თბილისის როკ ფესტივალი, 17-19 სექტემბერი (ნაწილი I)

თბილისური ჩანახატები მინდა დავიწყო ჩემის აზრით, ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტით, რომ ამ ქალაქის ქუჩები, ადრინდელთან შედარებით, დაგვილ-დასუფთავებულია, ყველა უბანში მიმდინარეობს მშენებლობა. იქნებ, სასწაულია, მაგრამ თითქმის აღარ ითიშება ელექტროენერგია და წყალი გარეუბნებშიც კი. მომეჩვენა, თითქოს მოსახლეობის უმრავლესობას, რომელსაც ქუჩაში ვხვდები, აღარა აქვს გატანჯული სახე. არ გაგიკვირდეთ, ეს ჩვენს ქვეყანაში ხდება. როგორც ჩანს, თბილისელები გრძნობენ მერის მხარდაჭერას. სხვათა შორის, იმ სამდღიანი როკ-ფესტივალის ერთ-ერთი ორგანიზატორი, რომელიც 17-19 სექტემბერს ჩატარდა, იყო სწორედ თბილისის მერია. სპონსორები იყვნენ: Tbilisi Pastimes და British Airways, საინფორმაციო უზრუნველყოფის სპონსორები – საქართველოს სახელმწიფო ტელევიზიის I და II არხი და რადიო 106,4 FM. ამ ფესტივალის სული, გული და მთავარი ორგანიზატორი კი იყო ლადო ბურდული, რომლის გარეშეც წარმოუდგენელია ბოლო 15 წლის ქართული როკენროლი. მიუხედავად იმისა, რომ საღამოებისა და კონცერტების ამ სამდღიან ციკლს როკფესტივალი ერქვა, მე პირადად მას დავარქმევდი უფრო ალტერნატიული მუსიკის ფესტივალს, რომლის შემადგენლობაც საკმაოდ ჭრელი იყო. აქ იყვნენ ჯგუფები და შემსრულებლები: Tblisi (ლონდონი), Восьмая Марта (მოსკოვი), Бабслей (პეტერბურგი), Vostan (ერევანი), „ლაბირინთი (სამტრედია), Insight (ბათუმი), Outsider, Bajoo, Best History (ქუთაისი), ლადო ბურდული, ბაკურ ბურდული, „კონტრაბანდა“, „ამორალი“, Nevermind, „დეპრესიული არდადეგები“, ლიკა ნადარაია, Afternoon Version (თბილისი).

17 და 18 სექტემბერს საღამოები გაიმართა ვერის უბნის ერთმანეთთან ახლოს მყოფ კაფეებში, ბარებსა თუ პაბებში, რომელთა უმრავლესობაც „პეროვსკაიაზე“, ანუ ახლანდელ ახვლედიანის ქუჩაზე მდებარეობს. ესენია: „ჩობას ჯაზ-როკ კაფე“, Dima’s Heineken, Earth Wind And Fire, Metro, Vienna Bar, Toucan Pub. ღამის ქალაქის ამ მყუდრო ბუდეებში გადანაწილდნენ ჯგუფები.

რობი კუხიანიძე („აუტსაიდერი“)

