Monday, June 30, 2003

მამა სოგრატმა ავთვისებიანი სიმსივნე ლოცვით გააქრო

„ეს ნამდვილად ღვთის შემწეობა, სასწაულია“, – აცხადებს პროფესორი რევაზ გაგუა

სულ მალე ლისის ტბასთან, ონკოლოგიის სამეცნიერო ცენტრში წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის ეკლესიის მშენებლობა დაიწყება. რა თქმა უნდა, ტაძრის მშენებლობის წამოწყება სამკურნალო დაწესებულებაში არავის გაოცებას არ იწვევს, მაგრამ აღნიშნულ გადაწყვეტილებას წინ სასწაული უსწრებდა, რომელიც ქვაშუეთის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის არქიმანდრიტ სოგრატს უკავშირდება.

გასულ წელს „ახალმა ვერსიამ“ მამა სოგრატის სასწაულებზე მკითხველს უკვე მოუთხრო. ორი კვირის წინ კი ახალი სასწაული მოხდა, რაზედაც ამ სტატიაში გიამბობთ.

46 წლის ბაადურ გიგიაძეს კომპიუტერული ტომოგრამის გაკეთების შემდეგ ავთვისებიანი წარმონაქმნი დაუდგინდა, რომელიც ისე მოსდებოდა შინაგან ორგანოებს, რომ საჭირო გახდა გადაუდებელი ურთულესი ოპერაციის გაკეთება. ოპერაციის წინ მამა სოგრატმა ბაადურს რამდენჯერმე წაუკითხა ლოცვა. ამის შემდეგ პაციენტს ჯერ საშინელი, გაუსაძლისი ტკივილები გაუყუჩდა, ხოლო ოპერაციის მსვლელობისას აღმოჩნდა, რომ იგი მთლიანად განიკურნა.

ჩვენ თავდაპირველად ვეწვიეთ ონკოლოგიის სამეცნიერო ცენტრს და კომენტარის გაკეთება ვთხოვეთ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარეს, ქირურგს, სახელმწიფო პრემიის ლაურეატს, პროფესორ რევაზ გაგუას.

რევაზ გაგუა: „ორიოდე კვირის წინ ამ დაწესებულებაში გაკეთდა ურთულესი ოპერაცია. ბაადურის დაავადებას ისეთი ადგილმდებარეობა ჰქონდა, რომელთან მიდგომაც კი პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. ეს წარმონაქმნი მდებარეობდა გულის წინ, საიდანაც უამრავი დიდი, სასიცოცხლო, უაღრესად მნიშვნელოვანი სისხლძარღვი გამოდის. იქვეა უამრავი ნერვული წნული, ფილტვი, სასუნთქი და საყლაპავი მილები. საჭირო იყო ამ ორგანოებზე შეხება, ზემოქმედება და ამის შემდეგ წარმონაქმნის ამოღება. დიაგნოზი საბოლოოდ დასტურდება მაშინ, როცა მას აღმოაჩენ და მიკროსკოპულად გამოიკვლევ. დღეს ტექნიკა ისე განვითარდა, რომ უკვე მილიმეტრებში შეიძლება გაიგო სად მდებარეობს ესა თუ ის წარმონაქმნი და რა კავშირი აქვს მას სასიცოცხლო ორგანოებთან. ბაადურმა გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია გაიკეთა, რითაც დაზუსტდა ამ წარმონაქმნის ადგილმდებარეობა. ისე მოხდა, რომ მოსკოვში წასვლა მომიწია და ეს ტომოგრამები იქაურ ცნობილ სპეციალისტებს ვანახე. იმათაც დაადასტურეს ბაადურის უმძიმესი მდგომარეობა და აღნიშნეს, რომ საჭიროებდა ქირურგიულ ჩარევას, რომელიც ურთულეს ოპერაციათა კატეგორიას განეკუთვნება. ამიტომ ამ ოპერაციის გასაკეთებლად ორ ბრიგადას უნდა ემუშავა – ჩემსა და ბრწყინვალე მეცნიერისა და ქირურგის კოტე მარდალეიშვილის ბრიგადას.

Tuesday, June 24, 2003

„თუ მაფიოზური შემოქმედებითი კავშირების მიღმა დგახარ, კუნთები უნდა დაიყენო“

ურჩევს გოგი გვახარია სკანდალური რომანების ავტორს, ზაზა ბურჭულაძეს

ცოტა ხნის წინ, თბილისის წიგნის ფესტივალზე გამოჩნდა ქართველი მწერლის ზაზა ბურჭულაძის ახალი რომანი (უფრო სწორად, ანტირომანი) „მინერალური ჯაზი“. წიგნის წინასიტყვაობა ეკუთვნის ხელოვნებადმცოდნე გოგი გვახარიას („მინერალურ ჯაზზე“ მან გადაცემა „ფსიქოშიც“ ისაუბრა). ზაზა ბურჭულაძე ამბობს, რომ მისი წიგნის ჯერ კიდევ ხელნაწერით ყველაზე ადრე თეოლოგი მერაბ ღაღანიძე აღფრთოვანდა. ტირაჟის აბსოლუტური უმრავლესობა უკვე გაყიდულია. „ახალი ვერსია“ ესაუბრა ანტირომანის პირველ წამკითხველს, მერაბ ღაღანიძესა და „მინერალური ჯაზის“ წინასიტყვაობის ავტორს, გოგი გვახარიას.

