Saturday, December 17, 2016

6 რჩევა, თუ რას შეიძლება ვუსმინოთ ინტერნეტში

ადამიანი იბნევა, როცა რამდენიმე თანაბარი ღირებულების მქონე ვარიანტს შორის არჩევანი აქვს გასაკეთებელი. ამ დროს ხშირად ნატრობს ვინმეს, რომელიც თითოეულ ვარიანტს კარგად, დაწვრილებით დაუხასიათებს, რის შემდგომაც იგი უფრო თავისუფლად აირჩევს. მუსიკის მსმენელები ალბათ დამეთანხმებიან, რომ ახალ ეპოქაში სულ უფრო ხშირად ვსვამთ შეკითხვას – რას ვუსმინოთ, ან სად ვიპოვნოთ ჩვენთვის საინტერესო მუსიკა? მით უფრო მაშინ, როცა საქართველოში მუსიკალური მაღაზიები, სადაც ხარისხიან ვინილის დისკს თუ CD-ს შეიძენ, ფაქტობრივად აღარ არსებობს. ახალი თუ ძველი მუსიკის საძიებლად მელომანს ძირითადად ინტერნეტი რჩება, სადაც საკმაოდ რთულია ამდენ საიტს შორის მიაგნო საინტერესოს და სიახლე შეიტყო შემსრულებლებზე.

ადრე, როცა შოუბიზნესი ძირითადად მხოლოდ რადიოთი, ტელევიზიით და პრესით რეკლამდებოდა, რამდენიმე კარგი ჟურნალი, რადიოსადგური თუ ტელეგადაცემა საკმარისი იყო სასურველი ინფორმაციის მისაღებად. დღეს ამის გაკეთება რთულია, რადგან გლობალური ქსელის განვითარებასთან და ხელმისაწვდომობასთან ერთად უამრავი ახალი ინტერნეტგამოცემა თუ საიტი გაჩნდა. პლუს ამას, საქართველოში მუსიკალური გადაცემები, რადიოსა თუ ტელევიზიაში საკმაოდ მცირეა და ამიტომ კიდევ უფრო რთულია ვინმესგან რაიმე კარგი რჩევა მიიღო. გავითვალისწინოთ ისიც, რომ მსოფლიოში სულ უფრო გაპოპულარულდა აუდიოწიგნები, რომლის მშობლიურ ენაზე პოვნა ასევე არც ისე მარტივია.

შევეცდები რამდენიმე რჩევა მოგცეთ, რა სად ეძებოთ ინტერნეტში – უფასოდ და ლეგალურად, რაღა თქმა უნდა.

1.    ყველაზე მოსახერხებელი საიტი, ჩემი აზრით, YouTube-ია, რომელზეც ზღვა მუსიკაა ატვირთული და მათი მოძიება-მოსმენა-ნახვა ძალიან მოსახერხებელია. უბრალოდ, საძიებელში უნდა აკრიფოთ სასურველი მუსიკოსისა და სიმღერის სახელები. იშვიათია ჩანაწერი, რომელსაც ამ არხზე ვერ იპოვნით. ბევრი ალბომი სრულადაა განთავსებული. სასურველი მუსიკის მოსმენის დროს, ვიდეოს ფანჯრის მარჯვნივ თავად „იუტუბი“ შემოგთავაზებთ იგივე შემსრულებლის სხვა კომპოზიციებს ან სიმღერის სხვა ვერსიებს, რაც ბევრად სასიამოვნოს ხდის მუსიკის ძიება-სმენას. თუ არხზე დარეგისტრირდებით, გაცილებით მეტი ფუნქცია ჩაირთვება, რომელიც კიდევ უფრო გაამარტივებს ნავიგაციას თუ მუსიკის ძიებას. ამავე დროს, შეინახავს საყვარელ კომპოზიციებს თუ დასაკრავ სიებს (იგივე ფლეილისტებს), ასევე ამ საიტზე ნავიგაციის ისტორიას.

