სოფი ვილი ის ქართველი მუსიკოსი გოგონაა, რომელმაც დიდ წარმატებას მიაღწია დასავლურ თანამედროვე მუსიკალურ სცენაზე. მისი დაწერილი და შესრულებული სიმღერები შეგვიძლია მივაკუთვნოთ ალტერნატიულ და ინდი როკს, რომლებშიც იგრძნობა მეტად გემოვნებით შეზავებული სხვა მუსიკალური სტილებიც, თუნდაც ტრიპ-ჰოპი... სამი ოფიციალური ალბომიდან, მისი ბოლო ნამუშევარი – Planet A აშშ-შიც აღიარეს და 2017 წლის ივნისში ლოს-ანჯელესში The Akademia Music Awards-ზე საუკეთესო ალტერნატიულ როკალბომად გამოაცხადეს.
მომღერალი და კომპოზიტორი სოფი ხუციშვილი 1990 წლის 30 ოქტომბერს თბილისში დაიბადა. სოფის დედა, მილა, წარმოშობით უკრაინელია და პროფესიით დიზაინერი გახლავთ. მამა – დავით ხუციშვილი, მუსიკოსი და კომუნიკაციების ინჟინერია. 5-დან 15 წლამდე სოფი დაკავებული იყო წყალში ხტომით. 2002 წელს სტრასბურგში ევროპის ჩემპიონიც გახდა, თუმცა შემდეგ ტრავმის გამო, სპორტს თავი გაანება. სიმღერების წერა 14 წლიდან დაიწყო, ხოლო 16 წლის ასაკში უკვე თბილისის კლუბებში უკრავდა.
ფოტო © კრის კულაკოვსკაია |
– სოფი, როგორ გარემოში იზრდებოდით ბავშვობაში?
– გრიბოედოვის ქუჩის 13 ნომერში ვცხოვრობდი კონსერვატორიის მოპირდაპირე მხარეს. ჩემ ირგვლივ მუდამ ჟღერდა მუსიკა. ძველებური მუსიკალური ცენტრი გვქონდა – ფირსაკრავით და კასეტის მაგნიტოფონით. მამას ბევრი ფირფიტა ჰქონდა, თვითონაც უკრავდა და ახლაც უკრავს გიტარაზე. დედა ფანჯრებს რომ გამოაღებდა, კონსერვატორიიდან მომავალი ოპერის მომღერლების სავარჯიშოები ისმოდა. სამწუხაროდ, პიანინო შინ არ გვქონდა და ამიტომ მეზობელთან და ოჯახის უახლოეს მეგობართან, მზია ხარაიძესთან ვატარებდი დიდ დროს. შემიძლია ვთქვა, რომ ამ ადამიანმა გამზარდა. თვითონ ფიზიკის პროფესორი იყო და უნივერსიტეტში ასწავლიდა. ამ ოჯახში დიდი მუსიკალური და ლიტერატურული განათლება მივიღე. ჩემს აღზრდაში მონაწილეობდა ძიძაც – ნუნუ ბოკერია. მას ვთხოვე, კვირაობით ჩემი მეგობრებიც მოვლენ მეთქი. ამ შეთავაზებამ საფუძველი ჩაუყარა საკვირაო სკოლას, რომელიც დღემდე არსებობს და იქ კონცერტებზე მიწვევენ ხოლმე. მთელ თეატრალიზებულ საღამოს რომელიღაც ხელოვანს ვუძღვნიდით. მაგალითად, ილია ჭავჭავაძეს ან ნიკოლოზ ბარათაშვილს... გეოგრაფიული საღამოებიც გვქონდა, „რა, სად, როდის“-საც ვთამაშობდით. ასე გაიარა ჩემმა 1990-იანებმა, თავისი უშუქობით. ძალიან თბილად მახსოვს მთელი ათწლეული, ადამიანური ურთიერთობების გამო.
– გამოდის, თქვენი პირველი ინსტრუმენტი მეზობლის პიანინო იყო...
