Monday, April 29, 2002

საზღვარგარეთ ქართული მართლმადიდებლური სამრევლო ეკლესიები შენდება

„სხვადასხვა ქვეყნებში ქართველები კვლავ დააფუძნებენ სულიერ სავანეებს, სადაც ჭეშმარიტ სარწმუნოებას იქადაგებენ“

მართალია, საქართველოში ზოგიერთი თვლის, რომ ქვეყანა აღმავლობის გზაზეა, მაგრამ თბილისში უცხო ქვეყნების საელჩოებთან გაწელილი რიგები სულ სხვა რამეზე მეტყველებს.

არაოფიციალური მონაცემებით, უკვე მილიონზე მეტმა ადამიანმა მიატოვა სამშობლო. ისინი საზღვარგარეთ, ფაქტობრივად, ბედის ანაბარა არიან დარჩენილები. საქართველოს ეკლესია კი თავის მოვალეობად თვლის, მოიძიოს და მზრუნველობა გაუწიოს სამშობლოდან იძულებით გადახვეწილ მრევლს, რათა ისინი გარკვეული დროის შემდეგ საკუთარ ოჯახებს მშვიდობით დაუბრუნდნენ.

საქართველოს საპატრიარქოს მიაჩნია, რომ ყველაფერი უნდა ვიღონოთ უცხოეთში მცხოვრებ ყველა ქართველის სამშობლოში დასაბრუნებლად. მართლმადიდებელმა ემიგრანტებმა კი უნდა იცოდნენ, რომელ ქვეყანაშიც არ უნდა ცხოვრობდნენ, ნებისმიერ შემთხვევაში საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მრევლში ირიცხებიან.

ქართველებმა მშობლიური ენა რომ არ დაივიწყონ და ქართულმა ეკლესიამ თავისი სულიერი შვილები არ დაკარგოს, ბევრ ქვეყანაში უკვე ქართული სამრევლოები დაფუძნდა.

ახლახან უწმინდესის და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის იურისდიქციის ქვეშ საზღვარგარეთის რამდენიმე სამრევლო ეკლესია შევიდა. მათ შორისაა: ბრიუსელში – წმინდა თამარ მეფის სახელობის, მიუნხენში – წმინდა ვახტანგ გორგასლის, ვენაში – წმინდა დავით აღმაშენებლის და სტრასბურგში – წმინდა ქეთევან წამებულის ეკლესიები.

სულ მალე საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია ჰამბურგის, დიუსელდორფის, ლონდონის ჟენევისა და ლიონის სამრევლოებში მიავლენს თავის წარმომადგენლებს. ისინი ყველაფერს იღონებენ ჩვენი თანამემამულეების რწმენის განსამტკიცებლად, დაეხმარებიან იმ ქართველ ბიზნესმენებსა და საქმიანი წრეების წარმომადგენლებს, რომელთაც ჩვენი ქვეყნის გარეთ, ახალი ქართული სამრევლო ეკლესიების გახსნა აქვთ განზრახული.




















სულ ახლახან გერმანიიდან და ავსტრიიდან დაბრუნდა საქართველოს ეკლესიის დელეგაცია ცხუმ-აფხაზეთისა და მარგვეთის მიტროპოლიტის, მეუფე დანიელის ხელმძღვანელობით. მან მიუნხენში ქადაგებისას ბერძენი ხალხის მაგალითი მოიყვანა, რომელიც ახერხებს თვითმყოფადობისა და ეროვნულობის შენარჩუნებას ნებისმიერ უცხო ქვეყანაში. ქადაგების შემდეგ აჩვენეს დოკუმენტური ფილმი – „დღესასწაული დღესასწაულთა“, საღამოს კი გაიმართა მიღება-ბანკეტი, სადაც მოწვეულები იყვნენ ბერძენი, სერბი და რუსი სასულიერო პირები, უცხოეთში მოღვაწე ქართველები: პაატა ბურჭულაძე, ქრისტეფორე კირკიტაძე, ვახტანგ ჩხაიძე, კარლო ინასარიძე და სხვები. აჟღერდა მიუნხენის ეკლესიის მგალობელთა მიერ შესრულებული საგალობლები, ხალხური და სუფრული სიმღერები.

ხანმოკლე ვიზიტის მიუხედავად, იმდენად სავსე იყო ყოველი წუთი სულიერებითა და სიყვარულით, რომ მიუნხენის ეკლესიის მრევლისათვის ეს მთელ ეპოქად გადაიქცა. ვიზიტის მომზადებაში დიდი წვლილი მიუძღვის მიუნხენის წმინდა ვახტანგ გორგასლის ეკლესიის წინამძღვარს, მამა მამუკა თავხელიძეს და სამრევლო სათათბიროს. მეორე დღეს მეუფე დანიელმა მიუნხენის ბერძნულ მართლმადიდებლურ ტაძარში ბერძენ სამღვდელოებასთან თანამწირველობით სამღვდელმთავრო წირვა ჩაატარა. ტაძარი ვერ იტევდა ქართველ და ბერძენ მრევლს. ეს წირვა ორი მართლმადიდებელი ერის საერთო ზეიმად იქცა.

ავსტრიის დედაქალაქ ვენაში წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის მართლმადიდებელი მრევლისთვის საღვთო ლიტურგია ყოველდღიურად აღევლინება. საქართველოს ეკლესიიდან მივლინებული დელეგაციის სტუმრობისას კი პირველად შესრულდა სამღვდელმთავრო წირვა. ხორციელის შაბათს, წირვას, ტრადიციისამებრ, მიცვალებულთა დიდი პანაშვიდიც მოჰყვა, რომელიც მეუფე დანიელის ქადაგებით დაგვირგვინდა.

ქართული სამრევლო ეკლესიების შესახებ „ახალ ვერსიას“ საპატრიარქოს პრეს-ცენტრის ხელმძღვანელი, მამა დავითი (შარაშენიძე) ესაუბრა.

მამა დავითი: „მიუნხენსა და ავსტრიაში ეკლესიების გახსნა მამა მამუკას აქტივობაზე და მის დაუღალავ შრომაზე იყო დამოკიდებული. ესენი სამრევლო ეკლესიებია. მსგავსი ეკლესიები გაიხსნა სტრასბურგშიც. სამრევლოებში დიდი ტაძრები არ იგულისხმება. ხშირად ეს არის ერთი ოთახი – სამლოცველო. ტაძრების არარსებობდა კი, რა თქმა უნდა, ჩვენი დიასპორის ნაკლები აქტიურობის შედეგიცაა.