Sunday, November 6, 2016

ვინილი vs CD

ციფრული ტექნოლოგიების განვითარების შემდეგ, 21-ე საუკუნეში მუსიკაზე წვდომა ისეთი ადვილი გახდა, როგორც არასოდეს კაცობრიობის ისტორიაში. მისი მოსმენა შესაძლებელია ყველგან – საკუთარ სახლში, ტრანსპორტში, ბუნების წიაღში, ქუჩაში... ადამიანს სასურველ მუსიკაზე წვდომა გლობალურ ქსელში, ფაქტობრივად, უფასოდ შეუძლია თუნდაც ყველაზე დიდ ვიდეოპორტალ „იუთუბის“, აუდიოპორტალ „საუნდქლაუდის“ და მსგავსი ინტერნეტსაიტების საშუალებით. გამარტივებულია სასურველი მუსიკის შეძენაც. ციფრულ ტექნოლოგიებამდე, მუსიკალური ჩანაწერის შოვნა საკმაოდ შრომატევადი საქმიანობა იყო. ის ბევრ დროსა და თანხას საჭიროებდა. 21-ე საუკუნის მეორე ათწლეულის ნახევარს გავცდით და მუსიკისმოყვარულებს, მუსიკოსებსა და სპეციალისტებს შორის არ ცხრება კამათი, რომელი მუსიკალური ფორმატი სჯობს – ძველი, ტრადიციული, თუ ახალი? დღეს თითქმის ყველაფერი შეიძლება იშოვო ინტერნეტმაღაზიებში. სანამ თანამედროვე მუსიკალური ბაზრის ტენდენციებსაც შევეხები, მუსიკალურ ფორმატებსა და მათ მატარებლებზეც მოკლედ მოგითხრობთ.

დღეისთვის არსებობს ორი მუსიკალური ფორმატი: ანალოგური და ციფრული. ანალოგური – ძველი, ტრადიციული ფორმატია, რომელიც იწერება ასევე ტრადიციულ მუსიკალურ მატარებლებზე – ვინილის ფირფიტებზე და მაგნიტურ ფირებზე (ყოფაცხოვრებაში გავრცელებული კოჭებიანი, ანუ „ბაბინებიანი“ და კასეტების მაგნიტოფონების სახით). ციფრული მუსიკა დააქვთ ჩვეულებრივ კომპაქტ-დისკებსა და სხვა ციფრულ მატარებლებზე (ე.წ. „ფლეშკაზე“, მყარ დისკზე და სხვა). თავის მხრივ, ციფრული ფორმატი საკმაოდ მრავალფეროვანია. არსებობს დანაკარგებით (lossy) და დანაკარგების გარეშე შეკუმშული (lossless) ციფრული მუსიკა. ყველაზე ფართოდ გავრცელებული დანაკარგებით შეკუმშული ციფრული მუსიკის სახესხვაობაა MP3, რომელიც ინტერნეტსივრცეში ძალზე ხშირად გვხვდება. ბევრი შემსრულებელი ამ სახით ყიდის ხოლმე თავის ნაშრომს. დანაკარგების გარეშე შეკუმშული მუსიკის ყველაზე გავრცელებული ფორმატებია: FLAC და APE. დიფერენციაცია MP3-შიც გვხვდება, თუმცა მათი ჩამოთვლა და განმარტებები ახლა შორს წაგვიყვანს – ისევე, როგორც ყველა დანაკარგებით თუ დანაკარგების გარეშე შეკუმშული ფორმატის ჩამოთვლა.

