Monday, March 24, 2003

ომი-შოუ

ომი ერაყში და შოუ განუყოფელი ნაწილი გახდა. შესაძლოა, ეს ცოტა უცნაურად ჟღერდეს, მაგრამ დღევანდელი ტელევიზიები ომის ხარჯზეც ცდილობენ თავიანთი მაღალი რეიტინგის შენარჩუნებას. შეიძლება, მავანმა იკითხოს, შე კაი კაცო, CNN-სა და თუნდაც Euronews-ს, Coca-Cola-სი არ იყოს, რაღა რეკლამა სჭირდება, ისედაც უპოპულარესები არიანო, მაგრამ ფაქტი ფაქტად რჩება. ტელევიზიები შანსს არ უშვებენ ხელიდან და ისეთი საშინელებიდან, რომელსაც ომი ჰქვია თავიანთი პოპულარობის გამყარებას ცდილობენ. თუ ერაყის პირველი ომის დროს ტელევიზიები, ომის ბატალიებს, მხოლოდ სიუჟეტებით აშუქებდნენ, დღეს, წამყვანი ტელევიზიები პირდაპირ რეპორტაჟებს გადმოსცემენ და დიდი აღტაცებით კომენტარებს აკეთებენ. „აი, თქვენ კადრში ხედავთ, როგორ იბომბება სადამის სასახლე“ – ენერგიულად იმეორებს ტელეწამყვანი, რომელსაც შეგვიძლია „ომის კომენტატორი“ შევარქვათ. ჩემი აზრით, მისი სახით, ჩვენ, კაცობრიობისთვის სრულიად ახალი, ჯერ არნახული პროფესიის, ხელობის გაჩენის მოწმენი გავხდებით. ომის პირდაპირი რეპორტაჟები სულ უფრო და უფრო ემსგავსება ფეხბურთის მატჩის პირდაპირ ტრანსლაციებს.

ამ საქმეში უკან არც ჩვენმა მაღალრეიტინგულმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-მა დაიხია, რომელიც ძალიან სწრაფად „ცივილურდება“ და ბეჯითად გადმოსცემს საკუთარ ეთერში ქართულად თარგმნილ პირდაპირ რეპორტაჟებს. ცოცხალ რეპორტაჟებს მხოლოდ დიმა ობოლაძის ხმა აკლია, თორემ ის სუფთა სპორტულ გადაცემად იქცა. მთარგმნელები ცდილობენ ტემპში არ ჩამორჩნენ ამ საშინელ საქმეში უკვე კარგად გაწრთვნილ ამერიკელ და ბრიტანელ კოლეგებს, რომლებიც ერთი წუთითაც არ აჩერებენ ენებს და საოცარი ენთუზიაზმით უკეთებენ კომენტარს თითოეულ ჩამოვარდნილ ჭურვს, რომელსაც შესაძლოა რამდენიმე ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, მაგრამ ტელეტრანსლაციისთვის ეს კი არ არის მთავარი, არამედ ის, რომ დაბომბვისას კარგი კადრი შეირჩეს.

„რუსთავი 2“-მა ამ საქმეში ყველას აჯობა თუნდაც იმით, რომ რეპორტაჟებს შორის სარეკლამო რგოლები ჩართო. ამიტომ ომის საშინელ კადრებს შორის ტელემაყურებელს შეუძლია ამოარჩიოს რომელ ერბოში შეწვას კატლეტი, ან რომელი ტამპონი გამოიყენოს კრიტიკულ დღეებში. ომის კომენტატორებიც თამამად აცხადებენ, რომ ახლა მათ ეთერში რეკლამის დროა, რის შემდეგაც, ისინი დაუბრუნდებიან ომის ტრანსლაციას. ეს სტატია არ არის „რუსთავი 2“-ის საწინააღმდეგოდ მიმართული, მაგრამ ძალიან მსურს დავსვა კითხვა: „რამდენად ზნეობრივია ყველაფერ ამის ცოცხალ ეთერში ჩვენება“?

სხვათა შორის, მსოფლიოს მოსახლეობა, მათ შორის ქართველები, ძალიან ფლეგმატურები გავხდით და ნერვიულობას მხოლოდ მაშინ ვიწყებთ, როდესაც ესა თუ ის პრობლემა პირადად შეგვეხება. კარგად მახსოვს, როგორი ინტერესიანი მაყურებელი ჰყავდა რუსთაველის პროსპექტზე ძმათა შორის მიმდინარე ქუჩის ბრძოლებს (ე.წ. სამოქალაქო ომს). ჩვენი მოსახლეობა ბატალური სცენების სანახავად თბილისის სხვადასხვა უბნებიდანაც კი ჩამოდიოდა რუსთაველზე და ამას, როგორც ბოევიკს, ისე უცქერდა. სწორედ 90-იანი წლებიდან მიიღო ომმა შოუს სახე. ამას, ყველაფერს, საფუძვლად მხოლოდ გულგრილობა და აზარტი უდევს, მეტი არაფერი. ჩვენ თანდათან ვემსგავსებით დიდებული ამერიკელი მწერლის, რეი ბრედბერის ერთ-ერთი ნაწარმოების გმირებს, რომლებიც ებრძვიან წიგნებს და მთელი დღეების განმავლობაში უყურებენ უზარმაზარ ტელევიზორებს „სასტუმრო ოთახებში“.

ჩვენც გულგრილად ვადევნებთ თვალს ომს, თითქოს ეს არ გვეხებოდეს და მხოლოდ სპორტული ასპარეზობა იყოს. მახსოვს არჩევნებისას, ტოტალიზატორებში საარჩევნო ბლოკებზე ფსონებსაც კი დებდნენ. არ ვიცი, ამ მხრივ, თბილისში დღეს რა ხდება, მაგრამ ერთ-ერთმა რუსულმა ტელეარხმა ТВЦ-მ ომის დაწყების პირველივე დღეს გააკეთა, ჩემის აზრით, ამაზრზენი ინტერაქტიური გამოკითხვა, რომელშიც იყო შემდეგი კითხვა და პუნქტები: „თქვენი სურვილია ამ ომში გაიმარჯვოს: 1. ერაყმა; 2. ამერიკამ; 3. მიჭირს პასუხის გაცემა“. როგორც გაირკვა, რუსეთის მოსახლეობის უმრავლესობის დიდი სურვილი ყოფილა ომში ერაყმა გაიმარჯვა. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ომში იღუპებიან ადამიანები. თითოეული ადამიანის სიცოცხლე შეუფასებელია და ამიტომ, ჩემი აზრით, არ შეიძლება მათი მასობრივი სიკვდილი შოუდ ვაქციოთ.

რა თქმა უნდა, რეაქციული წყობა ნებისმიერ ქვეყანაში შეიძლება დაემხოს, მაგრამ ადამიანთა სიცოცხლეების ხარჯზე შოუს მოწყობა და რეიტინგის ამაღლება უზნეობად მიმაჩნია. ეს სვეტი არ არის პაციფისტური განწყობის, უბრალოდ, ომით სპეკულირება ადამიანთა ფსიქიკაზე საბოლოოდ დამანგრევლად იმოქმედებს.