თუმცა ახალი ზელანდიიდან შეტყობინება მოვიდა, რომ ქართველების ჯგუფი იქ ეკლესიის აშენებას აპირებს. ჯგუფი საპატრიარქოს მღვდელმსახურის ახალ ზელანდიაში გაგზავნას გვთხოვდა. მოგვმართეს ლატვიიდანაც, მაგრამ, სამწუხაროდ, შემდეგ აღარ დაგვიკავშირდნენ. მოსკოვსა და პეტერბურგში არსებობს ქართული სამრევლო ეკლესიები, რომლებიც რუსეთის საპატრიარქოს იურისდიქციის ქვეშ არიან. ამ ტაძრებში ქართველი მღვდლები მოღვაწეობენ. უცხოეთში ჩვენი ეკლესიის იურისდიქციის ქვეშ იმყოფება მიუნხენის, ავსტრიისა და სტრასბურგის სამრევლო ეკლესიები. მალე ეკლესიები გაიხსნება ბრიუსელში, ლონდონსა და ნიუ იორკში. ნიუ იორკში მოღვაწეობს მამა მიქაელ ფოფხაძე, რომელმაც ხელდასხმა ჩვენი პატრიარქისგან მიიღო, თუმცა იქაც ადგილობრივი იურისდიქციის ქვეშ არიან. სხვათა შორის, ქართველი მოძღვრები ამერიკის სხვადასხვა ეკლესიებში მოღვაწეობენ. მინიაპოლისში მამა გიორგი ხიტირი სწირავს, რომელმაც განათლება ბოსტონის წმინდა ჯვრის სემინარიაში მიიღო. ამერიკაში კიდევ ბევრი ქართველი მოძღვარია, რომლებიც პერიოდულად ქართულად სწირავენ, თუმცა ჩამოყალიბებული ქართული სამრევლოები იქ არ არსებობს.

მამა კახა კურტანიძე საბერძნეთში, კერძოდ თესალონიკში მოღვაწეობს და მას იქ ნაწილობრივ ქართულად წირვის ჩატარების უფლების კურთხევაც აქვს მიღებული.

ჩვენს სამრევლო ეკლესიებთან შესაძლებლობის ფარგლებში გვაქვს კონტაქტი. მამა მამუკა თავხელიძესთან ელექტრონული ფოსტით ყოველკვირეული ურთიერთობა გვაქვს. ავსტრიასა და მიუნხენში გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებები“ ვრცელდება. სამწუხაროდ, ამაზე მეტი შესაძლებლობა არ გაგვაჩნია. მის უწმინდესობას ბრიუსელსა და მიუნხენში ქართულ სამრევლოებთან ძალიან თბილი შეხვედრები ჰქონდა. საზღვარგარეთელ მრევლს ჩვენი სხვა იერარქებიც ხშირად ხვდებიან.

ზედმეტად თამამები ვიქნებით თუ განვაცხადებთ, რომ უცხოეთში ჩვენს სამრევლოებს მისიონერული ფუნქციაც აქვთ. თუმცა იმედი გვაქვს, ის კურთხეული დროც დადგება, როდესაც ქართველები, წინაპრების მსგავსად, სხვადასხვა ქვეყნებში სულიერ სავანეებს დააფუძნებენ, სადაც ჭეშმარიტ სარწმუნოებას იქადაგებენ. შეიძლება ხმამაღალი ნათქვამი გამოვიდეს, მაგრამ ამის წინაპირობები უკვე არსებობს“.

Wednesday, April 24, 2002

გზა ნიცშეს ზეკაციდან ღმერთამდე

მღვდელმონაზონ სერაფიმ როუზის ცხოვრება და მოღვაწეობა

ზოგიერთი ქართველი ქრისტიანისათვის არსებობს სტერეოტიპი, თითქოს მართლმადიდებლობა მხოლოდ აღმოსავლეთ ევროპის რელიგიაა და ასეთი ტრადიციების მქონე ქვეყნებშია გავრცელებული. თუმცა, თუნდაც ისეთ „არამართლმადიდებელ“ ქვეყანაში, როგორიც ამერიკაა, იყვნენ და დღესაც მოღვაწეობენ ისეთი სულიერების მქონე მოძღვრები, როგორიც იყო მღვდელმონაზონი სერაფიმე როუზი.

მთელს მართლმადიდებლურ სამყაროში მამა სერაფიმმა სახელი საკუთარი წიგნებით გაითქვა, რომლის წაკითხვის შემდეგ უამრავმა ადამიანმა მკვეთრად შეცვალა საკუთარი მსოფლმხედველობა და ქრისტიანულად დაიწყო ცხოვრება. უდიდეს ამერიკელ მოძღვარს პატივს მიაგებენ არა მარტო მის სამშობლოში, არამედ ევროპაში, ავსტრალიასა თუ აზიაში, რა თქმა უნდა, საქართველოშიც.

მამა სერაფიმეს საერო სახელი იყო იუჯინი. იგი კალიფორნიის შტატის ქალაქ სან-დიეგოში ჩვეულებრივ პროტესტანტულ ოჯახში დაიბადა. პატარა იუჯინი სკოლაში მრავალმხრივი ნიჭით გამოირჩეოდა, მასწავლებლები მას ხშირად აქებდნენ. ერთხელ დედამ უთხრა: ასე თუ განაგრძობ, შორს წახვალო, რაზეც იუჯინმა უპასუხა: „მე სხვა რამ მსურს – მინდა ბრძენი ვიყო“.

პროტესტანტულ სკოლაში იუჯინი ბიბლიის გაკვეთილებს ესწრებოდა და საღმრთო წერილის ზეპირად ციტირებით მშობლებს ხშირად აოცებდა. 14 წლისა მეთოდისტურ ეკლესიაში მონათლეს. იუჯინი უარყოფდა თანატოლების იდეალებს, რომლებიც მანქანებით დასეირნობდნენ, დისკოთეკებსა და სხვადასხვა წვეულებებზე ერთობოდნენ. ის კი მარტო დაეხეტებოდა ტყეში და ბევრს ფიქრობდა. მას ერთმა ნაცნობმა გოგონამ „არა ამ სოფლისაგანი“ უწოდა ჯერ კიდევ მაშინ, როცა იუჯინი ჯერ კიდევ ერისკაცი იყო.

1952 წელს როუზმა სწავლა კალიფორნიის უძველეს უნივერსიტეტში, პომონაში განაგრძო.

იუჯინი საკმაოდ სიმპათიური ყმაწვილი იყო დიდი, ფიქრიანი თვალებით, ადამიანებთან ურთიერთობაში – მორცხვი და მოკრძალებული. მან ხანგრძივი, დაძაბული თვითძიების პროცესი დაიწყო და ამ გზაზე პირველმა ნიცშემ გაიტაცა – ნიცშემ, რომელიც ქრისტიანობას დასცინოდა როგორც სუსტების რელიგიას და შექმნა ახალი – „ზეკაცის“ მოძღვრება. მიუხედავად ამისა, როუზის მეამბოხე სულისთვის ეს ცოტა იყო. მოგვიანებით წერდა: „მინდოდა მეპოვნა წარუვალი, ყოველდღიურ საზრუნავს მიღმა მდებარე სამყარო – იმ საზრუნავს მიღმა, სულს რომ მოსვენებას არ აძლევს და თავის შემდეგ მარტოოდენ ხრწნისა და ლპობის სუნს ტოვებს“.