თითოეულ ბარში დაახლოებით 4-5 შემსრულებელს უნდა დაეკრა. საღამოები საღამოს 7 საათზე უნდა დაწყებულიყო, მაგრამ ქართული, უკვე ტრადიციული წესის თანახმად, გვიანდებოდა. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ქუთაისიდან თბილისში ორი ჯგუფი ჩავიდა, ერთიც – ბაჯუ, ჩვენი გაზეთის მკითხველთათვის უკვე საკმაოდ ცნობილი პიროვნება. ჩვენს მუსიკოსებს თან გულშემატკივართა საკმაოდ დიდი ამალა ჩაჰყვა დედაქალაქში, ზოგიც – ადგილზე დახვდა. ასე რომ, ამ ორი დღის განმავლობაში 17:00 სთ-დან ზემოთნახსენებ ღამის თავშესაფრებთან უამრავი ხალხი ირეოდა. შესვლა 5 ლარი ღირდა, რაც უმრავლესობას ეძვირა, ამიტომ ბევრი უბილეთოდ (აქ: ხელზე ბეჭედდაურტყმელად) შესვლას ლამობდა, თუმცა თავდაპირველად, ანუ კონცერტის დაწყებამდე, არაფერი გამოსდიოდათ. უნდა ითქვას, რომ ქუთაისელი გულშემატკივრების ნახევარი, უსახსრობის გამო, ვერც ერთ საღამოზე ვერ მოხვდა. რეპორტიორებს, ანუ კორესპონდენტებს ყოველგვარი აკრედიტაციის გარეშე შეგვეძლო შესვლა. მე, ძირითადად, ვესწრებოდი იმ საღამოებს, რომელშიც ქუთაისური ჯგუფები იღებდნენ მონაწილეობას, სამწუხაროდ, ვერ დავესწარი ბაჯუს გამოსვლებს ჩემგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო. 

მინდა გავიხსენო ფესტივალის თითოეული დღე და საუბრები, რომელსაც მაგნიტურ ფირზე ვიწერდი. სურათები კი, ჩვენი ფოტოკორესპონდენტის, ზურა ზენაიშვილის მიერაა გადაღებული.

ლადო ბურდული

17 სექტემბერი. დილით ლადოს ტელეფონით ველაპარაკე. მან საღამოს 5 სთ-ზე დაგვიბარა „პეროვსკაიაზე“. საღამომდე მთაწმინდის პანთეონი მოვინახულე მეგობრებთან ერთად, ვისეირნეთ დედაქუჩაშიც. დათქმულ დროს, კაფე Metro-სთან შევხვდით ლადოს, რომელმაც ფესტივალის პროგრამა გადმომცა და მონაწილეებს შეერია. აქ უამრავ ნაცნობს და უცნობს მოეყარა თავი. ხშირ შემთხვევაში ფესტივალის მონაწილეებს მაყურებლებისგან ვერც გამოარჩევდით. ქუჩაში ვესაუბრე დიდი ხნის უნახავ მეგობარს, ჯგუფ „კონტრაბანდას“ ფრონტმენს, ბესო რაზმაძეს, იგივე ბესელას. იგი ძალიან კმაყოფილია, რომ ასეთი დიდი და კარგი ფესტივალი ჩატარდა. სხვათა შორის, მის აზრს ბევრი სხვა შემსრულებელიც იზიარებს.

სანამ საღამოები დაიწყებოდა, ჟურნალისტები, მუსიკოსები თავიანთ გულშემატკივრებთან ერთად და უბრალოდ, იქ მისულები უახლოეს გასტრონომებსა თუ სუპერმარკეტებს შევესიეთ, რა თქმა უნდა, „საწვავის“ მისაღებად, ანუ ცივი, ქაფქაფა ლუდის დასალევად. სამწუხაროდ, „არგო“ და „ყაზბეგი“ 1 ლარზე იაფად ვერსად ვიშოვეთ. ეს არაფერია იმ ფასებთან შედარებით, რაც ღამის სავანეებში ბატონობდა. ერთი ბოთლი ნაციონალური წარმოების ლუდი ერთ-ერთ ბარში 2,50 ლარი ღირდა, თუმცა, ეს კანონზომიერია ნებისმიერ ასეთ დაწესებულებაში. ყველანი ვცდილობდით კონცერტების მსვლელობისას, ლუდი შენობაში კონტრაბანდული მეთოდებით გარედან შემოგვეტანა. ამ შემთხვევაში, მე დაუფარავად, შეიძლება ითქვას, უსირცხვილოდ ვსარგებლობდი ჩემი ჟურნალისტის მოწმობით. საღამო კაფე Earth Wind And Fire-ში 8 სთ-ზე დაიწყო. აქ პირველები გამოვიდნენ სომხური ჯგუფი „ვოსტანის“ წევრები. კონცერტის დაწყებამდე გავესაუბრე ვოკალისტს, ოვანეს მუნგენიანს არა ქართულ, არა სომხურ, არამედ რუსულ ენაზე.

