ქართული ალტერნატიული მუსიკის ისტორია (ნაწილი III)

(1970-იანი წლები)

დასაწყისი: „თბილისი Out“ #17 და „თბილისი Out“ #18

ბევრი მელომანი საქართველოს პირველ ალტერნატიულ, არაფილარმონიულ ჯგუფად ბაჩი ქიტიაშვილის „ბერმუხას“ ასახელებს, რომელმაც პირველმა მოახერხა არასაესტრადო მუსიკის ქართულ თარგზე მორგება. ზოგიერთი სკეპტიკოსი მელომანის აზრით კი, ბაჩის შემოქმედება სუფთა ქართული მოვლენა არაა, რადგან „ბერმუხას“ მიერ შესრულებულ მელოდიებს კლასიკური მძიმე რიტმ-ენდ-ბლიუზის ან ჰარდროკის საფუძველი აქვს ანუ, მათივე აზრით, ტრადიციულ როკჟანრებზე, უბრალოდ ნაციონალური მუსიკაა მორგებული.

ბერმუხა 1974

პარალელურად არსებობს საბჭოთა რუსი მუსიკალური ჟურნალისტისა და კრიტიკოსის, არტიომ ტროიცკის ინფორმაცია წიგნიდან „როკმუსიკა სსრკ-ში“, რომ საქართველოში პირველი ანდერგრაუნდ-კოლექტივი ვალერი კოჩაროვისა და მიშიკო ფოფხაძის „კვადრატი“ იყო. ყველა ვარიანტში, „კვადრატსა“ და „ბერმუხას“ ქართული ალტერნატიული მუსიკალური მოვლენის პიონერობაში, ალბათ, ვერავინ შეეცილება.

კაკო ვაშალომიძე

ბაჩი ქიტიაშვილს ჩემთვის ადრე უთქვამს, რომ თავისი შემოქმედების გამო უთანხმოებები ჰქონდა სამართალდამცავებთანაც. მისივე სიტყვებით, „ბერმუხა“ და სხვა ჯგუფები ერთგვარი დისიდენტებიც იყვნენ, ამიტომ მათ მხოლოდ სასკოლო საღამოებზე აკვრევინებდნენ და საზღვარგარეთ გასვლის ნებას არ აძლევდნენ: „კომუნისტები არსად გვიშვებდნენ ჩვენი გრძელი თმების, ბაკენბარდებისა და ე. წ. „დასკა გიტარების“ გამო, იძახდნენ – ხმაურიან მუსიკას უკრავენო“.

ამ ათწლეულში გამოჩნდა გიტარისტი კაკო ვაშალომიძეც, რომელსაც მომღერლებთან შედარებით, საბჭოთა ცენზურასთან პრობლემები ნაკლებად ექმნებოდა, რადგან მხოლოდ უკრავდა და გასაკონტროლებელი ტექსტები არ ჰქონდა.

გაზაფხულის რიტმები 1980

ამ სტატიის პირველ ნაწილში ვახსენე ქართული ქალაქური ფოლკი და მუსიკა. 70-იანებში ამ სფეროში საკმაოდ ბევრი საინტერესო შემსრულებელი გამოჩნდა, თუმცა, ვთვლი, რომ მათ შორის ყველაზე ალტერნატიული და გამორჩეული მუსიკოსი ქალები – ინოლა გურგულია და მანანა მენაბდე იყვნენ. ისინი საკუთარ სიმღერებს ასრულებდნენ, როგორც ბარდები.

70-იან წლებში ქართულ სცენაზე ორი მკვეთრად გამორჩეული და პოპულარული ვია არსებობდა – „ივერია“ და „75“. ამ უკანასკნელს მუსიკაში საკმაოდ ჭარბად ჰქონდა ალტერნატიული, პროგრესივ როკის ელემენტები და ეს კარგად გამოჩნდა როკფესტივალზეც. 1980 წელს სწორედ საქართველოს დედაქალაქში ჩატარდა რამდენიმედღიანი პირველი საბჭოთა როკფესტივალი „გაზაფხულის რიტმები“ და მასში 8 ქართველმა შემსრულებელმა მიიღო მონაწილეობა, მათ შორის – „75“-მა, „ბერმუხამ“ და მეტად საინტერესო ბათუმურმა სიმფო-როკჯგუფმა „ლაბირინთმა“, რომელმაც მეორე ადგილი დაიკავა. როკფესტივალის დასრულების შემდეგ წინ უკვე თავისუფლებით გაჯერებული 80-იანები იყო.

(გაგრძელება შემდეგ ნომერში)

ჟურნალი „თბილისი Out“ #19, აპრილი, 2012 წელი