც „ჯამიროქუაის“. სიმღერაზე ხმის, ანუ შენი ვოკალის დადებისას აუცილებელია რამდენჯერმე წაიყმუვლო. დაიმახსოვრე, ყმუილი სიმღერას მოდურს ხდის.

6. ახლა პრომოუშენსაც მიხედე. დაუკავშირდი რომელიმე „ყვითელი“ ჟურნალის ან გაზეთის მეგობარ რედაქტორს. პატარა „პატივისცემის“ შემდეგ საკუთარ თავთან ინტერვიუ შეუკვეთე. მასალას დაარქვი „ჰეი, ვინ მოდის მანდ მომავლიდან, ანუ სკანდალი ქართულ შოუბიზნესში“. აუცილებლად დააბეჭდინე შენი ფერადი პოსტერიც, სადაც მზის სათვალე (იხილე პუნქტი #4) გიკეთია, ხოლო ხელები მაღლა, ცისკენ გაქვს აპყრობილი. სურათის გადაღებისას შარვლის ღილები იმ დონეზე შეიხსენი ტრუსიც რომ გამოჩნდეს. ინტერვიუს ჩამორთმევისას ბევრი ისაუბრე, თუ რამოდენა ენერგია დახარჯე სიმღერის ჩაწერაზე. აღიარე, რომ მოგწონს ნელი და კელი, შაგი, დიჯეი ბობო, ბრიტნი სპირსი, კრისტინა აგილიერა, რომ პატივს სცემ ემინემს. შეაქე აღნიშნული ჟურნალი (ან გაზეთი) და თქვი, რომ ნომერს არ ტოვებ წაუკითხავს. ჟურნალისტს ისიც უთხარი, რომ გამოცქვიტინებული ხარ და ფოტოგრაფს სთხოვე რამდენიმე სურათი შენი კარგამოღებული გარდერობის ფონზეც გადაგიღოს. ბევრი ილაპარაკე შენი ბედკრული სიყვარულის ისტორიაზე. გულზე მჯიღების რტყმევით აღნიშნე, რომ ძალიან გიყვარს შენი სამშობლო – საქართველო, რომ ჩვენს ქვეყანაში უნდა დავიცვათ სექსუალურ უმცირესობათა უფლებები.

7. მინი-დისკი, რომელზეც შენი ახალი სიმღერა „მე ვერასოდეს დავწვები შენთან“ არის ჩაწერილი, აუცილებლად მიიტანე სხვადასხვა რადიოებში. ჩააწყვე ინტერვიუები რადიოსა და ტელევიზიების თინეიჯერულ გადაცემებში.

8. ბევრი აქნიე ხელები სარკესთან, ეს კონცერტებზე გამოგადგება. „პლიუსზე“ სიმღერისას შიგადაშიგ მიკროფონში ჩაურთე ფრაზები: „აჰა, აჰა, იეეე!“, ხშირად იყვირე „აბა, ტაშიი“, „ყველამ ერთად“ და მსგავსი რაღაცეები. ეცადე მოხვდე ფილარმონიის სცენაზე, რაც საერთოდ არ არის რთული.

9. დაიქირავე ე. წ. პაპარაცი, გადააღებინე უხერხული სურათი და საკუთარი ხელით გაავრცელე პუნქტ 6-ში ნახსენებ მასმედიის საშუალებებში. მერე ამის შესახებ სახალხოდ აღშფოთდი და მასმედია იქეთ დაანამუსე, რომ მომავალში ცხვირი აღარ ჩაჰყონ შენს პირად ცხოვრებაში.