– დიახ. ხუთი წლიდან მუსიკალურ ათწლედში ვსწავლობდი. ძალიან ცნობილი და კარგი პედაგოგი მყავდა, მაგრამ უმკაცრესი იყო. ლამფის შუქზე მეცადინეობისას ზოგჯერ ნოტებს კარგად ვეღარ ვხედავდი და მეშლებოდა. მასწავლებელი ბრაზობდა და ხელებზე მწარედ მირტყამდა. 4 წელი გავუძელი, მერე გამოცდები ჩავაბარე და დედას ვუთხარი – მორჩა, თავი გამანებეთ, გიტარა მინდა ავიღო და როკენროლის დაკვრა დავიწყო-მეთქი. იმ პერიოდში „ბითლზის“, მაკარტნის და ლენონის სიმღერებს მამასთან ერთად ვასრულებდი. დაკვრაც ჩემით ვისწავლე. მამას ვაკვირდებოდი და ელემენტარული აკორდები ასე ავითვისე. შემდეგ არასტანდარტულ აკორდებს ჩემით ვაგნებდი, მივდიოდი ხოლმე მამასთან და ვაჩვენებდი, ნახე, როგორი აკორდი მოვიფიქრე-მეთქი.
– პირველი სიმღერა გიტარაზე დაწერეთ?
– დიახ გიტარაზე დავწერე. ისე, ბავშვობაში ჩემს დღიურებში ლექსებს ვინიშნავდი ხოლმე. ზოგს ქართულად ვწერდი, ზოგს – ინგლისურად ან რუსულად. დედა უკრაინელი მყავს და შინ რუსულად ვსაუბრობთ. ერთხელაც მამამ ჩემს კომპიუტერზე ხმაზე სამუშაო პროგრამა დააყენა და მითხრა, ამიერიდან უბრალო მიკროფონით შეგიძლია ჩანაწერები გააკეთოო. ზუსტად იმ პერიოდში, უკვე რაღაც მელოდიებს ვუკრავდი. ჩემს ოთახში ჩავიკეტე, პროგრამა ჩაწერაზე გავუშვი, საათნახევარი ვუკრავდი და თან ვღიღინებდი. როდესაც ჩანაწერს მოვუსმინე, აღმოვაჩინე, რომ 8 სიმღერის მონახაზი გამიკეთებია. მოგვიანებით მამამ მოუსმინა და მკითხა, ეს ვისი სიმღერებიაო. ვუპასუხე, ჩემია მეთქი...
– სოფი ვილი თქვენი ფსევდონიმია. საიდან გაჩნდა ეგ სახელი?
– ჩემი გვარია ხუციშვილი. როცა წყალში მხტომელი ვიყავი და საერთაშორისო შეჯიბრებებზე გამოვდიოდი, ჩემს გვარს ყოველთვის ამახინჯებდნენ – ხან კუციშვილი ვიყავი, ხან ჰუციშვილი ან ჰუტსიშვილი... სოფის და სოფას თავიდანვე მეძახდნენ. მაინც უფრო სოფის, რადგან გერმანულ სკოლაში დავდიოდი და გერმანელი პედაგოგი სულ სოფის მეძახდა. სახელი ასევე დარჩა, გვარს კი „ხუციშ“ მოვაშორე და „ვილი“ დავტოვე.
– სოფი, როგორ ფიქრობთ, თქვენში უკრაინული უფრო მეტია თუ ქართული?
– მიუხედავად იმისა, რომ 6 წელი კიევში ვიცხოვრე, იქ ვსწავლობდი და დედაც უკრაინელი მყავს, ჩემში ქართული უფრო მეტია. უკრაინაში საცხოვრებლად რომ გადავედი და ჩემს მეგობრებს და მშობლიურ გარემოს დავცილდი, ძალიან მარტოსული გავხდი. თან სწავლა უკრაინულ ენაზე მიწევდა, რაც ჩემთვის სტრესი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინული ვიცოდი, ამ ენაზე წერითი და ზეპირი გამოცდების, ტესტების ჩაბარება საკმაოდ რთული აღმოჩნდა. საბედნიეროდ, 2 თვეში ეს სიძნელეები გადავლახე.
– როგორ ფიქრობთ, თქვენს შემოქმედებაზე ყველაზე დიდი გავლენა ვის ჰქონდა?
ფოტო © სალომე ძნელაძე |
– როგორ იწერება თქვენი ტექსტი და მუსიკა?