გრამოფონი
გრამფირფიტა მე-20 საუკუნის მუსიკალური სიმბოლოა. იყო დრო, როცა იგი მუსიკალური ინფორმაციის თითქმის ერთადერთი მატარებლად მიიჩნეოდა. მისი ისტორია 1877 წლიდან იწყება, როცა თომას ედისონმა საკუთარი გამოგონება – ფონოგრაფი დააპატენტა. ის ხმას ნემსით იწერდა ცილინდრის ფორმის ღერძზე და შემდეგ უკრავდა. ამ მოვლენიდან ზუსტად 10 წლის შემდეგ, ედისონის აღმოჩენაზე დაყრდნობით, ამერიკელმა ემილ ბერლინერმა გრამოფონი და ჩამწერი მოწყობილობა დააპატენტა. სწორედ მისი იდეა იყო, რომ ხმოვან მატარებელს დისკის ფორმა ჰქონოდა. პირველად ფირფიტებს ებონიტისგან ამზადებდნენ. მოგვიანებით დაიწყეს შელაკის (ბუნებრივი ფისი, რომელსაც ზოგიერთი ტროპიკული მცენარე გამოიმუშავებს) დისკების წარმოება. თუმცა ეს ფირფიტები მძიმე, ძალიან სქელი და ადვილად მსხვრევადი იყო. ამავე დროს, ნემსთან შეხების გამო  ხშირად ცვდებოდა. ამიტომ, დისკის ექსპლუატაცია რომ გაეხანგრძლივებინათ, ორივე მხარეს ხშირად ერთსა და იმავე სიმღერას წერდნენ. მე-2 მსოფლიო ომის შემდეგ, 1948 წელს გაჩნდა ვინილისგან დამზადებული ბევრად გამძლე ფირფიტები და თანდათან დისკების ბრუნვის სიჩქარის სტანდარტიზაციაც მოხდა. გრამოფონის ფირფიტების ბრუნვის სიჩქარე იყო: 78 ბრუნი წუთში, შემდეგ RCA-მ 45 ბრ/წთ-ში შემოიღო (შემდეგ ეს სიჩქარე და ზომა იქცა სინგლების სტანდარტად) და ფირფიტის ზომა შეამცირა, ხოლო Columbia Records-ის ინიციატივით სტანდარტული, ყველაზე გავრცელებული ზომის ფირფიტების სიჩქარე 33 1/3-ბრ/წთ-მდე შემცირდა. 1958 წლიდან კი ფირსაკრავების ნემსის განვითარების შემდეგ სტერეოფონური ფირფიტებიც გამოჩნდა. აქედან მოყოლებული დღემდე ჩაწერის ტექნოლოგია საერთოდ არ შეცვლილა, მხოლოდ ჩამწერი აპარატურა დაიხვეწა. ვინილის ფირფიტებზე დღემდე გამოდის შემსრულებელთა ალბომები და სინგლები.

Thursday, November 3, 2016

ინგლისური მუსიკა

გაერთიანებული სამეფოს ინგლისი აშშ-სთან ერთად თანამედროვე მუსიკალური შოუბიზნესის ერთ-ერთი ცენტრია, ისევე როგორც პარიზი და საფრანგეთი – მოდის, ან ჰოლივუდი – კინემატოგრაფიისა. თანამედროვე ინგლისური მუსიკის აღმასვლის და ლიდერობის ისტორია გასული საუკუნის 1960-იანი წლებიდან იწყება, როდესაც „ბრიტანული შეჭრა“ მოხდა ჯერ ამერიკაში, მერე – მთელ მსოფლიოში. იმ პერიოდში ინგლისურმა (და არა მარტო ინგლისურენოვანმა) მუსიკამ ფირსაკრავებიდან, რადიოებიდან, მაგნიტოფონებიდან, ტელევიზიებიდან, თეატრებიდან და კინოთეატრებიდან მსოფლიოს შეუტია. ამ წარმატებული შტურმის შემდეგ ინგლისელ შემსრულებლებს პლანეტის ყველაზე მოშორებულ წერტილებშიც კი მოუსმენდით. საერთოდ, ამერიკული ჩარტები საკმაოდ მკაცრია უცხო ქვეყნის შემსრულებლების მიმართ (არაამერიკელისთვის ამერიკულ ჩარტებში მოხვედრა დღესაც საკმაოდ რთულია), თუმცა 1960-იანებში The Beatles-ის, The Rolling Stones-ის, The Who-ს, Cream-ის და სხვა ინგლისელთა შემოტევას ვეღარ გაუძლო: ამერიკელებმა საკუთარ ქვეყანაში ინგლისელებს დაუთმეს ლიდერობა. ევროპაში ეს უფრო უმტკივნეულოდ მოხდა და დღესაც ასეა.