გოგი გვახარია: „ამ წიგნზე თითქმის ყველაფერი ვთქვი რომანის წინასიტყვაობაში. მაშინ ზაზას ასე ახლოს არ ვიცნობდი. დღეს, როდესაც უფრო ახლოს გავიცანი, მიხარია, რომ გამართლდა ის, რაც ამ წიგნში ამოვიკითხე. რომანში იგრძნობა, როგორია მისი ავტორი. ერთი ცუდი თვისება მაქვს – თუ ხელოვნების ნაწარმოებთან ზიარებისას ავტორის გაცნობა (თუ ის ცოცხალია) მომინდა, ე.ი. ეს ქმნილება მომწონს. თუ ავტორმა არ დამაინტერესა, მაშინ ნაწარმოები არ მომწონს. როდესაც ეს წიგნი წავიკითხე, ძალიან მომინდა ამ ადამიანის გაცნობა. ნამდვილად გამიმართლა – ზაზა საქართველოში ერთ-ერთი უიშვიათესი ხელოვანია, რომელიც, ლევან ბერძენიშვილის სიტყვებისა არ იყოს, არც ერთ მწერლურ დაჯგუფებაში არ შედის. ის ერიდება მაფიოზულ შემოქმედებით კავშირებს. ეს ყველაფერი ძალიან კარგად ჩანს მისივე წიგნში.

ზაზას მომავლისთვის ვუსურვებდი ოდნავ უფრო კონფორმისტობას, ოღონდ არა შემოქმედებაში, არამედ ცხოვრებაში. ძალიან ძნელია, როდესაც შემოქმედებაშიც და ცხოვრებაშიც ასეთი ნონკონფორმისტი ხარ. ჩვენ ისეთ დროში ვცხოვრობთ, კომპრომისების გარეშე ძალიან ჭირს. ხომ დაინახეთ, მისი წიგნის პრეზენტაციაზე რა ცოტა ხალხი მოვიდა. წესით, აქ ძალიან ბევრი ადამიანი უნდა ყოფილიყო. სხვანაირად ხალხს არ ეცოდინება, რომ საქართველოში ასეთი კარგი მწერალი არსებობს. ამიტომ ზაზა ცოტათი მაინც წავიდეს კომპრომისებზე, თუმცა ყოველთვის ახსოვდეს, რომ ამან შესაძლოა მის შემოქმედებაზე თავისებურად იმოქმედოს.

Monday, June 23, 2003

შედევრები

დღეს, როდესაც ყველანი გადარბენებზე (გაწამაწიაში) ვართ (გინდაც საქმე არ გვქონდეს), როდესაც საკუთარი დაკავებულობის გამო ახლობლებსა და ნათესავებსაც ვივიწყებთ, როდესაც კომპიუტერის მოციმციმე შუქს თვალს ვეღარ ვაშორებთ, როდესაც ყველანაირ წვრილმანზე ნერვები გვაწყდება, როდესაც არაფრის დრო აღარ გვრჩება, ლევან ბერძენიშვილის ნათქვამის არ იყოს, ძალიან რთულია წიგნმა თავი წაგაკითხოს, ან მუსიკამ თავი მოგასმენინოს, თუ მას ვინმეს ხათრით არ კითხულობ, ან არ უსმენ. თუმცა ძალით, ვინმეს ხათრით კითხვა-მოსმენა პირველ რიგში, საკუთარი თავის მოტყუებაა, რადგან ძალიან ცუდია, როდესაც კარგი წიგნის ან შესანიშნავი მელოდიის ნაცვლად, ხელში ნაგავი შეგრჩება. ეს ნიშნავს, რომ ამ ატომურ და ციფრულ ეპოქაში, როდესაც ყოველ წამს განუსაზღვრელი ფასი ადევს, ჩვენნაირი „დაკავებული“ და „მოფუსფუსე“ ადამიანებისათვის ასეთი ნაწარმოებების კითხვა-მოსმენის პროცესი დროის ტყუილუბრალოდ გაფლანგვა გამოდის. როგორც იტყვიან, დაკარგულ დროს აღარავინ დაგვიბრუნებს.

კულტურაზე გამახსენდა, დღეს საქართველოში ყველაზე კარგად არა კულტურული (ანდა კონტრკულტურული) პროდუქცია, არამედ კულტურისტების პლასტმასური ქმნილებები საღდება. მოგეხსენებათ, კულტურისტები ერთგვარი სპორტსმენები არიან, რომელთა მოღვაწეობა კუნთების კარგად დაყენებაში გამოიხატება. ტვინს რომ კუნთები ჰქონოდა, ალბათ გენიოსები და უბრალოდ ჭკვიანი ადამიანებიც ტვინის ბიცეფსებით თუ ტრიცეფსებით დაფასდებოდნენ, მაგრამ ტვინი ცენტრალური ნერვული სისტემის მთავარი დირიჟორია, ამიტომ გონებით მშრომელის ამაგი, სწორედ მისი გრძნობიერებით ფასდება. ამ ჩვენი კულტურისტებისთვის მთავარი ხარისხი კი არა, – რაოდენობაა. ანუ კულტურისტ მწერალს თავი მოაქვს იმით, თუ რამდენი წიგნი აქვს დაწერილი. არადა, ამ წიგნთა უმრავლესობა, ბოდიში(თ), მაგრამ მაკულატურაა (ისე როგორ ჰგავს ეს სიტყვა მასკულტურას). კულტურისტი მუსიკოსი კი თავისი ალბომების, სიმღერების და დუეტების რაოდენობით მარიაჟობს (ვაი, ასეთების პატრონს, უბედურს), კულტურისტი მხატვარი გამოფენებითა და რაც შეიძლება გაუგებარი ნახატებით იწონებს თავს. დარწმუნებული ვარ, ბევრ მათგანს, თავადაც არ ესმის, საერთოდ, რას ხატავს. კულტურისტი პოეტების ხომ საერთოდ ვერაფერს გაიგებს კაცი. ამიხსენით, რას უნდა ნიშნავდეს ასეთი „პოეტური“ ფრაზა: „გოგირდმჟავასფერი სიყვარულით მთვარის სტაფილოსფერ მატარებელში დამახრჩვე“, ან „სიზმრიან ტაფებზე დაგოზილი სიამოვნება მიხმობს“...

