Tuesday, September 24, 2013

ნუ მოვკლავთ „მუზას“!

2007 წელს საქართველოში კლასიკური მუსიკის რადიო „მუზას“ გახსნა ნამდვილი კულტურული მოვლენა გახდა. ეს იყო ჩვენი ქვეყნის ევროპეიზაციისკენ გადადგმული დიდი ნაბიჯი. რადიო „მუზა“ დღეს უკვე საქართველოს ტერიტორიის დიდ ნაწილზე მაუწყებლობს. მისი გადაცემების მოსმენა ყოველთვის სასიამოვნო და შემეცნებითია, რადგან რადიოს წამყვანები ახერხებენ მსმენელისთვის უამრავი კულტურული ინფორმაციის მიწოდებას. ამავე დროს, მის ეთერში კლასიკური მუსიკის გარდა ჟღერს შესანიშნავი თანამედროვე თუ კლასიკური ჯაზი, ქართული თუ უცხოური ფოლკლორი, მსოფლიოს სხვადასხვა ხალხთა საეკლესიო მუსიკა...

ჩემს მეგობარ არაკლასიკოს მუსიკოსებსაც ხშირად აღუნიშნავთ, რომ დიდი სიამოვნებით უსმენენ „მუზას“. ამ წლების განმავლობაში რადიომ მთელი ქვეყნის მასშტაბით მოახერხა ერთგული მსმენელის პოვნა. პირადად ვიცნობ ბევრ ადამიანს, ვინც მთელი დღის განმავლობაში უსმენს ამ რადიოს. მე თვითონ, 5 ფავორიტ FM რადიოს შორის, რომელსაც მანქანაში ვუსმენ, „მუზაც“ მყავს გამორჩეული. ასევე ვუსმენ მობილური ტელეფონის რადიოშიც.

რადიო „მუზას“ კიდევ ერთი დიდი ღირსება მინდა აუცილებლად აღვნიშნო. მისი დაარსების შემდეგ მსმენელს პირველად მიეცა შესაძლებლობა რადიო ეთერში მოესმინათ თანამედროვე ქართველი კომპოზიტორების ნაწარმოებები, რადგან რადიო იწერს მათ სხვადასხვა შესრულებას. ადრე კი ქართველ კომპოზიტორებს ნაკლებად აქცევდნენ ყურადღებას და შესაბამისად მათთვის არც სტიმული არსებობდა და ქართულ რადიოებში ძირითადად, უცხოეთში ჩაწერილი კომპოზიციები გადაიცემოდა. ეს ეხება საქართველოში თუ უცხოეთში მცხოვრებ ქართველ შემსრულებლებსაც (მომღერლებს, ინსტრუმენტალისტებს, დირიჟორებს). პრაქტიკულად რადიო „მუზამ“ შექმნა თანამედროვე ქართველი შესრულებლების და კომპოზიტორების ქმნილებათა ძალიან კარგი, ხარისხიანი და საჭირო აუდიოარქივი, რომელსაც გაეცნობიან მომავალი თაობები და მათ ეცოდინებათ როგორი იყო დღევანდელი ქართული კლასიკური მუსიკალური სცენა.

სამწუხაროა, რომ დღეს ამ შესანიშნავ რადიოს დახურვა ემუქრება. „მუზას“ სიკვდილი ძალიან ცუდი იქნება ქართული კულტურისათვის, ამიტომ ჩვენ – მოსახლეობამ და სახელმწიფომ იქნებ მოვახერხოთ მისთვის სიცოცხლის შენარჩუნება. პრაქტიკა გვიჩვენებს, რომ მსოფლიოს ცივილიზებულ ქვეყნებში ის ტელე და რადიოარხები, რომელიც ქვეყნის კულტურას, ხელოვნებას აშუქებს, არასოდესაა კომერციული და ხშირ შემთხვევაში მათ სახელმწიფო კურირებს და აფინანსებს, ისევე როგორც სახელმწიფო მუზეუმებს, თეატრებს... არსებობს მარადიული კულტურული ღირებულებები, რომლებიც ვერ ჯდება შოუბიზნესის მკაცრ ჩარჩოებში. ეს უკანასკნელი, მოგვეხსენება, დიდი კომერციული მანქანაა, ხოლო კლასიკური მუსიკა, ისევე როგორც ფოლკლორი, ხალხის კუთვნილებაა, რომელიც თაობიდან თაობას გადაეცემა და ერის განვითარების აუცილებელი ფაქტორია. ევროპის თითქმის ყველა ქვეყანაში არსებობს სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული ის მედიასაშუალებები, რომელთა ეთერშიც გადაიცემა კლასიკური მუსიკა. გავიხსენოთ თუნდაც ტელევიზიები – ფრანგული „მეცო“ და „არტე“, ან თუნდაც რუსული „კულტურა“ (რადიოებზე რომ აღარაფერი ვთქვათ)...

ნუ მოვკლავთ „მუზას“!