ინგლისის დროშა
მუსიკალური ხელოვნება ინგლისში ყოველთვის მაღალ დონეზე იყო, თუმცა ევროპის სხვა მუსიკალურ ქვეყნებთან შედარებით მან მსოფლიოს კლასიკურ მუსიკას უფრო ნაკლები გამოჩენილი კომპოზიტორი და მუსიკოსი მისცა. მე-17 საუკუნემ ინგლისს და, ზოგადად, ბრიტანეთს მნიშვნელოვანი პოლიტიკურ-საზოგადოებრივი ცვლილებები მოუტანა. რევოლუციების და ომების შედეგად საუკუნის ნახევრისთვის მონარქია დაემხო და რესპუბლიკა შეიქმნა. ხელისუფლებაში მოსული პროტესტანტები (პურიტანები) არ აღიარებდნენ საეკლესიო მუსიკას და წვავდნენ ნოტებს, ანადგურებდნენ მუსიკალურ ინსტრუმენტებს. ზეპური ხელოვნება ცოდვად შეირაცხა, თუმცა 1660 წელს ინგლისში მონარქია აღდგა და ტახტზე კარლ II სტიუარტი ავიდა. მისი ბრძანებით მეფის კარზე მხატვრული და მუსიკალური ცხოვრება გაცოცხლდა, შეიქმნა სამეფო კაპელა, სტუმრად იწვევდნენ იტალიურ საოპერო დასებს. ამ პერიოდიდან დაიწყო მუსიკოსების, მომღერლების, ინსტრუმენტალისტების კონცერტები. ქვეყანაში მუსიკალური ცხოვრება განახლდა და მუსიკოსებს უკვე საშუალება ჰქონდათ სხვა ქვეყნების ოსტატთა ნამუშევრებს გაცნობოდნენ. კლასიკურ მუსიკაში საქვეყნოდ აღიარებული ინგლისელი კომპოზიტორები იყვნენ: ჰენრი პერსელი (1659 – 1695), ჯორჯ ფრედერიკ ჰენდელი (1685 – 1759), უილიამ ბოისი (1711 – 1779), ჯონ სტენლი (1712 – 1786), სერ ედუარდ ელგარი (1857 – 1934), რალფ ვოან უილიამსი (1872 – 1958), გუსტავ ჰოლსტი (1874 – 1934) და ედუარდ ბენჯამენ ბრიტენი (1913 – 1976)... არ უნდა დაგვავიწყდეს მენესტრელთა, – მოხეტიალე პოეტ მუსიკოსთა (მათ შორის იყვნენ ქალებიც) შემოქმედებაც, რომელიც შუა საუკუნეებში მთელ ევროპაში და, რა თქმა უნდა, ინგლისშიც კარგად იყო განვითარებული. ამ ტიპის მუსიკოსთა უმეტესობის სახელები არ შემორჩენილა. თუმცა მათ დიდი გავლენა მოახდინეს ფოლკმუსიკის ჩამოყალიბებაზე, რომელიც ინგლისში დღემდე ძალიან პოპულარულია.