***

ოვანეს მუნგენიანი („ვოსტანი“)

– ჩვენ ერევნიდან ვართ, ჯგუფი არსებობს 1986 წლიდან და მუშაობს ჰარდ-ენდ-ფოლკ როკში. ამ შემადგენლობით ჩვენ უკვე მე-5 წელია, რაც ვუკრავთ. თბილისში პირველად ვართ, ვფიქრობთ, რომ ამ ქალაქში კარგი პუბლიკაა. ჩვენი ჯგუფის დანარჩენი წევრები არიან: დავიდ კუშარიანი – სოლო გიტარა, ალიკ ნაზარიანი – ბასი, ლევონ ოვსერსიანი – დასარტყამები.

– ოვანეს, შენი აზრით, როგორაა მუსიკის საქმე კავკასიაში?

– პერესტროიკის დაწყებიდან დიდი აღმავლობა დაიწყო როკმუსიკაში. 1987 წელს ერევანში დიდი ფესტივალი ჩატარდა, სადაც 40-მა ჯგუფმა დაუკრა. 3 დღის განმავლობაში ველოტრეკი, სადაც ეს ფორუმი ტარდებოდა, პირთამდე იყო გადაჭედილი. მაყურებელთა რაოდენობამ 30 000-ს მიაღწია. საბჭოთა კავშირის დაშლამ და ყარაბაღის ომმა ძლიერი უარყოფითი დარტყმა მიაყენა როკს. მხოლოდ ახლა ვცდილობთ, აღვადგინოთ ყველაფერი. უკვე წელიწადია, მოქმედებს როკკლუბი. გასულ წელს ჩვენ სომხეთის დახურული ფესტივალი მოვაწყვეთ. საინტერესოა, რომ მასში 25-მდე ახალგაზრდა ჯგუფმა მიიღო მონაწილეობა. ყველაზე დიდი პრობლემა ჩემთვის ისაა, რომ სომხეთში, ძირითადად, ინგლისურენოვანი ჯგუფები არიან. ჩვენ ვუკრავთ სომხურ როკს სუფთა მუსიკალური ხედვით. ესაა ტრადიციული როკისა და სომხური ჟღერადობის სინთეზი. თქვენ შეგიძლიათ მოუსმინოთ კალიფორნიელი სომხების ჯგუფს (სამწუხაროდ, ხმაურის გამო, ჯგუფის სახელწოდება ჩანაწერში თითქმის არ ისმის და სავარაუდოდ, System Of A Down-ზე ლაპარაკობდა. ლ.გ.), რომელთა მიერ გამოშვებული დისკი ამერიკაში აღიარეს წლის 10 საუკეთესო ალბომს შორის. ვფიქრობ, რომ სომხური როკი არსებობს. სამწუხაროა, რომ კავკასიაში როკი არაკომერციულია. რაც დღეს თბილისში ტარდება, შესანიშნავია. საჭიროა ჩვენ ერთმანეთს ხშირად შევხვდეთ, მოვაწყოთ ერთობლივი პროექტები და მომავალში ყველაფერი კარგად იქნება.

– შენი აზრით, მსოფლიოს როკმუსიკაში შეიმჩნევა თუ არა პროგრესი?

ვატო ნებიერიძე – გავიდეთ ვაკუუმიდან!