Tuesday, April 23, 2002

ჭკუით ინვალიდები

ცოტა არ იყოს, უცნაურები ვართ ადამიანები. ვიგონებთ ხოლმე ათასნაირ საოცრებებს. საინტერესო და, ამავე დროს, საკვირველია ჩვენს მიერ თუნდაც საკუთარი სახლების დახასიათება. დღემდე მიკვირს, რატომ ვუწოდებთ ოროთახიანს ისეთ ბინას, რომელშიც, სულ ცოტა 7 ოთახი მაინც არის. რატომღაც ხალხი შემოსასვლელს, სამზარეულოს, აბაზანას, „უბორნიას“ და ლოჯიას ოთახებად არ თვლის. არადა, ცხოვრების უმეტეს დროს ხომ ამ ოთახებში ვატარებთ და არა საძინებელსა და სასტუმროში (იგივე „ზალაში“), რომლებიც „ნამდვილ“ ოთახებად ითვლება. ეტყობა, ბინის „ნამდვილ“ და „არანამდვილ“ ოთახებად დაყოფა ვინმე ინვალიდმა მოიფიქრა, რომელმაც მთელი ცხოვრება საძინებელში ლოგინზე მიჯაჭვულმა გაატარა. თუ მხედველობაში მივიღებთ იმას, რომ ჩვენს ქვეყანას მთელი 70 წლის განმავლობაში ინვალიდები მართავდნენ, ეს გასაკვირი არ უნდა იყოს. ზოგი ფეხზე დგომისას, ოფიციალურ შეხვედრებზე ქვეშ ისვრიდა, ზოგსაც ჭკუა ჰქონდა ნაღრძობი და ა. შ.

ეჭვგარეშეა, ჭკუით ინვალიდები დღესაც არსებობენ და ისე მომრავლდნენ, რომ ყველა სფეროში მოიძებნება მათი „ღირსეული“ წარმომადგენელი. ეს ჭკუანაღრძობები, კომუნისტი წინაპრების მსგავსად, ათასგვარ ახალ სისულელეს იგონებენ და ერთმანეთს რაღაც „მამულიშვილურ“ წოდებებს აკერებენ. ისინი იმდენად ამბიციურები და უტვინოები არიან, რომ ყველაფერს ხალხის სახელით აკეთებენ. ზომბირებულებს კი სიამოვნებთ, მავანნი მათი სახელით რომ მოქმედებენ. ისინი ეგუებიან იმ სიმახინჯეებს, რასაც ჭკუით ინვალიდები მათ სთავაზობენ. შეჩვეულებს არავითარი პროტესტის გრძნობა არ უჩნდებათ, ჩუმად სხედან ე. წ. „ოროთახიან“ ბინებში და სჯერათ, რომ მათ ბინაში 7-ის ნაცვლად ორი ოთახია.

იგივე ხდება მასობრივ კულტურაშიც. აღმერთებენ (საერთოდ, რა საშინელებაა ეს გაღმერთება!) ისეთებს, რომლებიც თავად იკერებენ ვარსკვლავის „საპატიო“ წოდებებს. მათ უკაცრავად და მართლაც ფეხებზე ჰკიდიათ, დაინგრევა თუ არა ილიას სახლ-მუზეუმი, ეშველებათ თუ არა უპატრონო ბავშვებს, აშენდება თუ არა სამების ტაძარი, ხელისუფლებაში ადამიანი იქნება თუ ურჩხული, ასპიტებივით ყველას და ყველაფერს ფეხქვეშ ეგებიან, მხეცებს სიმღერებს უძღვნიან და კლიპებში იღებენ, საკონცერტო დარბაზებში დაგებული ფიანდაზებით შედიან, თითქოს საშვილიშვილო საქმე გაუკეთებიათ. 

ჭკუით ინვალიდებს არა აქვთ თანაგრძნობის უნარი, ვერ აღიქვამენ სხვების ტკივილს, სიყვარულს. ელიტურად ცხოვრობენ და მათ ცხოვრებას ელიტური, ჭკუით ინვალიდი მედია აშუქებს. რა კარგია ცხოვრება, მაშინ როდესაც გვერდით ვიღაცას უჭირს, ტკივა, მშიერი კვდება, იჩეხება ტყე, იკვლება წითელ წიგნში შეტანილი ცხოველი, ირყვნება ბავშვის ცნობიერება. გახსენით შამპანურები, ჩვენ ევროპელები ვართ, საქართველო უნდა დავლოცოთ როგორც ჩვენთვის უცხო, სხვა ქვეყანა, რომელიც ისტორიის წიაღში გარჩა და რატომღაც „აწმყო არასოდეს წყალობს“, მაგრამ არც მომავალი აქვს. ჩვენ პანკები, ანარქისტები გავხდით, რომლებიც მუდამდღე გავიძახით: No Future! (მომავალი არ არსებობს!).

სიმახინჯე და ინვალიდობა იმდენად გამჯდარა ჩვენში, რომ გვიჭირს ჭეშმარიტ სილამაზეზე, ტკივილზე, ჰუმანიზმზე ლაპარაკი და ტელესერიალის გმირთა ცხოვრებით ვცხოვრობთ. „მარშუტკაში“ მოსმენილი „ტასკა“ სიმღერა კი ცრემლებს გვგვრის და იქვე ვიწყებთ წუწუნს, რომ ეს ქვეყანა არ ვარგა, ამ მთავრობის დედა ვატირე, აქედან უნდა გავიქცეთ და ა. შ. ჭკუანაღრძობებმა უკვე დაგვაპროგრამეს, რომ საკუთარ ყოფაზე ვიწუწუნოთ, ვიტიროთ, ვინატროთ ის დრო, როდესაც მათხოვრულ 40 მანეთზე ვცხოვრობდით და ძეხვში 1.20 მანეთს ვიხდიდით. ზომბები როგორი მათხოვრებიც იყვნენ, ისეთივე მათხოვრები არიან დღესაც და სულ ასე იქნებიან. მათ დღევანდელი ლაყე კვერცხი ურჩევნიათ ხვალინდელ ქათამს, ოღონდ იტირონ, ოღონდ ღმერთის გარდა ნებისმიერი, თუნდაც ვინმე ჭკუით ინვალიდი გააღმერთონ და ყველაფერს ეგუებიან.