კომპოზიტორი George Frideric Handel, მხატვარი: Balthasar Denner
სწორედ კლასიკის, ფოლკის, ჯაზის და კიდევ ამერიკაში ჩასახული ახალი მუსიკალური სტილის – როკენროლის შერწყმის შემდეგ, მე-20 საუკუნის 1950-იანი წლებიდან დიდ ბრიტანეთში თანამედროვე მუსიკის მძლავრი ტალღა აგორდა, რომელმაც  ქვეყნის ყველა ქალაქი და სოფელი მოიცვა. ამ მიმართულების მთავარი სიმბოლო ელექტროგიტარა გახდა, რომელსაც მოზარდები და მოზრდილებიც ყიდულობდნენ. როკენროლის და ბლუზის შესრულება „კაიტიპობის“ ერთგვარი საზომიც კი იყო. 1960-იანი წლების ინგლისის ერთ-ერთი ქალაქის პოლიციის უფროსმა ინტერვიუში აღნიშნა: „ჩემი ნება რომ იყოს, მთელ ქვეყანაში ყველა მოზარდს გიტარას ჩამოვურიგებდი და დაკვრას ვასწავლიდი, რადგან ახალი მუსიკის შემოსვლის შემდეგ ქალაქში ბევრად იკლო უსაქმურთა და დამნაშავეთა რიცხვმა“.

ახალი მუსიკა ახალგაზრდებისთვის მარტოოდენ გართობის საშუალება არ იყო. იგი გაცილებით მეტ რამეს ნიშნავდა – ის იყო ცხოვრების სტილი, ამავე დროს, პროტესტიც წინა თაობების მიმართ, რომელთაც მე-2 მსოფლიო ომი თავიდან ვერ აიცილეს. ლონდონი 1950-60-იანი წლების ომგამოვლილი ევროპელი ახალგაზრდების კულტურულ ცენტრად, დედაქალაქად იქცა, სადაც საინტერესო პროცესები მიმდინარეობდა. ახალგაზრდები ტკბებოდნენ ნანატრი მშვიდობით. ოღონდ ის მთავარი მუსიკალური მოვლენა, რომელმაც გადატრიალება, რევოლუცია მოახდინა თანამედროვე მუსიკაში და ზოგადად აზროვნებაში, ლონდონიდან მოშორებით, ერთ პროვინციულ მეზღვაურთა ქალაქ ლივერპულში გაჩნდა 1960-იანი წლების დასაწყისში. ამ მოვლენას The Beatles ერქვა.

Tuesday, August 2, 2016

ნიკა მაჩაიძე: მატარებელი ყველაზე მუსიკალური ტრანსპორტია

მუსიკოსი, კომპოზიტორი, პროდიუსერი და კინორეჟისორი ნიკა მაჩაიძე ცნობილია სასცენო ზედმეტსახელებით – „ნიკაკოი“ და „ერასტი“. იგი  1972 წლის 11 ნოემბერს, თბილისში დაიბადა. როგორც ამბობს, ბავშვობა მამასთან ერთად კინოსტუდიაში გაატარა, სადაც იგი ხმის რეჟისორი და ჩამწერი საამქროს უფროსი იყო. თბილისის კინოსა და თეატრის უნივერსიტეტში ჯერ ანიმაციის რეჟისურის ფაკულტეტზე სწავლობდა, მერე სამხატვრო აკადემიაში – კინოს მხატვრობაზე, ბოლოს კი მხატვრული კინოს რეჟისურის ფაკულტეტი დაამთავრა. უმაღლესი სასწავლებლის დასრულების შემდეგ დაიწყო ელექტრონული მუსიკის წერა. მონაწილეობა აქვს მიღებული უამრავ პერფორმანსსა და კონცერტში მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. გადაღებული აქვს ვიდეოკლიპები. ავტორია მუსიკისა კინოსთვის, თეატრისთვის, მოდის ჩვენებისთვის, ტელევიზიისთვის, რადიოსთვის... გამოშვებული აქვს 10-მდე მუსიკალური ალბომი. ჰყავს მეუღლე – ტუსია ბერიძე, ასევე მუსიკოსი და სამი შვილი. ჩვენ  ტელეკომპანია „არტარეას“ ეზოში ვისაუბრეთ. ნიკა ასევე „არატარეასთანაც“ თანამშრომლობს.

– ნიკა, რომელი იყო შენი პირველი მუსიკალური ინსტრუმენტი?