მიუხედავად იმისა, რომ ბავშვობაში ვიოლინოს ხემის ნაცვლად ხელში საფარიკაო დაშნა დაიკავა, მიუხედავად იმისა, რომ წლების შემდეგ ერთ-ერთმა პირველმა ქალაქში ერთგვარი როკ-ლაბორატორია ჩამოაყალიბა, მიუხედავად იმისა, რომ ოპერის თეატრის სიმფონიური დასი ესპანეთში ამოგზაურა და კონცერტები გაამართვინა, მიუხედავად იმისა, რომ მას განსაკუთრებით უყვარს ჯგუფები The Rolling Stones, Sex Pistols და სულიერი შვილობილი „აუტსაიდერი“, მიუხედავად იმისა, რომ იგი საქართველოს ერთ-ერთი პირველი, გამოცდილი პანკია, მიუხედავად იმისა, რომ ჰყავს შესანიშნავი მეუღლე და ქალ-ვაჟი, მიუხედავად იმისა, რომ მას ჰქვია ვახტანგ ნებიერიძე, მისი ნამდვილი ზედმეტსახელი მაინც „სტრადივარია“.

– ჩვენს ქალაქში პერესტროიკის დროს შენი და ტუსოვკას (თემურ ჯოხაძე) მიერ დაწყებული საქმე, საქართველოს მასშტაბით, შეიძლება ითქვას, პირველი ნაბიჯები იყო შოუბიზნესში. თქვენ რუსეთიდან და საზღვარგარეთიდან ჩამოგყავდათ ჯგუფები. თქვენს გაერთიანება „მელომანში“ ჩამოყალიბდა პირველი ქუთაისური როკჯგუფები, მახსოვს, რა მადლიერები იყვნენ თქვენი, მაშინდელი ახლადფეხადგმული თბილისური შემსრულებლები: „ტაქსი“, „გენეტიკური კოდი“, ირაკლი ჩარკვიანი, კახა კიკაბიძე და სხვები. შენი აზრით, რა მოხდა ჩვენს ქალაქში? რატომ გადაინაცვლა ცენტრმა თბილისში?

– ეს ორგანიზაცია, რომ ე.წ. „პოპსა“ ყოფილიყო, ჩვენ რომ ქალაქში კომერციული ჯგუფები ჩამოგვეყვანა, უფრო გამოვჩნდებოდით. ადრე თბილისში ბობ დილანი იყო ჩამოსული, მაგრამ, სამწუხაროდ, ხალხი ვერ ხვდებოდა ვინ იყო ის. ამბობდნენ ვიღაც პოეტი ბობ დილანია ჩამოსულიო. აი, B.B. King-ს შესანიშნავად დახვდნენ.

ჩვენ უფრო ანდერგრაუნდის (იატაკქვეშა) მუსიკას ვემსახურებოდით და ნაღდად არ ვჩანდით ჩვენს ქვეყანაში და მით უმეტეს, ისეთ ქალაქში, როგორიც ქუთაისია. მაშინ ფილარმონია ბატონობდა. ეს დღესაც ასეა. ახლაც ხდება საინტერესო რაღაცეები, მაგრამ მასას ეს არ აინტერესებს. ეს მხოლოდ გარკვეული ფენების ყურადღების ცენტრშია.

– თბილისში არიან ისეთი ორგანიზაციები, რომლებიც დაინტერესებული არიან შოუბიზნესის განვითარებით, მაგრამ ისინი უფრო „პოპსა“ ჯგუფებში დებენ ფულს, დიდ ფულს.