ძალიან „მაგარია“ ჩვენი კულტურისტული კინემატოგრაფია, რომელშიც მთელი ფილმის განმავლობაში მხოლოდ ჩაბნელებული, შემაწუხებელი კადრები ჩანს და მატარებლის რახრახი ისმის, აქაოდა, დახეთ, რამდენი საიდუმლო და სიბრძნეა ქართულ სინამდვილეშიო. კულტურისტ პოზიორი რეჟისორები ვერ ამჩნევენ, რომ თავად აბნელებენ ისედაც ბნელ ყოფას. დასავლურ ფილმებში ჯოჯოხეთსაც კი არ იღებენ ბნელი კადრებით. თეატრში კი მსახიობები, რატომღაც, მსახიობებივით თამაშობენ იმის ნაცვლად, რომ ადამიანები განასახიერონ. ანდა, რა საშინელებაა, ამდენი დაყენებული, ძალიანმსახიობური სიფათების ცქერა კინოში, თეატრსა და ტელევიზიებში. მოკლედ რომ ვთქვა, ესენი სპორტსმენების სახელსაც კი შეგაძულებენ კაცს (და ქალსაც). რას გვერჩიან, ვერ გამიგია.

ამ მასობრივი უსაქმურობისა და ე.წ. გაწამაწიების პერიოდში, ბოლო ორი თვის განმავლობაში, ორმა შემოქმედებითმა ნაყოფმა იმდენად მომხიბლა, რომ ამ ბოლო დროს, ამათგან მიღებული სიამოვნებისაგან დეპრესიაშიც კი ჩავვარდი. ვხუმრობ, რა თქმა უნდა! საბედნიეროდ, ერთი ნაწარმოები (დავკონკრეტდები და ვიტყვი, რომ წიგნია) აბსოლუტურად ქართულია. ეს არის ზაზა ბურჭულაძის „მინერალური ჯაზი“. ჩემი აზრით, თანამედროვე ქართულ კულტურაში, ალბათ, არ შექმნილა ასეთი მართალი (ხაზს ვუსვამ) შედევრი. არ გახლავართ ლიტერატურათმცოდნე, ამიტომ თავს უფლებას ვერ მივცემ, ეს წიგნი დაწვრილებით განვიხილო (ამას არც არავინ მთხოვს). ამ ქმნილებას თავად ავტორი, ანტირომანს უწოდებს. მართლაც, თავად ავტორის მიერ მართულ ამდენ ზომბირებულ პერსონაჟს, ვერც ერთ, დღემდე დაწერილ რომანში ვერ წააწყდებით. ყველასა და ყველაფერზე საოცრად გაჯავრებული მწერალი ყველას უმტკიცებს, რომ მან არ იცის, როგორ იწერება კარგი წიგნი, თუმცა დანამდვილებით იცის, როგორ არ იწერება იგი. თუკი ირგვლივ მიმოვიხედავთ, თვალნათლივ დავინახავთ ყველაფერს, რაც წიგნში ხდება და რაზეც თავად ავტორი ირონიულად საუბრობს. ნაცრისფერი რეალობა, მასობრივი ზომბირება, პადხალიმობა, რელიგიური ფანატიზმი, ქალაქური მატრაკვეცობა, მხოლოდ წარსულით არსებობა, სიბრმავე, სიბინძურე, ქართული ხელოვნების კლანურობა, პოზიორობა, აბსურდულობა და მრავალი სხვა, ამ წიგნში გამორჩეულად თვალშისაცემია. ვფიქრობ, ეს მართლაც XXI საუკუნის ახალი ქართული ლიტერატურაა.

მეორე ნაწარმოები მუსიკალურია და ეს არის ინგლისური ჯგუფის Radiohead-ის ახალი ალბომი Hail To The Thief. ანტირომან „მინერალური ჯაზის“ გაცნობის მსურველებს შეგიძლიათ ეს წიგნი „რადიოჰედის“ აღნიშნული ალბომის ფონზე წაიკითხოთ. არც ერთი გაგაწბილებთ და თქვენც ორმაგ სიამოვნებას მიიღებთ, ანუ გაეცნობით ისტორიაში პირველ ქართულ ანტირომანს და თან მოუსმენთ ათწლეულის სუფთა ექსპერიმენტულ ანტიპოპურ (ანტიპოპსაზე რომ აღარაფერი ვთქვა) შედევრს.


Monday, June 16, 2003

ეთერ-კაცები და ბუზები

„სამშობლო განსაცდელშია!“ – ასე გაჰყვირის შეშინებული ბუზი ერთ-ერთ კარიკატურაში. ამ „მხიარულ“ სურათში ნაჩვენებია, როგორ აბიჯებს ვიღაცის ფეხი ოხშივარასულ ნეხვს. მნახველისთვის სრულიად ნათელია, რომ ბუზს გული შესტკივა თავის საკუთრებაზე. თუ სვეტი უხერხულად დავიწყე, ბოდიშს გიხდით, მაგრამ ეს ლოზუნგი უკვე 14 წელია ინტენსიურად ისმის მასობრივ საინფორმაციო საშუალებებში. დღეს ქართულ მასობრივ საინფორმაციო საშუალებებს თამამად შეგვიძლია მასობრივი გამოლენჩების საშუალებები ვუწოდოთ.