– უმაღლესი მუსიკალური განათლება არ მიმიღია. ფორტეპიანოს შესასწავლად 7 წელი მუსიკალურში მატარეს, ძალით დამასრულებინეს. ელექტრონულ ბგერებთან პირველი შეხება ბავშვობიდან მქონდა, რადგან მამაჩემი კინოსტუდიის ხმის ჩამწერი საამქროს უფროსი – ხმის რეჟისორი იყო. სულ იქ ვიყავი. ვესწრებოდი გახმოვანებებს, ერთი-ორ ფრაზას მეც მათქმევინებდნენ ხოლმე და რამდენიმე ფილმის ეპიზოდები მაქვს ბავშვური ხმით გახმოვანებული. იქ უზარმაზარი მაგნიტოფონები, დანადგარები იდგა, რომლებზეც ლუპებს, ანუ მაგნიტოფირების მარყუჟებს აკეთებდნენ, რომელსაც ამ ჩამწერებში უსასრულოდ ატრიალებდნენ, სანამ სასურველ, მოსაწონ დუბლს არ ჩაწერდნენ. ამის მერე მომდევნო ლუპს აკეთებდნენ და ა.შ. მარყუჟი იმ ზომის იჭრებოდა, რაც სჭირდებოდათ. ვთქვათ, ფილმში 10-მეტრიანი კადრის გასახმოვანებლად ზუსტად იმავე ზომის მაგნიტოფირის მარყუჟს ამზადებდნენ და მასზე დუბლებს იწერდნენ. ზუსტი სინქრონი გამოდიოდა.

– ვინ იყო ის მუსიკოსი, რომელიც ბავშვობაში ძალიან მოგეწონა?

– ბავშვობისას ბევრი ვინმე მომწონდა, რადგან მათი გავლენას განვიცდიდი. ჩემი ძმა უსმენდა თითქმის ყველაფერს, მამაჩემი ჯაზის მოყვარული იყო. ამასთან ერთად საბჭოთა კინომუსიკის დიდ გავლენასაც ვგრძნობდი. ასე რომ, ასე გამორჩეულად არავინ ყოფილა. თუმცა, ბავშვობის მუსიკიდან პირველი, ალბათ, Earth Wind And Fire მახსენდება. ძალიან მომწონდა, ჩემი ძმა სულ უსმენდა. ასევე იყო ოსკარ პიტერსონიც, რომელიც მამაჩემს უყვარდა. ელექტრონულ მუსიკაში პირველად Aphex Twin ძალიან მომეწონა და რეალურად, მისი ზეგავლენით დავიწყე მუსიკის წერა. დამაინტერესა, თუ როგორ აკეთებდა „აპექს თვინი“ ასეთ მუსიკას და ამიტომ ჩავერთე ამ საქმიანობაში.

– საქართველოში დღეს ელექტრონული მუსიკა ძალიან პოპულარულია და ჩემ ირგვლივ უამრავს მოსწონს. როგორ ფიქრობ, ეს ჩვეულებრივი ფეხის ხმას, მოდას აყოლილობაა თუ ჩვენი მსმენელის გემოვნება ერთგვარად გაიზარდა?


Thursday, June 16, 2016

არალეგალური მუსიკის პლუსები და მეკობრეთა პარტია

მთელი მსოფლიო თანხმდება, რომ არალეგალურად გავრცელებული მუსიკა, ზოგადად მეკობრეობა (ჩვენში პირატობასაც ეძახიან) მისი მფლობელის უფლებებს ლახავს. ირღვევა საავტორო უფლებები. მოკლედ, ძალიან ცუდია. შეიძლება თუ არა, არალეგალურ, კონტრაბანდული გზით შემოსულ მუსიკას ჰქონდეს რამე პლუსი? უპირველესად, მოდი ვთქვათ ის, რომ დღეს, ინტერნეტის და ციფრული ტექნოლოგიების ეპოქაში, კონტრაბანდული მუსიკა, ფაქტობრივად, აღარ არსებობს, თუ მხედველობაში არ მივიღებთ რამდენიმე ტოტალიტარულ ან რელიგიურ-ფუნდამენტურ ქვეყანას, რომლის მოსახლეობას ინტერნეტთან და მსოფლიო შოუბიზნესთან წვდომა რადიოსა და ტელევიზიითაც კი შეზღუდული აქვს. დღეს ციფრული ტექნოლოგიების წყალობით მუსიკასთან წვდომა ღიაა მთელს მსოფლიოში და ალბათ ძნელად თუ წარმოიდგენს ვინმე, თუნდაც ჩვენი ქვეყნის ახალი თაობა, რომ ოდესღაც საქართველოში სასურველი მუსიკა ფაქტობრივად არ იშოვებოდა და ფარულად ვრცელდებოდა.