10. ვიდეოკლიპის გადასაღებად აუცილებლად ქალ კლიპმეიკერს მიმართე, რომელსაც უფრო კარგად ესმის შენი მოთხოვნილებები და პრეტენზიები. სიმღერა „მე ვეღარ დავწვები შენთან“ საჭიდაო ტატამზე გადაიღე, ოღონდ თავად არ იჭიდაო. ახლა ეროტიკული კლიპებია მოდაში და ამიტომ სჯობს ბიკინებში გამოწყობილი გოგონებისა და შიშველი ბიჭუნების სხეულები აიზილოს ერთმანეთში. მართალია ვიზუალური მხარე არ დაემთხვევა შენი „ტასკა“ სიმღერის ტექსტობრივ შინაარსს, მაგრამ ამას რა მნიშვნელობაა აქვს?

11. როდესაც პოპულარობას მიაღწევ და ზაფხულობით ზღვისპირა ქალაქში ფესტივალზე მიგიწვევენ, არ დაგავიწყდეს მადლიერება გამოხატო „ბაბუების“ მიმართ, რომლებიც ასე ეხმარებიან ქართული შოუბიზნესის ზეგანვითარებას. შენი გავარსკვლავებული სილუეტი ამ სიტყვების შემდეგ პომპეზურად წარმოჩინდება გრანდიოზული ფეიერვერკის ფონზე. ამის შემდეგ კი მიდი და იმარიაჟე რამდენიც გინდა. ამას აღარავინ დაგიშლის.

„ვიგრძენი, რომ ნანი ბრეგვაძე აიძულეს, რაღაც იმდაგვარი ემღერა“

აზრები როკ-მუსიკოსისა, რომლის სიმდიდრეს, თურმე ვერც ერთი მილიარდერი ვერ იყიდის

ქართული როკის ერთ-ერთ პიონერს, კაკო ვაშალომიძეს მიაჩნია, რომ საქართველოში დღეს უგემოვნო სიმღერებისა და გადაჭარბებული დოზებით მოწოდებული მუსიკის დიდი ზეწოლა იგრძნობა, რაც ჯერ კიდევ ჩამოუყალიბებელი ახალგაზრდების გემოვნებას აფუჭებს.

---------------------------------------

მცირე პრეს-დოსიე

---------------------------------------

კაკო ვაშალომიძე 1952 წლის 2 სექტემბერს, თბილისში დაიბადა.

პროფესია: მუსიკოსი, გიტარისტი, კომპოზიტორი, საქართველოს ტელერადიო საესტრადო ორკესტრის სოლისტი.

განათლება: დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი და კლასიკური გიტარის ათწლედი.

სცენაზეა 1966 წლიდან.

ოჯახი: მეუღლე სოფიკო, შვილები – მაია, სალომე, თამუნა და შაკო.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ცნობილი როკმუსიკოსი თავს უფლებას არ აძლევს, ვინმემ უკარნახოს (საკუთარ შვილებსაც კი), რა არის კარგი ან ცუდი. უბრალოდ, მას შეუძლია ცუდი და კარგი მუსიკის ერთმანეთისგან გარჩევა. მისი შეხედულებით, მასა ამ დაბალი დონის მუსიკის გავლენის ქვეშაა, რადგან მათ სხვა, უკეთესი მუსიკა არ ესმით. თურმე იტალიის ზოგიერთ ციხეში იმისათვის, რომ პატიმრების ფსიქიკა მოეშალათ, მათ ყოველდღე ერთსა და იმავე მონოტონურ მუსიკას ასმენინებდნენ.

როკგიტარისტი დარწმუნებულია, რომ უამრავი ქართველი ნიჭიერი მუსიკოსი დიდ სცენაზე ვერ მოხვდება, რადგან, მისი აზრით, დღეს ნიჭის მაგივრად მთავარია, მუსიკოსს ჰქონდეს დიდი ფული და ნაცნობობა.

მისი შეხედულებით, ქართული თანამედროვე სიმღერების უმრავლესობა ტრაფარეტებივით ჰგავს ერთმანეთს და „ზემოდან“ იმართება.