არადა, რა ტელევიზიები გავხსენით! რა აპარატურები შევიძინეთ! რა ხარისხის ჟურნალ-გაზეთები დავბეჭდეთ. მაგრამ, რა თავში ვიხლით მარტო აპარატურას, თუ გონებამაც არ გვიშველა? აი, მაგალითად, როდესაც „რუსთავი 2“-დან ეკა ხოფერია, ხოლო „მზიდან“ ინგა გრიგოლია ჩვენს ქვეყანაში გამეფებულ უსამართლობათა შემხედვარე ნერვებს იგლეჯენ და ყველას გვიმტკიცებენ, თუ რა ცუდი ხელისუფლება გვყავს, „პირველი არხიდან“ სახეზე ღიმილმფინარი კოკა ყანდიაშვილი გვამშვიდებს, გვაწყნარებს, მოგვიწოდებს ოჯახთან ერთად მიყურეთო, კვირაობით ეკლესიაში სიარულსაც კი გვირჩევს და გადაცემის ბოლოს ცეკვა-თამაშსაც გვაყურებინებს პირდაპირ ეთერში (მღერიან და ცეკვავენ „ქსოვრელები“).

უკვე ყველამ იცის, რომ ერთ ტელევიზიაში ჟვანია, სააკაშვილი, პოლიტიზირებული მუსიკოს-მწერალ-მოდელიორები, „თავისუფლების ინსტიტუტი“ და ყველაფრით უკმაყოფილო „სექტის“ „კმარას“ ფანატიკოსები „გულაობენ“ (არ მითხრათ ახლა – არ ვიცი, რომელ ტელევიზიაზეა საუბარიო), მეორეში შალვა ნათელაშვილი და ძმანი მისნი წამყვანს დაუძმაკაცდნენ, მესამეში ხაზარაძეები და მამალაძეები „გრიმიტობენ“, მეოთხეში ბოიბენდებმა, დაღრეჯილმა ეთერ-ქალებმა და ეთერ-კაცებმა დაიმხეს თავზე ყველაფერი, მეექვსეში აბაშიძეები, გოგიტიძეები, რჩეულიშვილები „გვმოძღვრავენ“, რომ ურუსეთოდ ცხოვრებას აზრი არა აქვს, მეშვიდე თავად არ იცის, რას აკეთებს, მერვე მარაზმშია და ასე ბატონო, გამოლენჩება უკვე სახეზეა. არადა, ეს ოჯახდალოცვილები ერთხმად გაჰყვირიან, რომ „სამშობლო განსაცდელშია!“.

ახლა ნეხვს დავუბრუნდეთ (მასთან დაბრუნება რა სანატრელია, მაგრამ რას იზამ?). ზოგისთვის სასუქი და ზოგისთვის ფეკალია იმდენია ჩვენს ირგვლივ, რომ მას ტელეკამერის დამიზნებაც კი არ სჭირდება, ისედაც თვალს ჭრის. თუკი სხვაგან ოქრო ბრწყინავს, ჩვენთან ნეხვი ანათებს, თუ სხვაგან ჭკუა ფასდება, ჩვენთან უვიცებმა „გაიჯეჯილეს“. მართლა ბუზებივით დაჰბზუიან ყველაფერს და თითქმის არავის სურს ფუტკრობა. ამ უკანასკნელთა წინააღმდეგ თითქოს პირი შეჰკრესო და მათი ავან-ჩავანით თითქმის არც ერთი ტელევიზია არ ინტერესდება. ჩვენ მზამზარეული თაფლი შეგვიყვარდა ნამეტნავად და არც კი გვაინტერესებს, რამდენი შრომა უნდა მის მოპოვება-კეთებას. საბედნიეროდ, ბუზებისგან განსხვავებით, ფუტკრები არასოდეს იღლებიან, ყოველგვარი კომპლიმენტების (ვინ ეუბნება რო?) გარეშე განაგრძობენ კაცთათვის და ღვთისათვის კეთილი საქმის კეთებას.

სიტყვა „სიკეთის“ ფუძე „კეთებაა“, ანუ საქმის ჩუმად კეთება და არა წივილ-კივილ-გნიასის ატეხვა ყოველი მოსაქმებული ნეხვის გამომუშავებისას. თუ ნეხვი არ მოგვწონს და მასთან თანაცხოვრებას უკვე შეგუებულები არა ვართ, თავად გამოვგავოთ მშვიდად და ჩავაგდოთ კოტე ყუბანეიშვილის ლექსებდამშვენებულ სანაგვე ურნებში მთელი ეს „დოვლათი“. სხვათა შორის, ზემოთმოყვანილ კარიკატურაში არა მარტო ბუზი, არამედ ის ადამიანიც ზარალდება, რომელიც ნეხვში ფეხს ტუცავს. ტელევიზიები კი მხოლოდ ბუზებსა და იმათ უთმობენ ეთერს, ვინც ქუჩები ამ ფეკალიებით წაბილწა. თუმცა, საერთოდ უცნობია იმათი ბედი, ვინც მათში ფეხის ჩაკვრით დაზარალდა.

ყველაზე მეტად ჩვენს ტელევიზიებში ამინდის პროგნოზის გამოცხადებაა მიმზიდველი, რადგან ერთიანი საქართველო ახლა მხოლოდ ჰიდრომეტეოროლოგიური ცენტრის მიერ მოწოდებულ რუკაზე არსებობს. ამ ქვეყნის პატრონი კი კარგად გაბეყილი მომწვანო ფერის ნეხვის ბუზთა ხროვაა, რომელსაც არასოდეს ავიწყდება სიტყვები: „სამშობლო განსაცდელშია“! – ეს ლოზუნგი ამ ხროვის იდეოლოგიურმა ოპონენტებმაც აიტაცეს. მასმედია კი, აქაოდა, ქვეყანაში გამეფებულ რეალობას ავსახავთო, ხან ერთ ხროვას, ხანაც მეორეს აჩვენებს ხშირად პირდაპირ ეთერში. ამ აზრთა ე.წ. „ჭიდილში“ მედიას ავიწყდება საზოგადოებრივი და სახელმწიფოს ინტერესები და, ხშირ შემთხვევაში, გაავებული მხარეების საასპარეზო არენად იქცევა.