ახლავე ავხსნი ყველაფერს:

კოჭებიანი, ე.წ. „ბაბინებიანი“ მაგნიტოფონი
სტალინს მიაჩნდა, რომ „ვინც დღეს ჯაზს უკრავს, ხვალ სამშობლოს გაყიდის“, ამიტომ ჯაზი 1917 წლის რუსეთის სოციალისტური რევოლუციის შემდეგ, მის გარდაცვალებამდე (ინერციით 1950-იანი წლების მეორე ნახევრის ბოლომდე) ფაქტობრივად აკრძალული იყო. 1920-იანი წლების დასაწყისში საბჭოთა კავშირში უკვე შეიქმნა „ფილარმონია“, რომელსაც უნდა ეკონტროლებინა მუსიკოსები და მათი შემოქმედება. ეს ორგანიზაცია მოიცავდა როგორც აკადემიურ, ისე თანამედროვე მუსიკას. ფილარმონია ერთგვარ საპროდიუსერო ცენტრის ფუნქციას ასრულებდა. ფილარმონია განაგებდა მუსიკალურ, საცეკვაო თუ მხატვრული კითხვის შემსრულებლებს, გეგმავდა მათ კონცერტებს, ხოლო გასტროლებს საბჭოთა კავშირსა და საზღვარგარეთის ქვეყნებში „სოიუზკონცერტი“ და „გოსკონცერტი“ უკეთებდნენ ორგანიზებას. თანამედროვე მუსიკაში ქვეყანაში მხოლოდ ე.წ. „ესტრადა“ იყო ლეგიტიმური, რომელშიც შედიოდა სხვადასხვა ე.წ. „მსუბუქი მუსიკის“ (ჯაზის გავლენის მქონე) ორკესტრები, ვოკალურ-ინსტრუმენტული ანსამბლები (ე.წ. ვია-ები, რომლებიც ფარულად მაინც განიცდიდნენ დასავლური ჯაზ, როკ, ფოლკ თუ პოპ-შემსრულებელთა გავლენას), სხვადასხვა მომღერლები და იუმორისტები, – სასაცილო მონოლოგებს რომ კითხულობდნენ სცენაზე. მუსიკალურ მაღაზიებში ოფიციალურად მხოლოდ საბჭოთა და ე.წ. „სოციალისტური ბანაკის“ ქვეყნების (პოლონეთი, რუმინეთი, უნგრეთი, გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა, იუგოსლავია, ჩეხოსლოვაკია და ბულგარეთი) წარმოებული, ძირითადად, ცენზურაგავლილი ფირფიტები იყიდებოდა.