– სიმღერა ძირითადად, მუდამ მოძრაობის პროცესში იბადება. მოპედის ტარებისას, მეტროს ვაგონში თუ თვითმფრინავის სალონში ყოფნისას, ანუ მგზავრობის თუ მოგზაურობის დროს, უფრო ხშირად დამიწერია ტექსტი. ახალი შეხვედრები, ახალი ადგილები ახალ შთაგონებას მაძლევს. ზოგჯერ აზრი დამებადება, ვჯდები და ახალი სიმღერის მონახაზი 15 წუთში მზადაა. ყოფილა შემთხვევა, ტექსტის მოფიქრებაში 2 წელიც დამიხარჯავს. მუსიკის წერის პროცესი სხვანაირია. როდესაც პიანინოსთან ან გიტარასთან ვარ, წერა უფრო მიადვილდება. ისე, გიტარასთან უფრო ხშირად ვაკეთებ ამას. თავში გაჩენილ მელოდიებს კი ტელეფონის დიქტოფონზე ვიწერ. ტელეფონის „ნოუტებით“ და „ვოის მემორებით“ მაქვს ათასობით ჩანაწერი გაკეთებული.
– შემოქმედებისთვის ინგლისური ენა რატომ აირჩიეთ?
– ბავშვობიდან მშობლებთან ერთად სულ ინგლისურენოვან მუსიკას ვუსმენდი. ისე, მამა „მაშინა ვრემენის“ და „აკვარიუმის“ შემოქმედებასაც კარგად იცნობდა და ძილის წინ ხშირად გრებენშიკოვის „კაპიტან ვორონინს“ მიმღეროდა. მამიდაჩემთან ერთად ქართულ ქალაქურ სიმღერებს ვასრულებდი. „სანთელივით დავდნები“-ს ვმღეროდით ერთად. ლექსებს ქართულ ენაზეც, აქტუალურ თემებზე ვწერ. ზოგადად ჩემს შემოქმედებაში საკმაოდაა პროტესტი. მაგალითად, სინგლი Position იმ მოვლენებზეა, რაც საქართველოში 2012 წელს განვითარდა. ვეცდები, ცალკე ქართული ალბომიც გავაკეთო. დიდი სიამოვნება მივიღე ირაკლი ჩარკვიანის სიმღერის შესრულების დროს. ბოლოს კი, სერგის და ბიბის „გაგივლის“ გადავამღერე.
– სასცენო ტანისამოსს როგორ არჩევთ? დიზაინერი დედა ხომ არ გეხმარებათ?
– დედაჩემი ინტერიერის დიზაინერია. ბავშვობიდან მეც ვხატავდი სხვადასხვა მოდელებს. მოდის და ლამაზი ნივთების თუ ჩასაცმელის მიმართ სიყვარული ყოველთვის მქონდა. ჩემი აზრით, მუსიკა და შინაგანი მდგომარეობა გკარნახობს ხოლმე სტილს, თუ როგორ გეცვას პუბლიკის წინაშე. მე ძალიან მიყვარს უბრალო მაისურით და ჯინსით სცენაზე გამოსვლა. ზოგჯერ შარვალს და პიჯაკს ვიცვამ. რაღაც დოზით დედაც მეხმარება სამოსის შერჩევაში. თუმცა ძირითადად მე თვითონ ვარჩევ, ან დიზაინერები მიკავშირდებიან ხოლმე და საკუთარ ნახელავს მთავაზობენ. ცნობილ ქართველ დიზაინერ გიორგი ქებურიასთან ძალიან კარგი ურთიერთობა მაქვს. უკრაინელი დიზაინერებიდან ქსენია შნაიდერთან რამდენიმეწლიანი თანამშრომლობა მქონდა.