Tuesday, September 10, 2013

საქართველოში კლასიკურ გიტარისტთა I მუსიკალური კონკურსი ტარდება

საქართველოში გიტარა ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი მუსიკალური საკრავია. აქ ძალიან ბევრ ოჯახში აქვთ ეს შესანიშნავი ინსტრუმენტი. ჩვენს ქვეყანაში გიტარა მე-19 საუკუნიდან გახდა პოპულარული. თუმცა ბოლო პერიოდში გიტარისტები წუხან, რომ კლასიკური გიტარის მიმართ ინტერესი განელდა და ბევრი ნიჭიერი გიტარისტი, უპერსპექტივობის გამო, ქვეყნიდან გადაიხვეწა. არსებობდა კონსერვატორიაში კლასიკური გიტარის კლასის დახურვის საშიშროებაც. საგიტარო მუსიკისთვის სწორედ ამ ძნელბედობის ჟამს ორ მუსიკოს-გიტარისტს – დავით ხოსიტაშვილსა და ვაჩე ლალიაშვილს გაუჩნდათ იდეა, საქართველოში პირველად ჩაატარონ კლასიკურ გიტარისტთა კონკურსი. ამ იდეის განხორციელებაში მათ ფასდაუდებელი დახმარება გაუწიეს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრომ და თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის სახელმწიფო კონსერვატორიამ.

დავით ხოსიტაშვილი: „საქართველოში კლასიკური გიტარის საკმაოდ ძლიერი და დიდი სკოლა არსებობდა და ეს არ უნდა დაიკარგოს, რადგან ამჟამად ეს საქმიანობა სიკვდილის პირასაა მისული – სულს ღაფავს. სანამ ჩვენს გიტარისტებს საერთოდ არ განელებიათ ამ ინსტრუმენტზე დაკვრის სურვილი, მანამ უნდა დავეხმაროთ“. კონკურსი სწორედ კლასიკური გიტარის ჟანრის აღორძინების საქმეს ემსახურება. თავად კონკურსი 16, 18 და 20 ოქტომბერს კონსერვატორიის მცირე დარბაზში გაიმართება. დასწრება თავისუფალია. მე-3 ადგილზე გასული გიტარისტისთვის განკუთვნილია პრემია 400 ლარი, მე-2 ადგილოსანისთვის – 600 ლარი, ხოლო გამარჯვებული 800 ლარის ოდენობის თანხასთან ერთად „მუსიკის სახლის“ მიერ დაწესებულ „ალჰამბრას“ ფირმის შესანიშნავ კლასიკურ გიტარასაც მიიღებს. ამავე დროს, კონკურსის ორგანიზატორი „საავტორო სტუდია“ საპრიზო ადგილებზე გასულ მუსიკოსებს უფასოდ ჩაუწერს ალბომს.

ორგანიზატორები მომავალი წლის გაზაფხულზე კლასიკური გიტარის ფესტივალის მოწყობასაც გეგმავენ. ისინი იმედოვნებენ, როგორც კონკურსი, ისე ფესტივალი ტრადიციული გახდება. ამრიგად, საქართველოში გიტარის მოყვარულებს უკეთესი პერსპექტივების სტიმული უჩნდებათ. საკონკურსო განცხადებების მიღება დაწყებულია.

ჟურნალი „თბილისი Out“ #36, სექტემბერი, 2013 წელი

Thursday, September 5, 2013

ჯგუფ „შინის“ პარალელური მუსიკალური სამყაროები


„შინის“ წევრების შინ დაბრუნების პროცესი დაიწყო

„შინ“: ზურაბ გაგნიძე, ზაზა მიმინოშვილი და მამუკა ღაღანიძე
ჯგუფი „შინ“, რომელიც ინგლისურად იწერება როგორც The Shin, 1998 წელს გერმანიაში შეიქმნა და იგი დღემდე ამ ბენდის საბაზისო ქვეყანაა. წინამორბედ კოლექტივს „ადიო“ ერქვა, რომელიც1993 წელს შეიქმნა და ძალიან პოპულარული გახდა ევროპაში. 1995 წელს „ადიომ“ გამოუშვა ალბომი „შინ“, რომელიც 1998 წლიდან ამ ჯგუფის სახელად იქცა. ჯგუფის დამაარსებლები არიან ზაზა მიმინოშვილი და ზურაბ გაგნიძე, ხოლო 2002 წლიდან მათ მამუკა ღაღანიძე შეუერთდა. „შინის“ ბირთვი ტრიოა, თუმცა სხვადასხვა პროექტებსა და კონცერტებში უამრავი მოწვეული მუსიკოსი ღებულობს მონაწილეობას.

„შინის“ მუსიკა ეთნო-ჯაზია, რომელიც მთლიანად გაჯერებულია ქართული ფოლკლორით. შეიძლება ითქვას, რომ „შინის“ თითქმის ყველა კომპოზიციის ცენტრს ქართული მუსიკა წარმოადგენს, რომლის ირგვლივაც ტრიალებს ნებისმიერი ჯაზური იმპროვიზაცია. უნდა აღინიშნოს, რომ „შინის“ ერთ-ერთმა დამაარსებელმა, მუსიკალური იდეების ავტორმა და კომპოზიტორმა ზაზა მიმინოშვილმა კარიერის დასაწყისში კლასიკური გიტარის, მოგვიანებით კი ჯაზური კომპოზიციისა და იმპროვიზაციის კურსი დაამთავრა. იგი აქტიურად თანამშრომლობდა ქართულ კინოსტუდიასთან და 30-მდე ფილმზე იმუშავა. მან დაწერა მუსიკა შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრის რეჟისორ რობერტ სტურუას სპექტაკლებისთვის. მუსიკოსად ჩამოყალიბებას ზაზა მიმინოშვილი სწორედ რობერტ სტურუას და ცნობილ ქართველ კომპოზიტორ გია ყანჩელს უმადლის. სწორედ ამ უკანასკნელმა შესთავაზა მას ჯერ თეატრში მუშაობა, შემდეგ კი „ადიოს“ ჩამოყალიბება.