Saturday, May 7, 2016

რობი კუხიანიძე მუსიკასა და თეატრზე, ტერორიზმსა და ეკოლოგიაზე

წარმოშობით ქუთაისელი რობი კუხიანიძე ქართული ალტერნატიული მუსიკის სათავეებთან დგას. მას ძალიან არ უყვარს ჟურნალისტური იარლიყები – თუნდაც ისეთი წოდებები, როგორებიცაა: „ქართული ანდერგრაუნდის ან ალტერნატიული მუსიკის მამა“, ან „ქართული პანკის პიონერი“. რობი მეამბოხე მუსიკოსების რიგებშია, თუმცა ბოლო წლებში მისი სიმღერები უფრო ქალაქური ხასიათის გახდა. იგი ქართული ქალაქური მუსიკის ერთ-ერთ დედაქალაქში – ქუთაისში, 1965 წლის 5 აგვისტოს დაიბადა. პროფესიით მასობრივ ღონისძიებათა რეჟისორია. ჯგუფი „აუტსაიდერი“ 1989 წელს ჩამოაყალიბა. მანამდე მის ჯგუფს „პროვინციალ-ბენდი“ ერქვა. 2000 წლიდან, ოჯახთან ერთად, თბილისში ქირით ცხოვრობს. ჰყავს მეუღლე – ირმა სოხაძე, ორი შვილი – სალომე და მალხაზი და შვილიშვილი – ალექსანდრე. სალომე „აუტსაიდერის“ წევრია, ვიოლინოზე უკრავს. რობის მასთან, შინ ვესაუბრე.

– რობი, თქვენ პროფესიით მასობრივ ღონისძიებათა რეჟისორი ბრძანდებით. როგორ აღმოჩნდით მუსიკაში?
 
– ჩემთვის რეჟისორობა მიზანი არასოდეს ყოფილა. ქუთაისში, მოზარდ მაყურებელთა თეატრში, მსახიობ ავთანდილ სახამბერიძესთან დავდიოდი. უბრალოდ რომ ვთქვა, „ვტუსაობდი“. იქ დავმეგობრდი თეატრალებთან. ერთ მშვენიერ დღეს, ეს ჩემი მეგობრები ერთიანად წამოვიდნენ თბილისში და თეატრალურ უნივერსიტეტში მოეწყვნენ. იმ პერიოდში, ქუთაისში თეატრალურის ფილიალი გააკეთეს. დედაჩემმა მთხოვა, თბილისში თუ არა, აქ მაინც ჩააბარე გამოცდებიო. არ მინდოდა გამოცდების ჩაბარება – დარწმუნებული ვიყავი, წერაში მაინც ჩავიჭრებოდი. გადავხედე სიტუაციას და ერთი გოგო მომეწონა. ეს გოგო ახლა ჩემი ცოლია – ირმა სოხაძე. ვიფიქრე, სწავლის დედაც, მაგრამ ამ გოგოს გამო კი ღირს აქ გაჩერება-მეთქი. ირმას ხათრით ჩავაბარე გამოცდები და ვსწავლობდი. თავს არ ვიკლავდი, მაგრამ ლექციებს ვუსმენდი და კარგ რამეებს ვსწავლობდი. კულტ-მასობრივი რეჟისურა საკმაოდ საინტერესო აღმოჩნდა. მივხვდი, რომ ადამიანებთან ურთიერთობაში გამომადგებოდა.

ეს პროფესია სცენაზე ძალიან დამეხმარა. სცენაზე რომ ვდგები, ვცდილობ მაყურებელი შევისწავლო. მასებთან ურთიერთობა წინა მხრიდან უნდა დაიწყო. უკანა მხარეს 15 წუთი მაინც უნდა აჩუქო. შეიძლება, ვინმე არ გისმენს და იმასაც უნდა მიაქციო ყურადღება. უნდა ეცადო, შენი არამსმენელი შენკენ მოიზიდო. შემთხვევით შემოსულსაც უნდა დააკვირდე, რომელიც გაოგნებული გიყურებს და სავარაუდოდ, გაგინებს კიდეც. შეიძლება ამ დროს სიმღერის რომელიმე ფრაზა ასეთ ადამიანსაც მიუძღვნა, რითაც აგრძნობინებ, რომ სცენაზე დგახარ, მაგრამ ეს ხალხი – მაყურებელი, შენი მეგობრები არიან და თუ ბევრს „გაახურებს“, ცუდად ექნება საქმე. ამიტომ მიწევს ზოგჯერ ტექსტებიდან გადახვევა. სცენიდან შეიძლება „პრობლემების მოგვარება“. სწორედ ამ ურთიერთობების აწყობაში დამეხმარა თეატრალური.

– რა არის თქვენთვის მუსიკა?