ფოტო © ლუიზა ჩალათაშვილი |
– პროტესტის მუხტი დღეს ქართულ ჰიპ-ჰოპში უფრო კარგად იკვეთება, ვიდრე როკში. 1980-იანებსა და 1990-იანებში ქართულ როკმუსიკაში იგრძნობოდა, მაშინ ადამიანებს რა პრობლემებიც აწუხებდა. დღეს როკში ეს ყველაფერი ზედაპირული და ზერელეა. მე მგონი, უკვე იმდენად გადაიღალა საზოგადოება ამ დაძაბული ცხოვრებისგან და ისეა პოლიტიზირებული ყველაფერი, რომ ბევრი რამ ჩაგვეხშო. დევიდ ლინჩის „ტვინ პიკსი“ მახსენდება – მისი გმირები უეცრად სხვა სივრცეში რომ ამოყოფენ თავს. ჩვენ იმდენად დახუფულ გარემოში, ერთგვარ შავ ხვრელში ვართ, რომ სხვა სივრცეები გვჭირდება. ფეისბუქზე ძალიან ბევრი ერთმანეთის ლანძღვითაა დაკავებული, ვიდრე პროდუქტიულობით. ერთმანეთის პატივისცემა რომ შეგვეძლოს, ბევრად სხვანაირად წარიმართებოდა შემოქმედებაც, ხელოვნებაც და კულტურაც. ემოციურ ფონზე, ჩვენ ყველაფრის „გაბანძების“ თვისება გვაქვს.
– როგორც მუსიკოსს, თუ შეგიძლიათ ახსნათ, რატომაა საქართველოში ელექტრონული მუსიკა ასე პოპულარული?
– ბოლო 2-3 წელია ქართველი ელექტრონული არტისტები საკმაოდ მსხვილ ბრიტანულ და ევროპულ ლეიბლებზე მოხვდნენ და იქ იწერენ მუსიკას. ჩვენთან ძალიან ცნობილი მუსიკოსები ჩამოდიან და კონცერტებზე ქართველებთან ერთად უკრავენ. ქართველი ელექტრონული მუსიკოსები ოჯახივით არიან. „ბასიანზე“, „ხიდზე“, „გალერიში“ და „მტკვარზე“ მარტო უცხოელი მუსიკოსების მოსასმენად არ დავდივართ. იქ მყარდება მუსიკოსებს, პროდიუსერებს შორის ძალიან კარგი კონტაქტები. ქართველი არტისტების რეალიზებისთვის ელექტრონულ მუსიკაში შეიქმნა ძალიან კარგი, სწორი და საჭირო სივრცეები.
ცოცხალ ჯგუფებს სცენაზე არ გვაქვს მსგავსი სივრცეები. მხოლოდ ორი პატარა ადგილია თბილისში – „ბექსთეიჯი“ და „ზინგერი“, სადაც ცოცხალი, არაგადამღერებული მუსიკის მოსმენაა შესაძლებელი. რა უნდა ქნან საშუალოდ ცნობილმა შემსრულებლებმა, რომ თუნდაც 500 მსმენელის წინაშე დაუკრან და თვითრეალიზებულ მუსიკოსად იგრძნონ თავი? აქ, ცოცხალ მუსიკაში არ იგრძნობა ისეთი ოჯახური გარემო, როგორც ელექტრონულშია. მე მგონი 30 წელია ერთ ფირფიტას ვატრიალებთ და გარკვეულწილად დეგრადაციისკენ მივდივართ. პლატონი ამბობდა, რომ ადამიანს ისე არაფერი ანგრევს, როგორც ერთისა და იმავეს კეთებაო. ჩვენ არ გვაქვს ალტერნატიული სივრცეები.
– თქვენი ბოლო ალბომ Planet A-დან ერთი კლიპი, ამავე სახელწოდების სიმღერის მიხედვით, ნიუ იორკში გადაიღეთ. სხვა სიმღერაზე ხომ არ გეგმავთ კიდევ ვიდეოს გადაღებას?
– ცნობილმა ფრანგმა რეჟისორმა ჟან-მარი მარბახმა პარიზში მიმიწვია და ჩემი სიმღერის – Another Existence-ის მიხედვით კლიპი გადაიღო. მან დეკემბერში მომწერა, ძალიან მომეწონა მთელი ალბომი, ამ სიმღერას კი 24 საათი ვუსმენო და მისივე ხარჯით კლიპის გადაღება შემომთავაზა. ჟან-მარი კლიპებზე იუველირივით მუშაობს, მის ვიდეოებს სხვადასხვა ფესტივალებზე ბევრი საპატიო პრიზი აქვს აღებული. კლიპი პარიზში სექტემბერში გამოვა და ვგეგმავ, მის პრეზენტაციაზე დავუკრა კიდეც.