„დაერქვას ყველაფერს საკუთარი სახელი“ – ეს ხმამაღალი ფრაზა, ალბათ, ხშირად გესმის, ჩემო მეგობარო. გეთანხმები, და წინადადება შემომაქვს, იმ იზოლირებულ ბინას, სადაც 8 ოთახია, რვაოთახიანი და არა სამოთახიანი ეწოდოს, რადგან ჩვენს საერთო დიდ სახლში „აფხაზეთსა“ და „სამაჩაბლოს“ უკვე „ოთახებად“ აღარ ვთვლით. მეტყველებიდან საერთოდ ამოვარდეს წინსართი „იზოლირებული“, რადგან იზოლაცია ჭკუით ინვალიდობის გარდა არაფერს მოგვიტანს. ჭკუანაღრძობებს კი მივმართოთ: „ჭკუით, ინვალიდებო“!

Monday, April 22, 2002

მუსიკის გაკვეთილი – ო, რა ბანძია!

რამდენიმე ეპიზოდი არჩილ შოთას ძის შემოქმედებიდამ

ბედნიერებაა იმ ქვეყანაში ცხოვრება, სადაც აბსოლუტურად ყველას აქვს შესაძლებლობა დადგეს ტრიბუნასთან ან სცენაზე, საჯაროდ ილაპარაკოს და იმღეროს ყველაფერი, რაც მას (ან სხვას) თავში მოუვა. შინაარსიანი იქნება მისი გამოსვლა თუ უშინაარსო, მაინც დაფნის გვირგვინი ხვდება წილად. ეს განსაკუთრებით დიდი ბედნიერებაა მათთვის, ვისაც თავში არაფერი უძევს განდიდების მანიის გარდა. და, რადგან ასეთი ადამიანები, ანუ ისინი, ვისაც თავის ცხოვრების ქვაკუთხედად მუსიკა მიუჩნევიათ, ჩვენში არნახულად მომრავლდნენ, გადავწყვიტეთ, დავეხმაროთ მათ და დამწყებებსაც სიმღერის ტექსტის შექმნის ტექნოლოგიის დაუფლებაში. ეს საქმე არც ისე რთულია, როგორც „ვარსკვლავები“ ფიქრობენ (იხ. ვარსკვლავთმრიცხველი ნოსტრადამუსის ნაშრომების XXVI ტომი). ამაში რომ დავრწმუნდეთ, მოდით, განვიხილოთ ქართული მუსიკალური სინამდვილის ნაღების (ელიტის) ცალკეულ წარმომადგენელთა, კერძოდ, ბატონ არჩილ შოთას ძე მეფარიძის ჰიტი „ო, რა კაია!“

Monday, April 15, 2002

კატის ღიმილი

ქართულ შოუბიზნესში ახალ-ახალი ტერმინები ჩნდება. მათ შორისაა რუსული წარმომავლობის სიტყვა „ტასკა“, რომელსაც ჩვენი მომღერლების ნაწილი ისეთ სიმღერებს აკერებს, სადაც ბევრი სევდა და კაეშანია. „ტასკა“ სიმღერა დღევანდელ სევდიან საქართველოში კომერციულადაც მომგებიანია. ამ სვეტს, ალბათ, ლუის კეროლის ზღაპრის „ალისას“ ერთ-ერთი გმირის, – ჩეშირელი კატის ღიმილი დაამშვენებდა. საინტერესოა, როგორ შეიძლება მხატვარმა დახატოს გამქრალი კატა, რომელმაც ალისას ჰაერში მოლივლივე ღიმილი დაუტოვა. ღიმილი ადამიანთა ცხოვრებაში, ძირითადად, კეთილგანწყობის გამოხატვის სიმბოლოა. თუმცა ამის გარდა, არსებობს უამრავი ღიმილი, რომელიც მომღიმარის სხვადასხვა ემოციას გადმოსცემს. არსებობს ცალყბა (ალბათ საინტერესოა, როგორ წარმოიშვა ეს უცნაური სიტყვა), იქედნური, ქლესა ღიმილები, ამავე დროს, ადამიანს შეუძლია დაღრეჯა, ჩაღიმება, ღიმილის სახეზე მიწებება და ა.შ. ღიმილი ზოგჯერ სიცილის პრელუდიაა და მას შეიძლება თან მოჰყვეს ხარხარი, ჩაბჟირება, ხორხოცი, ჭიხვინიც კი. თუმცა სიცილის ნაირსახეობებზე მეტად აღარ შევჩერდები.

ჩემო მეგობარო, საქართველოს უახლოეს წარსულში, ყველაფერ უბედურებასთან ერთად, ღიმილის დეფიციტიც არსებობდა. თვით ესტრადაზეც კი ფილარმონიული მომღერლები სახეგაქვავებულები, ტრაგიკული ხმებით უმღეროდნენ ბედკრულ სამშობლოსა და უფრო ხშირად – დედაქალაქს (საინტერესოა, რა დააშავა ამბროლაურმა). ტელევიზორებში ისინი ყოველთვის კულტურის ძეგლებთან (ასე ეძახოდნენ მაშინ ეკლესია-მონასტრებსა და ციხე-კოშკებს), შადრევნებთან ან ბუჩქებთან მღეროდნენ. არავითარი ღიმილი, მათი შემოქმედებიდან მხოლოდ ტრაგიზმი გამოსჭვიოდა. მსგავსი განწყობა ჰქონდა საზოგადოებასაც. მაშინ მაღაზიის გამყიდველებიც კი აგრესიულები იყვნენ.

ე.წ. ქართული შოუბიზნესის დაბადების შემდეგ, ესტრადის მომღერლებმა ბედკრული სამშობლოს თემა ბედკრული სიყვარულის თემით შეცვალეს, რომელსაც განმარტება „ტასკა“ მიეცა. რაც უფრო „ტასკაა“ ანუ სევდიანია სიმღერა, მით მეტ პოპულარობას აღწევს. ასე რომ, ქართულ ესტრადაზე, პრაქტიკულად, ნაღვლიანი განწყობილება არ შეცვლილა. თუმცა, ზოგიერთი მომღერალი ცხოვრების უკუღმართობის გამო, გულდადუღრული მსმენელის გამხიარულებას ცდილობს, მაგრამ სცენაზე ან ტელევიზორში მათი ასიმეტრიული კუნტრუშის (ე.წ. ცეკვის) და სახეზე მიწებებული უგერგილო ღიმილის შემხედვარე, ისევ „ტასკა“ სიმღერების მოსმენა ჯობს. სასიამოვნო სანახავია, როდესაც არასრულწლოვანი ან ბავშვი მშობლებს უმღერის, სადაც ამბობს, რომ ის მათი სიხარული, სიყვარულია, მაგრამ როდესაც ამას ზრდადასრული ქალიშვილი სახეზე ღიმილმიწებებული იმეორებს, უნებურად ქართულ ფილმ „უდიპლომო სასიძოში“ ცხონებული ვახტანგ ნინუას მიერ განსახიერებული ფერმის გამგე ნიკოლოზი შეიძლება გაახსენდეს კაცს, რომელიც პატარა ძროხას (კარგად ვიცი, რომ ხბო ჰქვია) ენამოქლესით ეუბნება: „ვაიმე, ლა ვუკო, ლაა!“