– „მელომანი“ ცდილობდა პოპულარიზაცია გაეწია ანდერგრაუნდის ისეთი მიმდინარეობებისათვის, როგორებიცაა: პანკი, ალტერნატივა და ა.შ. აი, მაგალითად, ჯგუფი „აუტსაიდერი“ ჩვენთან სწორედ, ასეთ ბაზაზე შეიქმნა. როდესაც მომავალი აუტსაიდერელები „მელომანში“ მოვიდნენ, მათ არ იცოდნენ რა უნდოდათ, ვერ ხვდებოდნენ, ჩვენ რას ვთავაზობდით. მაგრამ შემდეგ ბიჭებმა მოგვისმინეს, მოეწონათ ჩვენ მიერ მიწოდებული მუსიკა, დაფიქრდნენ და ეს ყველაფერი გაითავისეს. თავდაპირველად კი ისინი აზრზე არ იყვნენ თუ რას წარმოადგენდა პანკმუსიკა, ალტერნატივა. 

პირადად ჩემთვის ეს არის სწორი გზა თანამედროვე მუსიკაში, თუმცა გემოვნებაზე არ დაობენ. ვფიქრობ, რაც მეტი იქნება ასეთი ორგანიზაცია, რომელიც, ჩემის აზრით, ახალგაზრდებს სწორ გზაზე დააყენებს, უფრო მოხარული ვიქნები. ამ ჩემს ნათქვამს ალბათ, ცოტანი გაითავისებენ.

– ვატო, რატომ მაინცა და მაინც ანდერგრაუნდს უნდა უსმინონ ახალგაზრდებმა?

– ჯაზიც კარგია და კლასიკაც, მაგრამ ეს ისეთი მუსიკაა (ანდერგრაუნდი), რომელიც აწონასწორებს ყველაფერს. ეს მიმდინარეობა, ჩემი აზრით, ყველაზე უკეთესად გამოხატავს სულის თავისუფლებას. აქ არაფერი არ გბოჭავს. თუნდაც მეტალსა თუ ჯაზში რაღაც გაკავებს, რაღაცას ჩაწვდომა სჭირდება. აქ კი, შენ რასაც გინდა იმას აკეთებ.

– თვით პანკი ზედმეტად აგრესიული ხომ არ არის?

ქართველი კოსმოსში

ბაჯუ 1992 წელს გავიცანი, როდესაც ჩემ ტელეგადაცემა „კედელში“ ჯგუფ „აუტსაიდერის“ შემოქმედება უნდა გამეშუქებინა. ამ ჯგუფში ის დასარტყამებზე უკრავდა, თუმცა, საკუთარ პროექტზეც მუშაობდა. მას შემდეგ 7 წელი გავიდა, ბაჯუ თითქმის არ შეცვლილა. ის ამტკიცებს, რომ არ არის ვარსკვლავი, რადგან ვარსკვლავებით, უკვე მოჭედილია ჩვენი ცა. ის იყო, არის და იმედია, იქნება ნოვატორი მუსიკოსი, რომელიც არასოდეს კმაყოფილდება მიღწეულით და განვლილი გზით. პანკი, მეტალი, რეპი, ტრანსი, ესიდი – არასრული ჩამონათვალია იმ თანამედროვე მუსიკალური მიმდინარეობებისა, რითაც იყო გატაცებული ეს უნივერსალური მუსიკოსი.

წლევანდელი უჩვეულო აგვისტოს სიცხისაგან გათანგულ დღეს შედგა ჩვენი დაუგეგმავი საუბარი ბაჯუს, იგივე გიგა მჟავიას (დღეს უკვე გიგა ერისთავის), გრილ, უკონდეციონერო ბინაში. წარმოიდგინეთ: უსკამო ოთახი, ერთ-ერთ კედელზე მაგიდის ღამის სანათური ბრის ფუნქციით, ერთ კუთხეში მასპინძლის ინსტრუმენტები, კედელზე ნახატები, პოსტერები, ფოტოები და ფერადი ნათურები, ტელევიზორი, ოთახის სხვა კუთხეში – ძალზედ დაბალი ტახტი, იატაკზე – ფართე ხალიჩა, რომელზეც მე და ბაჯუ ვსხედვართ. ვსაუბრობთ...

– ბაჯუ, როგორ შეგიძლია გაეცნო იმ ადამიანებს, რომლებსაც არ იცნობ? 

