ვისოცკი და ფსევდოვისოცკები

საერთოდ, ჩვენ ვერც კი ვგრძნობთ, რომ ბევრი რამ არ გვესმის და, ხშირ შემთხვევაში, არც კი გვინდა გავიგონოთ (გავიგოთ). ზოგჯერ გვირჩევნია, გულზე ხელდაკრეფილებმა ცარიელი თავებით თვალ-ყური ვადევნოთ ყველაფერს და არ ვცდილობთ რაიმეში საფუძვლიანად გავერკვეთ, ვისწავლოთ. ამიტომ მდორედ მივყვებით დროის დინებას, რომელიც საბოლოოდ სიკვდილთან მიგვიყვანს.

დარდიმანდული გაგების ადამიანებისგან ხშირად გაიგონებთ, რომ ჩვენ ხანმოკლე ცხოვრება მოგვეცა, ამიტომ უნდა კარგი ვსვათ, კარგი ვჭამოთ და არ მოვიკლოთ ამქვეყნიური სიამოვნებანი. თვით მორწმუნეთა დიდმა ნაწილმა არ იცის, რომ გარდაცვალების შემდეგ ამქვეყნად შეძენილი ცოდნა და ინტელექტი იმქვეყნად მიგვყვება. ხშირად ელემენტარულიც არ გვესმის, ამიტომ ვეგუებით იმას, რაც არაბუნებრივი, ხელოვნურია და ხარისხიანს უხარისხოსგან ვეღარ ვანსხვავებთ.

ამ მოკლე „ფილოსოფიური“ პრელუდიის შემდეგ ელემენტარული მუსიკალური ლაფსუსების (ამ სიტყვის ხსენებისას ასო „ლ“ რაც შეიძლება რბილად წარმოთქვით) შესახებ მინდა გესაუბროთ. ასეთი მუსიკალური „იაღლიშები“ (მაგარი ბანძი სიტყვაა) ხშირად მოსდით ჩვენს სანაქებო ე. წ. მუსიკალურ ჟურნალისტებს და უბრალო მსმენელებს. მოვიყვან მხოლოდ რამდენიმე მაგალითს.

ჩვენი ეროვნული ესტრადა რომ „ყვავის“ (საწყალი ყვავები) და „იფურჩქნება“ ამის მტკიცებას ნამდვილად აღარ შევუდგები. ამ „ღრმა“ შინაარსის მქონე ჟანრში „გარკვეულები“ ხშირად ისეთ შედარებებს აკეთებენ, რომ მაშინვე შუბლზე ძარღვის (ალბათ, მოგეხსენებათ რომელ ძარღვსაც ვგულისხმობ) ან მისი ნასახის ძებნას ვიწყებ. 

ზოგიერთს გულახდილად განუცხადებია, რომ, მაგალითად ლელა წურწუმია ქართველი ტინა ტერნერია ან შერი, ნინო ქათამაძე – ქართველი ჯენის ჯოპლინი, ხოლო სტეფანე – ქართველი ჯორჯ მაიკლი. თავი დავანებოთ იმას, რომ ეს სისულელეა და ლელა წურწუმია არც ტინა ტერნერივით ან შერივით ბებერი არ არის. ასეთი „ბრძნული“ შედარებების გამკეთებელმა ისიც უნდა იცოდეს, რომ თავმოყვარე ადამიანს არასოდეს სიამოვნებს, როცა მას ვიღაცას ადარებენ (ვინც არ უნდა იყოს იგი). მაგრამ „ბრძენები“ ისეთი ხალხის რიცხვს განეკუთვნებიან, ვისაც ძალიან უყვარს „პადხალიმი“. ჩვენ არ მოგვწონს ლელა წურწუმიას შემოქმედება, მაგრამ არც ის გვსიამოვნებს, როცა ქართველ მომღერალს ტინა ტერნერს ადარებენ.

გასული საუკუნის 70-იან წლებში ქართველ მელომანებში ელვის სისწრაფით გავრცელდა დიდი რუსი მომღერლის (იგი ვერ იტანდა, როცა მას ბარდს ეძახდნენ), ვლადიმერ ვისოცკის კუსტარულად ჩაწერილი, გიტარაზე დამღერებული სიმღერები. მისი კასეტის, ან „ბაბინის“ (ქართულად „კოჭის“) ქონა ერთგვარი პრესტიჟულიც კი იყო. სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ მაშინ, ამ გენიალურ შემსრულებელს, პოეტსა და მსახიობს ათასი მამაძაღლი მიმბაძველი გამოუჩნდა, რომლებიც ვისოცკის ხმადაყენებულნი მსგავსი მანერით ისეთ ზუსტ ასლირებას აკეთებდნენ, ჩახლეჩილი ხმის ერთმანეთისგან გარჩევა თვით ვისოცკის ერთგულ მსმენელებსაც კი უჭირდა. თუმცა განსხვავება სწორედ ტექსტებში იყო, რადგან „მამაძაღლი მიმბაძველები“ ძალიან ბევრს ბილწსიტყვაობდნენ და მხოლოდ „კაიბიჭურ“, ანუ ქურდული ცხოვრების წესს ასხამდნენ ხოტბას. ამათ გამო, ვისოცკის ხშირად უწევდა იმის ახსნა, რომ ასეთი სიმღერები ცხოვრებაში არ შეუსრულებია.

იმ მახინჯ ქვეყანაში, ისევე, როგორც „ქურდობა“, მსგავსი მიმბაძველების შემოქმედებაც „დაკანონდა“, რათა ნამდვილი ნიჭისთვის (ამ შემთხვევაში – ვისოცკისთვის) სახელი გაეტეხათ. ეს ნაგავი საქართველოსა და რუსეთში დღემდე შემორჩა და ე. წ. „ქურდული გაგების“ მომღერალთა ჩანაწერები ახლაც სარფიანად იყიდება. მისი მომხმარებლები კი, ძირითადად, სხვადასხვა ჯურის მძღოლები (ისინი საკუთარ თავს შოფრებს ეძახიან) და ბაზრობის მოვაჭრეები არიან. ახლა მოდაშია შუფუტინსკისა და ვიღაც ბოშა მომღერლის ჩანაწერები. ზოგიერთი მძღოლი შუფუტინსკის იმიტომ უსმენს, რომ მისი ვოკალი ვისოცკის ხმას აგონებს. ფსევდოვისოცკები კი, როგორც იტყვიან, გაწყვეტამდე არიან. ჩვენ ხშირად ვერ ვხვდებით, რომ ვიოსოცკი და ფსევდოვისოცკი (თუნდაც შუფუტინსკი) ისე განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, როგორც ცა და დედამიწა, რადგან პირველი მთელი ცხოვრება თავისუფლებას უმღეროდა, ხოლო მეორე ციხეში გატარებულ წლებს მისტირის.

ჩვენ ხშირად ერთმანეთისგან ვერ ვარჩევთ ხელოვნებასა და მარაზმს. ვერ გარგვირკვევია, რა უნდა საბრინას და რა – ბიორკს. მოდას აყოლილებს ვერ შეგვიგნია, რატომ ვუსმენთ მუსიკას, რა გვინდა მის მიღმა დავინახოთ: სილამაზე, ფიქრი, სიმართლე, ტყუილი თუ მხოლოდ ტინგიცი?