– გიტარისტი სტასი და დრამერი დიმა უკრაინელები მყავს, ბასისტი ლევან მიქაბერიძე კი თბილისელია. ჩაწერების ან კონცერტის წინ, რამდენიმე თვით ან კვირით ადრე ვიკრიბებით და ვემზადებით. დისტანციურადაც ვმუშაობთ ხოლმე. ასევე ზურა ძაგნიძე გვერთვება გერმანიიდან. ჩემს მუსიკოსებს ყოველთვის ვაძლევ საშუალებას, არანჟირებაში საკუთარი წვლილი შეიტანონ. მაქსიმალურად ვცდილობ, გიტარით მივაღწიო იმ ჟღერადობას, რაც შეიძლებოდა სინთეზატორზე დაგვეკრა. გიტარის ეფექტებით ძალიან მრავალფეროვანი ხმების მიღება შეიძლება. ჩემს ალბომებში ღრმა ბგერები რაც ისმის, ყველა გიტარითაა მიღებული.
– ბოლო ალბომში ორი სიმღერა – Swim On და Reveal ნიკა მაჩაიძესთან ერთად ჩაწერეთ. როგორ დაუკავშირდით ერთმანეთს?
– ნიკა მაჩაიძე დათო ევგენიძის საიუბილეო კონცერტზე გავიცანი. რეპეტიციებზე ერთმანეთს დავუახლოვდით და სხვათა შორის, თავად ნიკამ შემომთავაზა, თუ სურვილი გექნება, ერთად გავაკეთოთ რამეო. იმ პერიოდში Swim On-ზე ვმუშაობდი და დრამერთან ერთად ვფიქრობდით, სიმღერისთვის ტრიპ-ჰოპის ჟღერადობა მიგვეცა. ნიკას ვთხოვე, რომელსაც ძალიან მოეწონა სიმღერის ჰარმონია და ტუსია ბერიძემაც მითხრა, ასეთი სიმღერების წერა კარგად გამოგდისო.
– ქართველი მომღერალი ქალებიდან ყველაზე მეტად ვინ მოგწონთ?
– ბევრი კარგი მომღერალი ქალი გვყავს, მაგრამ ნატო მეტონიძე გამორჩეულად მომწონს. იგი შინაგანად მშვიდია და ძალიან თბილი ხმა აქვს. ჩემთვის უზომოდ სულიერი მომღერალია.
– მსოფლიოს შოუბიზნესში აქტუალური გახდა კამპანია #metoo, სადაც ქალები გაერთიანდნენ სექსუალური ძალადობის წინააღმდეგ. თქვენ, როგორც ქალი, როგორ უყურებთ ამ კამპანიას?
– ცოტა არ იყოს, გამაღიზიანა. რა თქმა უნდა, კარგი იყო, რომ თუნდაც ჰარვი ვაინშტაინზე ბევრი რამ გავიგეთ. თუმცა მედალს მეორე მხარეც აქვს. როდესაც ჰოლივუდში გსურს რაღაც როლის მიღება და ამისთვის პროდიუსერი შეხვედრას სასტუმროს ნომერში გინიშნავს, ერთი პროცენტითაც ხომ უშვებ იმას, რაც შეიძლება მოხდეს? ხოლო თუ მან იძალადა, ან შეურაცხყოფა მოგაყენა, მაშინვე რატომ არ განაცხადე ამის შესახებ? თუკი შენ ეს მოითმინე, ძალადობა გადაყლაპე და მაინც ითამაშე ამ ფილმში, 30 წლის შემდეგ რომ ამაზე აყვირდები, მე მგონი, შენ უფრო დამცირებული გამოდიხარ, ვიდრე მოძალადე.
– როგორ ფიქრობთ, რამდენადაა დაცული მუსიკალურ სცენაზე გენდერული თანასწორობა?