თუმცა, მათაც რა ჰქნან, ისინიც ხომ ამ ბედკრული ქვეყნის ლეკვები არიან? შესაძლოა ვიღაცამ გაამართლოს ჩვენი დამოუკიდებელი თუ დამოკიდებული ტელევიზიები – ამ ჟურნალისტებსაც ჰყავთ ოჯახები, რომლებსაც რჩენა სჭირდებათო. ამ ნეხვით აქოთებულ სამყაროში კი თუკი ვინმეს ინტერესები არ გაატარე და ის ილაპარაკე, რასაც ფიქრობ, ძალიან გაგიჭირდება. მაშ, მოდით, კიდევ ერთხელ იყვირეთ, რომ „სამშობლო განსაცდელშია“!

Tuesday, June 10, 2003

დავით-დეფი გოგიბედაშვილის ახალი წიგნი „P.S.“

დეფი თავის ახალ წიგნში ცდილობს საკუთარი გმირების ბედი განიცადოს

6 ივნისს, თომას მანისა და პუშკინის დაბადების დღეს, წიგნის მაღაზია „პარნასში“ შედგა დავით-დეფი გოგიბედაშვილის ახალი წიგნის „P.S.“-ის პრეზენტაცია, რომელიც გამოსცა გამომცემლობა „საარმა“. დეფისთვის ეს რიგით მეორე წიგნია. ქართველი მკითხველი უკვე კარგად იცნობს ამ ნიჭიერი მწერლის, ტელეჟურნალისტისა და კინომსახიობის 2001 წელს „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობის“ მიერ დასტამბულ წიგნს „ჩემმა ტყუპისცალმა მიპოვნოს“. ყოველთვის საინტერესოდ მოსაუბრე დეფის „ახალი ვერსია“ საკუთარი წიგნის პრეზენტაციაზე შეხვდა.

დეფი: – ჩემი აზრით, XXI საუკუნის ლიტერატურა ახალი აღმოჩენებით ყალიბდება. რამდენად გენიალურია ესა თუ ის აღმოჩენა, ამას დრო განსაზღვრავს, მაგრამ ადამიანს ამისკენ უნდა ჰქონდეს მისწრაფება. ყოველთვის ვიყავი ისეთი ლიტერატურის, მუსიკის, ფერწერის, სივრცის და, გნებავთ, მედიის მოტრფიალე, რომელიც ჩემში აღძრავდა კეთილშობილ სურვილებს და უკეთესისკენ მისწრაფებას.

ძალიან მსურდა ჩემი ნაფიქრი და დიალოგი წიგნის გმირებთან ქაღალდზე გადმომეტანა. ტელეგადაცემა „გმირში“ ამას მედიის საშუალებით ვახერხებდი, ხოლო ახლა ლიტერატურას დავუბრუნდი, რომელსაც ბოლო 10 წელია ხელი მივყავი. ეს წიგნი სტრუქტურულად ახალი ჟანრის რომანად მესახება, რადგან მისი პერსონაჟები კლასიკური ლიტერატურის წიგნის გმირები არიან. შევეცადე ამესახა მათი ბედი, განსაცდელი, საქციელი, იმედები, მისწრაფებები და წინააღმდეგობათა გადალახვის დიდი სურვილები.

Monday, June 9, 2003

ვუბეროთ ფართებზე

პა-პა-პა, ძმებო, რა დრო დაგვიდგა? როგორც იტყვიან, „მიეცი ნიჭსა გზა ფართო... ათავისუფლე მონები!“... თავადაც კარგად ვიცი, რომ შეცდომა დავუშვი და არასწორი ციტირება გავაკეთე, მაგრამ მეპატიება. იცით რატომ? დღეს ყველა უვიცს ყველაფერს პატიობენ და ჩემს ამ პატარა ლაფსუსზე (წარმოითქმება რაც შეიძლება რბილი „ლ“) ყურადღების გამახვილება ღირს კია? დიაღაც, რომ არ ღირს, ახლა, ამის დრო არ არის. ის კი არა, პირდაპირ გეტყვით, რომ ეს ჩემი მოგონილი ციტატაა. ჰა-ჰა და ჰი-ჰი! აბა, ვინმე თამამად შემომედავოს. ყველას დავუმტკიცებ, რომ მართალი ვარ და საერთოდ არ მაინტერესებს, ვიღაც ვიგინდარათა მონაჩმახი. მით უმეტეს, ეს უკანასკნელნი, თვალს უფრო საშინელ რამე-რუმეებზე ხუჭავენ. აბა, ჩვენს დამოუკიდებელ ტელევიზიათა ჟურნალისტებზე ხმას ვინ ამოიღებს? რაც შეიძლება საშინელი და ჟრუანტელის მომგვრელი მასალის მოპოვება მათი წმინდათაწმინდა საქმეა.