– არასოდეს არ ვცდილობ, ვინმე გავიცნო. თუ ვინმეს ჩემი სურს, თავად გამეცნოს. მე ჩემთვის ვცხოვრობ. საკუთარი თავი, ჩემი შინაგანი სამყარო კი, შემიძლია, ჩემი მუსიკით დავანახო ყველას. 

– შენ ნოვატორ მუსიკოსად ითვლები. შემოგაქვს ახალი, თანამედროვე მიმდინარეობები. ასე იყო ადრეც. გულახდილად მიპასუხე –ხომ არ დაიღალე?

– ყოველ 7 წელიწადში იცვლება მომავლის ფსიქოლოგია, ჩემი შინაგანი გენეტიკა და ზოგჯერ დროის ისეთ მონაკვეთში ვექცევი, როცა სულიერი სიმშვიდე და სხვა, ახალი სამყაროები მჭირდება განვითარებისთვის, რომელსაც რეალობის მაცქერალი ადამიანი ვერ აღიქვამს. უკვე ძალიან ღრმად მაქვს ნაგრძნობი და შესწავლილი პლანეტაზე არსებობა. რთულია, რაღაც მომენტში, როცა ზემოდან უყურებ ყველაფერს. ყველას უნდა გასცე პასუხი, სახეში უცინო...შესაძლოა შენ ყველასთან ერთად ხარ, მაგრამ მაინც განმარტოებული. იმიტომ კი არა, რომ რაღაც არ გაკმაყოფილებს, უბრალოდ, არ მაინტერესებს, რას აკეთებენ ჩემი სამზარეულოს ზედა უჯრაში ჭიანჭველები, რომლებიც ახლა, ალბათ, ზამთრისთვის ემზადებიან.

– დაღლის უფლებას არ აძლევ საკუთარ თავს?

– დაღლას ისედაც ვერასდროს ვერ ვგრძნობ.

– წარმოიდგინე შენი თავი საუკუნეში, რომელიც ჩვენ გვაჩუქეს, ვთქვათ, 30 წლის შემდეგ, ე.ი. 2029 წელს. ბაჯუ, როგორი სიტუაციაა ირგვლივ?

– სად, პლანეტაზე?

– ჰოო, თუნდაც...

– მაგ საუკუნის 20-იან წლებში ისეთივე განვითარება ექნება ცივილიზაციას. ოღონდ 100-ჯერ, 200-ჯერ მეტი სწრაფი ტემპით, ვიდრე დღეს. თუ ადამიანი ამ მოვლენებს რაღაც მაგიური ძალით არ შეეგება – იგივე მუსიკით, თუ თეატრით, – საცოდაობა იქნება მაშინ დედამიწაზე ცხოვრება. თუ აკვირდები, დღესაც რაღაცნაირად დაპროგრამებულია ყველაფერი. იმ დღეებამდე არის გზა და როგორც შეავსებ შენი ტვინის უჯრედებს, ისე წახვალ იქით, ხოლო თუკი აქედან ამ გზას ქვეცნობიერად მიუღებელ ფორმებში გაივლი, მაშინ დაღუპული ხარ.

– მზის დაბნელების დროს რით იყავი დაკავებული?

– მეძინა, რაღაც სიზმრებს ველოდებოდი და მივიღე. ერთ დროს ვმუშაობდი სიზმრებზე, მის ფაზებზე და ერთი წლის განმავლობაში შედეგებიც მივიღე. კერძოდ, ბუნებას შევხედე ცოტა სხვა თვალით – ჩიტებს, ობობებს. 

– ადრინდელ ჩვენს ინტერვიუში შენ აღნიშნე, რომ შენი ტვინი მოგზაურობს სხვადასხვა ადგილებში. კერძოდ – ქუჩებში, მდინარეებზე, ტყეებში, მინდვრებში, ოკეანეებში გისეირნია...