– ბოლო დროს ბევრი ნიჭიერი და კარგი გოგონა გამოჩნდა სცენაზე. ტეხასში South By Southwest-ის უდიდეს ფესტივალზე რომ დავუკარი, მანდ დავაკვირდი, რომ შემსრულებლების 80% გოგონები იყვნენ. ისინი უკრავდნენ მძიმე როკსაც და პოპსაც. თავის თავში დარწმუნებული გოგონები იყვნენ. როდესაც ადამიანი აკეთებს იმას რაც უყვარს და ამის სჯერა, ძალიან დადებითი მოვლენაა. შეიძლება ზოგიერთის მუსიკა მთლად კარგი ხარისხის არ იყოს, მაგრამ მთავარია, რომ ეს გოგონები უკვე შემდგარი ადამიანები არიან. ყველგან, მათ შორის, ელექტრონულ მუსიკაშიც ქალი პროდიუსერები და ხმის ინჟინრები მომრავლდნენ. ცოცხალ ჯგუფებში დრამერი გოგონებიც ბევრნი არიან და ეს ძალიან კარგი ტენდენციაა.
– რომელმა ცნობილმა მუსიკოსმა გსურთ, თქვენი სიმღერა შეასრულოს?
– ძალიან მესიამოვნებოდა, ტომ იორკი ან Beck თუ იმღერებდა ჩემ რომელიმე სიმღერას. ოცნება მაქვს, ამ ორ გენიოსთან ერთად ვიმღერო.
– რომელი ფირმის გიტარას ანიჭებთ უპირატესობას?
– პირველი ჩემი ელექტროგიტარა Fender-ის ფირმის Stratocaster-ის მოდელი იყო, რომელიც ნინო ქათამაძის გიტარისტმა, გოჩა ყაჭეიშვილმა მაჩუქა. მანამდე მხოლოდ მამას მოცემულ Ibanez-ის აკუსტიკურ გიტარაზე ვუკრავდი. მეორე Silvertone-ის ფირმის გიტარა დაბადების დღეზე ნიუ იორკში მეგობარმა მაჩუქა. 1963 წლის მოდელია და ყველაფერი თავისი აქვს, ხიდის გარდა. მიყვარს ეს გიტარა, ძალიან თბილი ხმა აქვს. სტუდიაში ჩაწერებზე და კონცერტებზეც ამ გიტარებს ვიყენებ, ასევე Fender-ის Jazzmaster-სა და ამავე ფირმის Telecaster-ზეც დამიკრავს.
– ეს კონკურსები, მე მგონი, კეთდება მხოლოდ ტელევიზიების რეიტინგების ასამაღლებლად და ნაკლებად მუსიკისთვის. ჩემი აზრით, ვინც მუსიკას ქმნის და ამ სტიქიაში ცხოვრობს, მსგავსი კონკურსები არ სჭირდება. ხშირად მინახავს, უკვე არაერთი შემდგარი მუსიკოსი გამოსულა ასეთ კონკურსზე. ზოგი ფინალშიც ვერ მოხვდა, ზოგი კი გამარჯვების შემდეგ საერთოდ დაიკარგა მუსიკალური სივრციდან. ზოგადად არ მესმის, რატომ უნდა გაიტანო მუსიკა რინგზე, მით უმეტეს, როდესაც ობიექტურად მაინც არ შეაფასებენ. ჩვენთან ჟიურიში ზოგიერთი სრულიად არამუსიკალური, მაგრამ ე.წ. „ცნობადი“ სახე ზის. მსგავს ადამიანებს მხოლოდ შოუსთვის პატიჟებენ და არა ობიექტური შეფასებისთვის.
– მატარებლებზე რას ფიქრობთ და რამდენად ხშირად მგზავრობთ მატარებლით?
– ძალიან მიყვარს მატარებელი. ავტობუსით და სამარშრუტო მიკროავტობუსით გადაადგილებას, მატარებლით მგზავრობა მირჩევნია. მისი ხმაც ძალიან მომწონს, მუსიკალურია. მგზავრობისას სკამზე ჯდომით რომ დაიღლები, ადგები და ტამბურისკენ გაისეირნებ. მატარებელი ბავშვობის მოგონებებსაც უკავშირდება. მეგობრებთან ერთად ერთ კუპეში მგზავრობაც მხიარულია. მატარებელი სულ დადებით ემოციებთან ასოცირდება.
ჟურნალი „მატარებელში საკითხავი“ #11 ზაფხული, 2018 წელი
No comments:
Post a Comment