ვინ გაბედავს, რომ „რუსთავი 2“-ის საინფორმაციო პროგრამების ჟურნალისტზე თქვას უვიციაო? ვერავინ... იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ერთ-ერთი მათგანი ქუთაისიდან პირდაპირი ჩართვისას, დღისით-მზისით, გვიმტკიცებს, რომ ლადო მესხიშვილის თეატრი ახმეტელის სახელობისაა. თანაც ამას ისე დამაჯერებლად იმეორებს რამდენჯერმე, საბოლოოდ ყველა ვრწმუნდებით, რომ ჟვანიასა და სააკაშვილის ქუთაისში ვიზიტის შემდეგ თეატრს სახელი გადაერქვა. ძალიან გთხოვთ, ამ ქალაქს თავი დაანებეთ (თავისი გასაჭირი ეყოფა)... თუ არა და, ქუჩებისა და შენობების სახელები მაინც ახსენეთ ზუსტად.

აბა, ვინ შეძლებს პირდაპირ თქვას, რომ ქართველი პოპულარული მომღერლების აბსოლუტური უმრავლესობა უგემოვნოა? ვინც დამიმტკიცებს, რომ ქართული პოპსა გემოვნებიანია, ძალიან მაგარ კომპაქტ-დისკს ვაჩუქებ, რომელზეც არ იქნება ჩაწერილი არჩილ შოთას ძე მეფარიძის, „საუნდის“, სტეფანეს და მისთ. სიმღერები. კარგად მესმის, რომ გემოვნებაზე არ დავობენ (ვითომ არ დავობენ?), მაგრამ უგემოვნებობის ექსპანსიაზე ხომ უნდა ისაუბროს ვინმემ? არა, ბატონო, საერთოდ არ მსურს ამ თემაზე ლაპარაკი, მაგრამ რაღაც ზღვარი ხომ უნდა არსებობდეს? დღევანდელი თანამედროვე მუსიკის შემხედვარე გია სურამელაშვილის დრო მომენატრა. მაშინ ალტერნატივა მაინც არსებობდა. ნუთუ ბაზრობების იქით ვეღარ ვიხედებით და აღარ შეგვიძლია თუნდაც, თბილისური პეიზაჟებით მაინც დავტკბეთ. რატომ გვინდა, რომ მაინცადამაინც მტვერსა და ნაგავში ვიცხოვროთ და ადამიანობა დავკარგოთ? რატომ გვაინტერესებს რა ახალი კლიპი გადაიღო ლელა წურწუმიამ და სად იქნება მისი პრეზენტაცია თავისი ალა-ფურშეტით და ერთხელაც არ დავფიქრებულვართ, თუ რატომ არ არის კუს ტბაზე კუ, რატომ არ იცოდა ბეთჰოვენმა გამრავლების ტაბულა, ან რატომ დავანებეთ თავი მუსიკის მოსმენას?

რას ჰგავს ჩვენი ცხოვრება? ამ ბანძმა ინფორმაციამ წაგვლეკა. ამდენი ტელევიზია და ჟურნალ-გაზეთი არსებობს თბილისში და ყველა ერთმანეთს მხოლოდ ცუდი და ე.წ. ელიტური, ჭრელი ამბების მოპოვებაში ეჯიბრება. საინტერესოა, მხოლოდ ძალიან ბევრი სისხლი, გვამი, ძალადობა, პათოლოგიური სექსი და ე.წ. ესტრადა გვასულდგმულებს? ვეღარც კი ვხვდებით, რომ ამოდენა სიმახინჯის შემხედვარე, ჩვენც ვბანძდებით. დღეს მხოლოდ რკინის ნერვებიანი და უნერვო, უსულო ადამიანი გრძნობს თავს კარგად. არადა, ტელევიზიები, პრესა, წესით, საზოგადოებრივ დაკვეთას უნდა ასრულებდეს. შთაბეჭდილება რჩება, რომ თავად საზოგადოება, ანუ ჩვენ, უკვე საკმაოდ ზომბირებულები ვართ და ეს ყველაფერი, მართლაც გვაინტერესებს. ჩვენივე ხელით ვანადგურებთ საკუთარ თავს და გვიხარიასავით კიდეც. თავისუფლება კი, დამოუკიდებელი მედიის არსებობა გვგონია მხოლოდ.

არ მოგენატრათ ახალი და მშვენიერი ფირფიტის მოსმენა, როდესაც მეგობრები ერთად იკრიბებოდით და ჩანაწერზე დაუსრულებლად ლაპარაკობდით? ვერ წარმომიდგენია, როგორ შეიძლება ადამიანი დაჯდეს და განმარტოებულმა გაარჩიოს ჩვენი პოპსავიკების აბსოლუტური უმრავლესობის ახალი თუ ძველი ალბომები. დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენს პატარა ქვეყანაში, კიდევ დარჩნენ ადამიანები, ვისაც კარგად ესმის ნამდვილი მუსიკის ფასი. ბედნიერი ვარ, რომ ასეთი მკითხველები (მათ უმრავლესობას ჩემ მეგობრად მივიჩნევ) ხშირად მწერენ და მიზიარებენ საკუთარ აზრს სხვადასხვა საკითხებზე.

მონური მორჩილება ასულდგმულებს უგემოვნებობას. მონური შემგუებლობა და ინდიფერენტიზმი საქართველოში ახალ-ახალი ყვითელ-ყავისფერი პოპსა „ვარსკვლავების“ აკიაფებას უწყობს ხელს. ჩვენივე ნიჰილიზმის გამო, კიდევ კარგა ხანს ვიქნებით ბაზრობებისა და მარშრუტკების კუჭის ამშლელ მუსიკაზე (ე.წ. „ქართულებზე“) „შემჯდრები“. ტოტალური ფლეგმატურობის გამო კი, კიდევ რამდენიმე წელი ვერ ვეღირსებით მშვიდ, ბედნიერ ცხოვრებას. მხოლოდ „ფართებზე“ „ვიგულავებთ“ და „შევუბერავთ“.