ტელეწამყვანებიც დაუსრულებლად იღიმიან, ან ცალყბად გაღიმებას მაინც ცდილობენ. ჩემო მეგობარო, ადრე შენ მითხარი, რომ უემოციო, სახეზე ხელოვნურად მიკერებული ღიმილის მიღმა ხშირად მომღიმარის თავის ქალას, თეთრი ძვლების გროვას, როგორც რენტგენის აპარატში, ისე ვხედავო. ამიხსენი, რომ ჩონჩხის ღიმილი გულს გირევს, რადგან თავის ქალას ყოველთვის ერთი და იგივე უემოციო „მომღიმარი“ გამომეტყველება აქვს (დაღმეჭილია). ამავე დროს, მინდა შევნიშნო, რომ ასეთი არტისტი „ტასკა“ სიმღერასაც ფსევდოემოციურობით, ყოველგვარი ტკივილის გარეშე მღერის. შთაბეჭდილება რჩება, რომ მას საერთოდ ტკივილი არ განუცდია (თითიც კი არ გაუჭრია), სიხარულზე ხომ ზედმეტია ლაპარაკი, რადგან ტკივილის გარეშე სიხარულის ფასს როგორ გაიგებ?

ღიმილის საყოველთაო დეფიციტის ეპოქის შემდეგ თითქოს მოგვეცა შანსი, ესტრადაზე თუ არა, ქუჩაში მაინც გვევლო გაღიმებულებს, მაგრამ ყველაფერი თითქმის უცვლელად დარჩა. მხოლოდ მაღაზიის ზოგიერთმა გამყიდველმა ისწავლა გაღიმება, ისიც იმიტომ, რომ ბევრი პროდუქტი გაყიდოს და კლიენტი არ დაკარგოს. ეტყობა, ჩვენ ყველამ უნდა ვისწავლოთ გულწრფელი გაღიმება. საინტერესოა, ჩვენი ესტრადისა და ტელევიზიის „ვარსკვლავების“ უმრავლესობა საოჯახო ფოტოებშიც ასე ხელოვნურად იღიმება, როგორც ჩვენ ვხედავთ?

Wednesday, April 10, 2002

პლასტმასის ხელოვნება, ანუ „არ შეიძლება ქუჩაში გახვიდე და მოისაქმო“

საქართველოში მამებისა და შვილების ბრძოლა არ არის, რადგან მამები არ არსებობენ

პლასტმასა ხელოვნურად მიღებული ქიმიური პოლიმერია და ის მე-20 საუკუნის პირმშოა. დღეს საქართველოში მას სულ უფრო ხშირად იყენებენ ხელოვნების სხვადასხვა დარგის განსაზღვრისათვის. რა თქმა უნდა, სიტყვა „პლასტმასა“ წინ ერთვის ხელოვნურ, შაბლონურ ხელოვნებას, რომელიც სულიერებას მოკლებულია და განკუთვნილია ფართო მასებისთვის.

ამჯერად დავინტერესდი, როგორი სახით არსებობს პლასტმასის ხელოვნება ქართულ სინამდვილეში. ამ საკითხებზე აზრის გამოთქმა ვთხოვე ახალი თაობის მწერალს, ზაზა ბურჭულაძეს, კომპოზიტორ ოთარ ტატიშვილსა და ტელეჟურნალისტ სერგი გვარჯალაძეს.

„ჩვენ იმ საქმეს ვაკეთებთ, რაც ჩვენს მამებს უნდა გაეკეთებინათ“

ზაზა ბურჭულაძე (გრეგორ ზამზა): „ბოლო 30 წლის მანძილზე მსოფლიოს კულტურაში მიმდინარე პროცესებზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ 70-იანები (ამ თანმიმდევრობით: როკ-მუსიკა, კინემატოგრაფია, დაბოლოს – ლიტერატურა) იყო დაბერებული დედამიწის ხელოვნების შეჯამება. თუნდაც, ავიღოთ ქართული ლიტერატურა. რაც 70-იან წლებში შეიქმნა, იმხელა მარაგია, რომელიც ჩვენს მომდევნო თაობებს სარჩოდ გაჰყვება (ოთარ ჭილაძე, გურამ დოჩანაშვილი და სხვები).

ჰესეს თუ ვენდობით, „მკითხველი კასტაა“. ასეა, ხელოვნების ნებისმიერი შემფასებელი უკვე კასტაა, ელიტაა, ამ სიტყვის საუკეთესო გაგებით. და ეს წრე დღითი დღე კიდევ უფრო ვიწროვდება. წარმოიდგინეთ, მუსიკაში ადრე შნიტკე და შონბერგი თავიანთი ნაწარმოებებით ეკონტაქტებოდნენ მსმენელს. ჩვენთვის სამწუხარო სინამდვილეა, რომ დღეს „პოპსა“ ამყარებს კონტაქტს მსმენელთან. განა, რომელიღაც პაზოლინის ფილმი 100 000 მაყურებლისთვის ერთნაირად მახლობელია? ცნობილი რეჟისორების ფილმების ნახვა ხომ ერთგვარი მოდაა. ოღონდ, ნუთუ ის წამხედურობა, რაც დღევანდელ ქართულ ესტრადაზე ხდება, მარტო მოდაა? ეს მგონი, რაღაც დაავადება, უფრო კიბოა, რომელსაც მეტასტაზები უკვე მსმენელში აქვს გადგმული. ვერ ხედავთ, რა დღეში არიან ქართველი ბრიტნი სპირსები და სკუტერები?

თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაში ბევრი ნიჭიერი მწერალია. ისეთი პატარა ქვეყნისთვის, როგორიც საქართველოა, ერთდროულად ამდენი კარგი მწერლის არსებობა დიდად სასიხარულოა. დღეს ქართველი ახალგაზრდა მწერლები აკეთებენ იმას, რაც ვერ შეძლეს ჩვენმა მამებმა.

Tuesday, April 9, 2002

აწეული კაბების კვალდაკვალ ანუ კომკავშირული სიყვარული არ დაფრინავს

საქართველო ლექსის ქვეყანააო – ამბობენ. ლექსი კი, მოგეხსენებათ, მრავალნაირია. იგი შეიძლება იყოს გენიალური და რაღაც გენიალურზე მეტიც. შეიძლება ლექსი იყოს კარგი, საშუალო დონის, ან სულაც პატიოსნად დაწერილი (ისეთი, რომ არ მოგწონს, მაგრამ წუნს ვერ დაუდებ), მოკლედ რომ ვთქვათ – ენის მცოდნე და რითმის პოვნაში გაწაფული კაცის დაწერილი.