„დასავლური მუსიკისგან განსხვავებით, ქართულ პოპმუსიკას სილაღე, ანუ მუსიკალური სივრცე აკლია, რაც დათრგუნულია სხვადასხვა პიროვნებების მიმართ კომპლექსების გამო. ვისაც კი ძალაუფლება ან ფინანსები აქვს, ცდილობს, საკუთარი გემოვნებით იმოქმედოს და საყვარელი შემსრულებელი პრივილეგირებულ მდგომარეობაში ამყოფოს. დანაშაულად მიმაჩნია, როდესაც არაპროფესიონალი თავისი გემოვნებიდან გამომდინარე, წყვეტს, ვინ არის კარგი ან ცუდი მუსიკოსი. ვერ ხვდებიან იმას, რომ როგორც არაპროფესიონალ ექიმს შეუძლია ადამიანის ფიზიკურად დაღუპვა, ასევე, არაპროფესიონალის ხელოვნებაში ჩარევამ შესაძლებელია, ადამიანის გემოვნება და სულიერება შეიწიროს“, – ამბობს გიტარისტი.

კაკო ვაშალომიძის აზრით, საქართველოში ვერაფრით მოხერხდა ყველა თანამედროვე მუსიკალური სტილის თანაბარ მდგომარეობაში ჩაყენება, რაც მუსიკალური ექსპერიმენტებისთვისაა კარგი. ამავე დროს, ხალხსაც მიეცემოდა არჩევანის გაკეთების საშუალება: „საახალწლო ტელეგადაცემა ძალიან არ მომეწონა. ვიგრძენი, რომ ნანი ბრეგვაძე თითქმის აიძულეს, რაღაც იმდაგვარი ემღერა, რაც დღევანდელ „გემოვნებაში“ ჯდება. ასეთ რამეს ელა ფიცჯერალდს ვინ გაუბედავდა?“

კაკო ვაშალომიძე ბევრ ქართველ როკის მოყვარულს ახსოვს მერაბ მამულაშვილის ჯგუფიდან „ოკეანე“, თუმცა, როგორც ნონკონფორმისტმა მუსიკოსმა 70-იანი წლების დასწყისიდანვე დაიწყო სერიოზული მუშაობა. უბრალოდ, იმის გამო, რომ ის გიტარისტი იყო, ტექსტებთან დაკავშირებული პრობლემები არ ჰქონდა. გიტარისტი ფიქრობს, რომ იგი დღესაც არაკონფორმისტია, რადგან ბევრი სთავაზობს ახალგაზრდულ-თინეიჯერული მოდური მუსიკის დაკვრას, სადაც ბევრი ფული დევს, მაგრამ ასეთებს ის ყოველთვის უარით ისტუმრებს და საკუთარი სტილის ერთგული რჩება.

„ფულის გულისთვის არც ცოლი მომიყვანია, არც ბავშვები მოვანათვლინე ვინმე დიდი თანამდებობის მდიდარ ხალხს, არც ინსტიტუტში ჩამიბარებია. ეს ყველაფერი სიყვარულზეა აგებული. მიუხედავად იმისა, რომ მდიდარი არა ვარ, უდიდესი სიმდიდრე მაქვს საყვარელი საქმის სახით და ამ სიმდიდრეს ვერც ერთი მილიარდერი ვერ იყიდის“, – ამბობს ვაშალომიძე.

როკგიტარისტს უფროსი თაობის ის ზოგიერთი წარმომადგენელიც არ მოსწონს, მხოლოდ საკუთარ დროს და მუსიკას რომ აქებს, რადგან, მისი აზრით, ყველა დროს საკუთარი ბრწყინვალება აქვს და სწორედ ამის გამოჩენაა საჭირო. ვაშალომიძე მივიდა დასკვნამდე, რომ ჩვენში დიდი ხანია, არსებობს მხოლოდ ერთი ყველაზე ცნობილი და მაგარი მომღერლის, ერთი მაგარი მოცეკვავის და ა. შ. მოთხოვნილება, როცა ქვეყანა სავსეა ნიჭიერი ხალხით, ინდივიდებით. მისი შეხედულებით, ჩვენში ცუდი წამხედურობაცაა გავრცელებული.