Tuesday, June 3, 2003

ბრიტანელებს „ბითლზი“, „ლედ ზეპელინი“ და „პინკ ფლოიდი“ აღარც კი ახსოვთ

ინგლისში გადახვეწილი ქართველი მუსიკოსი თანამედროვე ბრიტანული მუსიკის ავან-ჩავანს ეზიარა

მუსიკოსი გიორგი თაბუკაშვილი ინგლისში საცხოვრებლად დიდი არეულობებისა და სამოქალაქო ომის დროს წავიდა სხვა ქართველ მუსიკოსებთან ერთად. ინგლისში ჩასვლამდე მეგობრებთან ერთად უკრავდა გერმანიის, რუსეთის, ჰოლანდიის ქუჩებსა და კლუბებში. ამჟამად გიორგი ინგლისის მოქალაქეა.

თბილისში გიორგი თაბუკაშვილი ცნობილ როკ-ჯგუფ „69“-ში გიტარისტი იყო. ლონდონში გიორგიმ სხვა ქართველ როკ-მუსიკოსთან, დადა დადიანთან (იგი გახსოვთ ჯგუფიდან „ტაქსი“) ერთად გააკეთა ჯერ სტუდია „Studio 20“, მერე კი იმავე სახელწოდების ლეიბლი. დადასა და გიორგის მუსიკა ინგლისში ძალიან ბევრ რადიოებსა და კლუბებში ტრიალებს. თანამშრომლობენ ბევრ ცნობილ მუსიკოსთან. რამდენიმე კომპოზიცია გაკეთებული აქვთ ჯგუფ „პროდიჯის“ წევრებთან ერთად.

მუსიკის გარდა გიორგი მუშაობს ვებ-დიზაინერად და აფორმებს კერძო კომპანიების ვებ-გვერდებს. ჰყავს ფრანგი მეუღლე და ორი შვილი. გიორგი თაბუკაშვილს კომპანია „კომუნას“ ოფისში შევხვდი.

გიორგი თაბუკაშვილი: – პირველ ჯგუფში, რომელიც თბილისში მეგობრებმა გავაკეთეთ, ვუკრავდით „ბითლზებს“, „როლინგ სტოუნზსა“ და „სექს პისტოლზს“. ამის შემდეგ ჩამოვაყალიბეთ საკმაოდ ავანგარდული ქართული ჯგუფი „69“ (ანუ „პოზიცია 69“), რომლის მუსიკაც საკმაოდ ალტერნატიულ, ელექტრონულ ხასიათს ატარებდა. ჯგუფში შევდიოდით: უჩა ჩაჩხიანი, ბაკუნა ნოზაძე, კოტე ფალავანდიშვილი, მინდია გაბაშვილი და მე. ამ ჯგუფმა 3 წელი იარსება. მაშინ არსებობდა დადა დადიანის „ტაქსი“, ხოლო სერგი გვარჯალაძე „სახლში“ უკრავდა. რამდენიმე მუსიკოსი წავედით ევროპაში და საბოლოოდ, ლონდონში დავრჩი. იქ დადა დადიანთან ერთად გავაკეთე სტუდია „Studio 20“. ჩვენ ვაკეთებდით ანდერგრაუნდ დენს მუსიკას, რომელიც ძალიან მოსწონთ ლონდონში. სწორედ მაშინ აიდგა ფეხი „თუ სტეპმა“ და „იუ-ქეი გარაჟმა“. ამ ტალღას დადა და მეც შევუერთდით. აღნიშნული სტილები უფრო აღმოსავლეთ ლონდონელი ზანგების წიაღში ჩამოყალიბდა. ქალაქის ეს ნაწილი უფრო ღარიბია და სავსეა ფაბრიკა-ქარხნებით.

– როგორ მოახერხეთ სტუდიის გაკეთება?

Monday, June 2, 2003

კითხვის ნიშნები

ჩვენს პრესაში, დღეს, მოდაშია კითხვის ნიშნიანი სათაურები. ყველაზე პოპულარული კითხვებია „ვინ“ და „რატომ“ (მაგალითად, „ვინ არის სინამდვილეში კლიპმეიკერი ფოთოლა კამერაძე?“, „რატომ გადაუმტვრია ხერხემალი სიდედრს ბუხუტი ჭანყუტაძემ?“ და ა.შ.). საბაზრო ეკონომიკაც თავის დაღს ასვამს ჩვენს საამაყო პრესას. იყიდება თუ არა? იყიდებიან თუ არა ქართველი მუსიკოსები სხვადასხვა პოლიტიკოსებზე? ყიდიან თუ არა ქართველი პოლიტიკოსები საკუთარ სამშობლოს? იფ, რა კარგია, უპასუხო კითხვების დასმა. თუმცა რატომ უპასუხო? ყველამ იცის, რომ ქართველი მომღერლები საკუთარი სურვილით იყიდებიან. ისიც ვიცით, რომ ქართველი პოლიტიკოსები სამშობლოს ნაწილ-ნაწილ ყიდიან. დღეს ყველაფერი იყიდება თუ ფულზე არა, ბევრ ფულზე მაინც.