შეიძლება კაცმა გარითმულად დაწერო, მაგრამ ეს იყოს არა ლექსი, არამედ ის, რასაც ტექსტს უწოდებენ ხოლმე. ქართულ ესტრადაში „ვარსკვლავები“, როგორც წესი, „ტექსტით“ კმაყოფილდებიან.

ტექსტი ლექსთან შედარებით თავის გამოხატვის პრიმიტიული საშუალებაა. იგი ყოველთვის ერთნაირად მარტივია და იმის მიხედვითაც შეიძლება დაიყოს, თუ როგორია მისი ავტორი. ტექსტები შეგვიძლია დავყოთ კატეგორიებად:

1. „ჯიგარი“;
2. ჩვეულებრივი;
3. უაზრო;
4. უზრდელური (უხამსი);
5. ტუტუცური (თავხედური);
6. მუხთალი (ვერაგული).

მივყვეთ თანმიმდევრობით:

Monday, April 8, 2002

„პოპსა“ და პოპი

რა არის „პოპსა“? რა არის პოპ-მუსიკა? რა კავშირი და რა განსხვავებაა „პოპსასა“ და პოპს შორის? ყველა, ვინც გატაცებულია მუსიკის უფრო სერიოზული ჟანრებით: კლასიკით, როკით, ჯაზით და სხვა, თვლის, რომ ნებისმიერი კომერციული მუსიკალური პროექტი „პოპსაა“.

„პოპსა“ არის მუსიკისმაგვარი ბგერების მოწესრიგებული (ან მოუწესრიგებელი) მოძრაობა, რომლითაც მომღერალი (შემსრულებელი) იაფფასიანი, უგემოვნო საშუალებებით ცდილობს მასების, მეტადრე კი გაუნათლებელი ადამიანების ყურადღების მიპყრობას. ეს არის ტუტუცობის, თავხედობისა და უაზრობის აპოთეოზი. ასეთი „მუსიკა“ საოცრად ზედაპირულია და ბევრს სამართლიანად აღიზიანებს მისი პოპულარობის გამო. „პოპსა“ საბჭოური ტერმინია და იგი ე. წ. „პერესტროიკის“ დროს რუსეთში გაჩნდა („პოპსავიკებს“ ფონოგრამისტებს უწოდებდნენ), თუმცა მას ინგლისურ ენაშიც აქვს შესატყვისი. ინგლისელებში არსებობს თანამედროვე მუსიკის ასეთი დიფერენცია: „მიუზიკ“ და „მიუზაკ“. სწორედ, ეს უკანასკნელი შეესაბამება ჩვენებურ „პოპსას“. ამ უტიფარი „მუსიკის“ დასაყრდენი ძირითადად, ყვითელი მედიაა. მიუხედავად ამისა, „პოპსა“ იყიდება. შესაბამისად, მას „პოპსავიკები“ ყიდულობენ.

ვინ არის „პოპსავიკი“? ასეთ კატეგორიაში ძირითადად მოიაზრება (მაგარი „პოპსა“ სიტყვაა) მუსიკალურად გაუნათლებელი ადამიანი. „პოპსავიკი“ შეიძლება იყოს არა მარტო მსმენელი ანუ ასეთი „მუსიკის“ მომხმარებელი, არამედ მისი მწარმოებელი, ანუ – მომღერალი (შემსრულებელი). „პოპსავიკ“ შემსრულებლებს ჰყავთ ე. წ. ფანები, რომლებიც მათ უხარისხო სურათებს საცხოვრებელი ოთახების კედლებზე აკრავენ. „პოპსავიკი“ მუსიკოსი უნიჭოა, მას შეიძლება არ ჰქონდეს ხმა, სმენა, თვით გარეგნობაც კი. რაღა თქმა უნდა, ასეთ მომღერალს არც ნამუსი აქვს, სამაგიეროდ, ჰყავს ფანები. თავად „მუსიკას“ საფუძვლად უდევს ანანიზმი და მარაზმი. „პოპსას“ ანანისტობაში ბრალი რუსული Mtv-ის გადაცემა Shit-Parade-მა დასდო, ხოლო ჩვენთან მსგავსი ბრალდება „პოპსას“ გაზეთ „ახალი ვერსიის“ „ხით-ჰიტ პარადმა“ წაუყენა.

როკის, ჯაზის, კლასიკის და თუნდაც პოპისგან განსხვავებით, „პოპსას“ მიმდევრები არა ჰყავს, მისი აუდიტორია მუდამ დროებითია. „პოპსავიკი“ მსმენელი ამ „მუსიკაში“ მისი ავადმყოფური, ხელოვნური, შაბლონური, არაბუნებრივი, ვითომ სასიყვარულო წარმოსახვების დაკმაყოფილებას ცდილობს. მაგრამ მისი ფანტაზიები ვერ ცილდება „სათაყვანებელი“ „ვარსკვლავის“ ცხოვრებისეულ ეპიზოდებს, ანუ ყველაფერი ისეა, როგორც ტელესერიალებში – მაყურებელი „საპნის ოპერის“ გმირთა ცხოვრებით ცხოვრობს. ასეთ ‘ცხოვრებაში“ კი მსმენელს ყვითელი პრესა ეხმარება (მასზე საუბრით თავს მეტად აღარ შეგაწყენთ). უბრალოდ, მახსენდება ბრიტანული პოპ-დუეტის „პეტ შოპ ბოის“-ის წევრის გამონათქვამი ყვითელ პრესაზე: „ჩვენ გავიკეთეთ შავი სათვალეები, ცოტას ვლაპარაკობდით და ყველას ძალიან ჭკვიანები ვეგონეთ“.

პოპ-მუსიკა სულ სხვა მცნებაა. იგი თავის თავში მოიცავს თანამედროვე მუსიკაში არსებულ თითქმის ყველა ჟანრს. პოპ-მუსიკოსი საკმაოდ ერუდირებულია (მუსიკაში რაღაც გაეგება). უკიდურეს შემთხვევაში, მას სხვისი კარგად შესრულებული მუსიკა მაინც აქვს მოსმენილი. „პოპსავიკისგან“ განსხვავებით, პოპ-მუსიკოსი ხშირად მუსიკალურ ექსპერიმენტსაც აკეთებს. „პოპსავიკი“ კი ყოველთვის ერთ დონეზეა გაყინული და მისი შემოქმედება არ ვითარდება. პოპ-მუსიკა ძირითადად განკუთვნილია გართობისთვის, ცეკვისთვის (მას ასეთი საფუძველი აქვს), რაც სრულებით არ ნიშნავს, რომ ეს მუსიკა მხოლოდ იაფფასიანია, მაგრამ ის აუცილებლად კომერციულია. კომერციულია „პოპსაც“, მაგრამ, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, უაზროა. მის ტექსტებზე საუბრისგან ღმერთმა დაგვიფაროს. პოპ-მუსიკაში არსებობს უბრალო ტექსტები, რომელსაც პოეზიის შედევრობაზე პრეტენზია არცა აქვს.

პოპ-მუსიკოსი თავმდაბალია, „პოპსავიკი“ – საკუთარ თავზე შეყვარებული იდიოტი. პოპ-მუსიკა სასიამოვნო მოსასმენია, „პოპსა“ – გამაღიზიანებელი. პოპ-მუსიკა ან ამდიდრებს, ან უცვლელად ტოვებს მსმენელის გემოვნებას, „პოპსა“ – აქვეითებს. პოპ-მომღერალი შეიძლება ერის სახეც იყოს, „პოპსავიკი“ – მისი სირცხვილი.

არ გეგონოთ, რომ აღფრთოვანებული ვარ პოპით, მაგრამ მისი საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, რადგან ეს ჩვეულებრივი, პატიოსანი ბიურგერებისათვის განკუთვნილი მუსიკა მელოდიური, რიტმული და უბრალოა. იგი კარდინალურად განსხვავდება მარაზმისგან, რის მოსმენასაც ასე მონდომებით „გვატენიან“ ასევე „პოპსა“ მასობრივი საშუალებებით.

Tuesday, April 2, 2002

„თეატრი მიკროფონთან“ – სპექტაკლები რადიოში

ქართული რადიოთეატრი მუშაობას აგრძელებს

ხმა გავრცელდა, თითქოს საქართველოს „მთავარ რადიოში“ რადიოსპექტაკლების დადგმა შეწყდა და მეტიც – რადიოთეატრი საერთოდ დაიხურა. ამ საკითხით დავინტერესდით და „მთავარი რადიოს“ ეროსი მანჯგალაძის სახელობის თეატრ-სტუდიის ხელმძღვანელს, ზურაბ კანდელაკს მივმართეთ. მისი თქმით, რადიოსპექტაკლები რადიოს გახსნიდან დღემდე წარმატებით იდგმება. ადრე, სანამ მაგნიტოფონი გაჩნდებოდა, მსახიობები ცოცხალ ეთერში თამაშობდნენ და გადაცემა „თეატრი მიკროფონთან“ ერქვა. 50-იანი წლების დასაწყისიდან, ანუ მას შემდეგ, რაც რადიოში მაგნიტოფონები დაიდგა, რადიოსპექტაკლების ჩაწერა დაიწყო და ფონდში უამრავი ძველი დადგმაა დაცული, პირველი 1951 წლით თარიღდება.

ამ უნიკალურ ფონდში ყველა იმ მსახიობის ხმა ინახება, რომელიც სხვადასხვა დროს ქართულ სცენაზე მოღვაწეობდა: ვასო გოძიაშვილი, ვერიკო ანჯაფარიძე, სერგო ზაქარიაძე, გიორგი შავგულიძე, იაკობ ტრიპოლსკი, უშანგი ჩხეიძე და სხვები. შემდეგ სტუდიას ეროსი მანჯგალაძის სახელი მიენიჭა. ეროსი სწორედ რადიოში გამოჩნდა, ის დიქტორი იყო და მერე გახდა ფეხბურთის კომენტატორი. დღეს რადიოში წელიწადში 20-25 ახალი სპექტაკლი იდგმება. კვირაში 4 დღე რადიოდადგმებს ეთმობა, რა თქმა უნდა, ძველებიც მეორდება.

ზურაბ კანდელაკი: „მსახიობებს ყოველთვის ვიწვევთ, რადგან ჩვენთვის მსახიობის ხმა ძალიან მნიშვნელოვანია. პირველი მოწვევისთანავე ზურაბ ყიფშიძემ ძალიან საინტერესო პერსონაჟი შექმნა. ჩვენ გვყავს, როგორც შტატში მყოფი რეჟისორები, აგრეთვე, მოწვეულებიც. აქ სპექტაკლები დაუდგამთ: მიშა თუმანიშვილს, რობერტ სტურუას, თემურ ჩხეიძეს, არჩილ ჩხარტიშვილს, აკაკი ვასაძეს და სხვებს. ჩვენ გვსურს, დავაინტერესოთ ახალგაზრდებიც“.

რადიოთეატრმა წლების განმავლობაში პოპულარობა შეინარჩუნა როგორც ჩვენთან, ასევე, საზღვარგარეთ. სატელევიზიო თეატრში, რომელსაც ვიდეოფილმი ჩაენაცვლა, გამომსახველობითი ფორმები შეიცვალა, ხოლო რადიოში ხმა დარჩა. რადიოთეატრის სამი ძირითადი კომპონენტია: სიტყვა, მუსიკა და ხმაური. გერმანიაში ყოველ „მიწას“ საკუთარი რადიო აქვს.

ზურაბ კანდელაკი დაუკავშირდა ვესტფალის მხარის რადიო „ვედეერთან“. იქ წელიწადში დაახლოებით 80 ახალ სპექტაკს დგამენ, რადიოთეატრი ძალიან მაღალ დონეზეა განვითარებული. მთელ გერმანიაში კი ყოველწლიურად ათასამდე ახალი სპექტაკლი იდგმება. გერმანელები 6 თვით ადრე ადგენენ რადიოეთერში გასასვლელი სპექტაკლების პროგრამას და ეს შემდეგ ჟურნალის სახით გამოდის. რაც მთავარია, საზღვარგარეთ ბევრი საერთაშორისო ფესტივალი ტარდება (კინოფესტივალების მსგავსად).

Monday, April 1, 2002

„შარაგზის ყვავილები“

არავისთვისაა გასაკვირი, რომ ქართველები, ერთობ ორიგინალური ხალხი ვართ. აქედან გამომდინარე, ალბათ, არც ქართველი როკ-მუსიკოსების არაორდინარულობამაც უნდა გაგვაოცოს. ამ სფეროში მოღვაწე ჟურნალისტისთვის უცხო არ არის, რა რთულია ქართველი როკ-მუსიკოსების თავმოყრა. კონცერტი იქნება თუ ალბომის ჩაწერა, მათ, პირველ რიგში, აინტერესებთ, კიდევ ვინ იღებს პროექტში მონაწილეობას. ვაი, იმ ორგანიზატორს, რომელიც გაბედავს მათ გვერდით ვინმე პოპსავიკის „შემოპარებას“. მის მიმართ რისხვა გარანტირებულია.