არსებობს სხვა კითხვებიც. რატომ არავინ აკრიტიკებს თუნდაც მერაბ სეფაშვილს? რა, ძალიან მაგარი საყვარელი მომღერალია? ცოცხლად სიმღერა შეუძლია? მაგრამ არსებობს საპირისპირო კითხვებიც. რატომ მღერის მერაბ სეფაშვილი ბანძების გვერდით? ვინ არიან ეს ბანძები? რა გახდა ასეთი, რომ მისი შემცვლელი დღემდე არ გამოჩნდა საქართველოში? შევარდნაძეა თუ კობზონი? მუსიკის მოყვარულებს სხვა კითხვებიც უჩნდებათ. ქართველებს თავი მოგვაქვს, რომ ნიჭიერი ხალხი ვართ და ნუთუ ერთი-ორი უნიჭო ესტრადის პოეტის გარდა, პოეტები ამოგვიწყდნენ? ვინ არიან ასეთი ეს რუსა მორჩილაძე და ჯემალ სეფიაშვილი, მთელი ე.წ. შოუ-ბიზნესი რომ თავზე დაიმხეს? სხვა კომპოზიტორები არ გვყვანან? როდემდე შეიძლება ერთი და იგივე მონოტონური „ტასკა“ სიმღერების ტრიალი? როდემდე გაგრძელდება ქართულ სცენაზე ბავშვების ექსპლუატაცია და პედოფილია? ამ კითხვებს სვამენ ჩემი მკითხველები და მათ არც ერთი ყვითელი ჟურნალ-გაზეთი სათაურებად არ გამოიტანს. რატომ? ეს ამ მომღერლებთან დაძმაკაცებულ და დადაქალებულ რედაქტორებს ჰკითხეთ.

გაყიდულ მომღერლებს კი, ძლიერნი ამა ქვეყნისანი დაახლოვებით ასე ელაპარაკებიან: მოდი, შენ იმღერე სიმღერა ჩვენი პარტიის (ან ბლოკის) მხარდასაჭერად და მე შენ გაგიშვებ ნიუ-იორკის ან მოსკოვის ყველაზე მაგარ რესტორანში. მერე, როდესაც აქ ჩამოხვალ, გაზეთებსა და ტელევიზიებში ინფორმაციას გავავრცელებ, რომ თითქოს ყველაზე დიდ საკონცერტო დარბაზში იმღერე, რომ მთელი ამერიკა და რუსეთი გადარიე. ამ საწყლებს, უკვე, მართლა ჰგონიათ, რომ იქაურობა გადარიეს და აქ ცხვირაწეულები დაიარებიან. სწორედ, მაშინ უნდა ამხილო ისინი, მაგრამ პრესა ამას არ აკეთებს და უახლოეს მომავალში არც გააკეთებს.

ყვითელ პრესას არ აწყობს მის მიერ შექმნილი ვარსკვლავების რეიტინგის დაცემა. სწორედ ამიტომ გვაწონებენ თავს „პირველი არხიდან“ რეჟისორი და კლიპმეიკერი ბასა ფოცხიშვილი (ზოგჯერ ისეთი შთაბეჭდილება რჩება ხოლმე, რომ მასთან შედარებით, ფედერიკო ფელინი ან ტარკოვსკი მასხარები იყვნენ), „რუსთავი 2“-დან კი საყვარელი ბიჭუნების ბოიბენდი „ქუჩის ბიჭები“. რა უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ ფსევდოვარსკვლავებმა აღარ იმარიაჟონ? აბა, რას ნიშნავს ის, რომ საქართველოში მომღერლის ავკარგიანობის დასადგენად მხოლოდ ერთი საზომი – „ჯიგრობა“ გამოიყენება. თანაც „ჯიგარი“ შეიძლება იყოს ყველანაირი ორიენტაციის მქონე ადამიანი, გაყიდულიც და გაუყიდავიც, შემოქმედებითად ბოზიც და პატიოსანიც.

რას ნიშნავს ანდაზა უძაღლო ქვეყანაში კატებს აყეფებდნენო? ანდა, რას ნიშნავს, ქართული ელიტა? ამ ორ კითხვაზე, თითქმის ერთი პასუხი არსებობს და ის ყველასათვის ცნობილია. ე.წ. ელიტა პოლიტიკოსების დახმარებით აქეთ-იქეთ დაახრიგინებს ე.წ. „ქართულ სცენას“ და ფონოგრამულ, ზოგჯერ კი ცოცხალ კონცერტებს მართავს. მარტო ცოცხლად სიმღერის ნიჭი არ ნიშნავს, რომ მომღერალი პირნათელი და მართალია მსმენელის წინაშე. ცოცხლად სიმღერა ბრიტნი სპირსსა და ჯენიფერ ლოპესსაც შეუძლია, მაგრამ რა ჯანდაბად გინდა? გარდა იმისა, რომ სპირსს ხმა და სმენა არა აქვს და ცოცხალ კონცერტებზე ყოველთვის ვიღაც ეხმარება, მან არ იცის, არსებობს თუ არა ავსტრალიის კონტინენტი. არც ის გაუგია, ვინ იყო ჯონ ლენონი. რატომ არის ბრიტნი სპირსი ასე პოპულარული? შოუ-ბიზნესის რა მანქანა მუშაობს ისეთი გულმოდგინებით, რომ ყველას გვიმტკიცებს, დარვინის თეორიის მართებულობას?

შეგიძლიათ, ამ კითხვებს პასუხი გასცეთ? შეუძლია ყვითელ პრესას, საერთოდ, რამეზე იფიქროს და მარტო გულისამრევი ინტერვიუები არ ბეჭდოს ვიღაც დეგენერატებთან? მით უმეტეს, ამ ქვეყანაში, ღვთის წყალობით, ნიჭიერი ხალხი (მათ შორის მუსიკოსებიც) არ დალეულა? რატომ არ ჩანს ქართულ ტელეეკრანზე არაფერი, მოყაყანე პოლიტიკოსებისა და მოყიყინე მომღერლების გარდა? რატომ უნდა ვწეროთ სისულელეებზე, როდესაც მრავალი საოცრება და საინტერესო რამ ხდება? დაბოლოს, ყვითლების ტრადიციული კითხვა, რომელიც ნამეტნავად სასაცილოდ ჟღერს: ვინ დგას ამ ყველაფრის უკან?

ალბათ, უკანალი.