ამჯერად ყველაფერი მშვიდობიანად ჩამთავრდა და 1 აპრილიდან მუსიკალური მაღაზიების დახლებსა და ბაზრობებზე გამოჩნდება უნიკალური ალბომი, რომლის ჩაწერაშიც 11-მა როკ-შემსრულებელმა მიიღო მონაწილეობა. ალბომს ჰქვია „შარაგზის ყვავილები“ და მასში იმ სიმღერათა რიმეიკებია შესული, რომლებსაც ჩვენ ათიოდე წლის წინ მარშრუტკებსა და საქალაქთაშორისო ავტობუსებში ვისმენდით. ეს მუსიკოსების ხუმრობა, ჭორი მეგონა, ვიდრე თავად არ მოვისმინე. ისიც უნდა აღვნიშნო, რომ ალბომში შესული სიმღერების ნაწილი გასული საუკუნის დასაწყისშიც კი სრულდებოდა საქართველოს მსხვილ ქალაქებში, ამიტომ, ჩემის მხრივ, ალბომს „ეპოქის ნოსტალგია 1“ ვუწოდე.

ფირფიტას (კასეტასაც) ხსნის ირაკლი ჩარკვიანისა და ქეთათოს დუეტი სიმღერით „შუშანიკას ტუფლი უჭერს“, რომელსაც ქართული ანდერგრაუნდის უთვალსაჩინოესმა ფიგურამ ელექტრონულ-ციფრული სული შთაბერა და ის ძალზედ საინტერესოდ ისმინება. ლადო ბურდული სოციალურ და პოლიტიკურ დატვირთვას აძლევს ნაკლებადცნობილ შოფრულ სიმღერას „არ მინდა არაა“-ს. სიმღერაში მოთხრობილია შემთხვევა ერთ ავტოგასამართ სადგურზე. ტექსტის მთავარ გმირს „აი-93“-სა და „აი-76“-ის მარკის ბენზინის ჩასასხმელი ფული არა აქვს, ხოლო ამ სადგურის ოპერატორის მიერ შემოთავაზებული „აი-72“ მარკის ბენზინის ჩასხმაზე უარს ამბობს და მოთქვამს: „არ მინდა არაა, ამ ცხოვრების, ამ მთავრობის დედა ვატირე“.

ნინო ქათამაძე „ინსაიტთან“ ერთად ასრულებს 70-იანი წლების მიწურულის შლაგერს „მანქანას ვაჩერებ და ჩამოვდივარ“. შიგადაშიგ სიმღერაში ნინო ჩვეული ოსტატობით წამოისვრის ფრაზებს: „აჰ, მამაჯან“, „ჰაჯან“ და ა.შ. საინტერესო სიმღერა აურჩევია სერგი გვარჯალაძეს, რომელიც შორს აღარ წავიდა და გასული საუკუნის 90-იანების ჰიტს – „აბობოქრებულ ზღვაში გატარებ“-ს ელექტრონული ჟღერადობა მისცა. გასაოცარი ენერგიით წარმოთქვამს სერგი წინადადებას: „შენ შემოგებლოს (და არა შემოგევლოს) სიცოცხლე ჩემი!“. რობი კუხიანიძემ „აუტსაიდერთან“ ერთად საკვირველად მცირედაგრესიული მანერით შეასრულა ეპოქალური „რა ვქნა, რომ ბედი არ მწყალობს“, მაგრამ ფინალში მას ნერვებმა უმტყუნა და ფრაზა „არ ვიცი, ვის დავაბრალო“ ჩვეული ექსპანსიურობით გადააკეთა: „მე, მხოლოდ მე დამაბრალეთ“! ბაკურ ბურდულმა მართლაც სასიამოვნოდ გამაოცა ლირიკული შესრულების მანერით სიმღერაში „ჩამოვიარე მე შენს ქუჩაზე“.

„მწვანე ოთახს“ რატომღაც სუფრული ნოსტალგია მოეძალა და აჩიკო გულედანმა „აღარ მეძახიან ბიჭები საქეიფოდ“ შეასრულა. სიმღერა ცხოვრებაზე ხელჩაქნეული ბიჭის შესახებ მოგვითხრობს, რომელიც მეგობრებს დაავიწყდათ და საქეიფოდ აღარ ეძახიან. „დამისხით ძმებო, დამალევინეთ“, – ამაოდ ითხოვს სიმღერის გმირი. Soft Eject-მა კომპოზიცია რატომღაც ქართულ ენაზე იმღერა ტრადიციული R&B-ის სტილში, რომელიც „შავ“ სამყაროს ეძღვნება და მას „მე ჩემი გითხარ, ძმაო“ ჰქვია. ახალი იმიჯით გაიბრწყინა „ზუმბამ“ და მისმა ფრონტმენმა ზაზა კორინთელმა, რომელმაც უცნობი ავტორის „პონჩიკივით ლოყები“ შეასრულა. სიმღერა სატრფიალოა და იგი სოფლის შარაგზაზე მიმავალ გოგონას ეძღვნება, რომელსაც „პონჩიკივით“ ლოყები და მაყვალივით ტუჩები აქვს. ტექსტის უცნობ ავტორს შესანიშნავი შედარებისთვის მიუმართავს და ჰიტის ადრესატის სახე მსმენელის თვალწინ რეალურად ცოცხლდება. ფრანგულ-ქართულმა სუპერჯგუფმა „შუქი მოვიდა“-მ და მისმა ლიდერმა ფრედი პაიანმა რუსულ-ქართულ-სომხური „ტრიციტ პერვი გოდში იყო შენი კანეცი“ ფრანგული აქცენტით იმღერა. ამ სიმღერის უხერხულ (უცენზურო) სიტყვებს ფუზიანი გიტარის ხმა ახშობს. „33ა“-ს ვოკალისტი ნიაზ დიასამიძე კი „მოკლე კაბა და მოკლე კაბით“ ხურავს ალბომს. სიმღერა შოფრულია და მასში მძღოლისა და ქუჩიდან მანქანის კაბინაში აყვანილი მოკლეკაბიანი, საეჭვო ყოფაქცევის გოგონას ხანმოკლე სასიყვარულო რომანის სევდიანი ამბავია აღწერილი.

„შარაგზის ყვავილები“ სტუდია Geo.Records-შია ჩაწერილი და მისი პროდიუსერია ბასა ჯანიკაშვილი. ალბომის ყდაზე გაკეთებული წინასიტყვაობა ჟურნალისტ ბიძინა მაყაშვილს ეკუთვნის, ხოლო დიზაინზე გია მირიანაშვილმა იზრუნა. საინფორმაციო მხარდამჭერია „ახალი ვერსია“ და „კომუნიკატორი“. შეიძინეთ ეს ალბომი და მისი მოსმენის შემდეგ თქვენ აუცილებლად იტყვით: საღოლ, ძმაო! 

იჩქარეთ, დღეის აქეთ ალბომს, ალბათ, ვეღარ იშოვით.