თავისუფლების მუსიკა

როკ-მუსიკის მოყვარულებს ხშირად ბევრ თავისმომაბეზრებელ კითხვას უსვამენ. მაგალითად, აინტერესებთ, რატომ უსმენენ ისინი ამ მუსიკას (სადაც „ჩხავიან“, „წივიან“, „კივიან“, „ყვირიან“ და საერთოდ, ხმაურობენ) და მისი მსმენელები რატომ ლანძღავენ „პოპსავიკებს“ – ისინიც ხომ ადამიანები არიანო. რა თქმა უნდა, პოპსავიკებიც ადამიანები არიან, მაგრამ ისინი ქმნიან, უკაცრავად პასუხია და ერთჯერადი მოხმარების პროდუქციას. ამიტომაც ვეძახით მას „პლასტმასის“ ხელოვნებას, მაგრამ რაც არ უნდა მოსახერხებელი (ან ლამაზი ფორმის) იყოს პლასტმასის დანა-ჩანგალი, ან ქაღალდის ჭიქა, მას ერთი-ორჯერ (საქართველოში ალბათ უფრო მეტადაც) გამოვიყენებთ და მერე სანაგვეზე მოვისვრით ისე, რომ გული არ დაგვწყდება. პლატინის, ოქროს, ვერცხლის და თუგინდ უჟანგავი ფოლადის დანა-ჩანგალს კი თაობიდან თაობას გადასცემენ და თვალისჩინივით უფრთხილდებიან.

ასეთი პრიმიტიული შედარების შემდეგ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ფოლკლორი და კლასიკური მუსიკა წააგავს იმ ძვირფას საოჯახო ნივთებს, რომელმაც საუკუნეებს, ჟამთა სვლას გაუხუნებლად გაუძლეს. თუმცა თვითმფრინავით მგზავრობისას სალათის ან ხორცის კერძის საგემად სტიუარდესა ვერცხლის დანა-ჩანგალს კი არა, პლასტმასისას მოგართმევთ. ე. ი. ამ მასალისაგან დამზადებული კვების იარაღებიც საჭიროა, თუმცა დროებით, რადგან ადამიანი თვითმფრინავში მთელ ცხოვრებას არ ატარებს.

რა თქმა უნდა, პლატინის, ოქროს ან ვერცხლის დანა-ჩანგალი ნებისმიერი ოჯახისთვის დიდი ფუფუნებაა, თუმცა საშუალო ფენის ქართულ ოჯახებს მაინც აქვთ 30-40 წლის წინ შეძენილი უჟანგავი ფოლადისგან დამზადებული კვების იარაღები. სწორედ ამ ხნის ისტორია აქვს როკ-მუსიკას. მიუხედავად იმისა, რომ ყველაზე ახალგაზრდა მუსიკალური მიმდინარეობაა, მის წიაღში უკვე არსებობს ცნება „კლასიკური როკი“. ნორმალურ ქვეყნებში ამ მუსიკას დიდი ხანია, სრულიად სერიოზულად აღიქვამენ. როკ-მუსიკა მკვეთრად ინდივიდუალური შემოქმედებაა, მასში მთავარია არა მარტო შესრულების ტექნიკური ან ვირტუოზული მხარე, არამედ იდეაც, მისი გადმოცემის ინდივიდუალური საშუალებები და ა. შ.

მიუხედავად იმისა თუ რა საშინელ ბრალდებებს წაუყენებენ ამა თუ იმ როკ-მუსიკოსს, არ უნდა დაგვავიწყდეს თუ რას წარმოადგენდა ეს მუსიკა გასული საუკუნის 70-იანი და 80-იანი წლების დასაწყისში კომუნისტური ეპოქაში მცხოვრები პროგრესულად მოაზროვნე თაობებისთვის. იგივე „ბითლზების“, „ზეპელინების“, „ფლოიდების“, „დორზების“, მოგვიანებით „სექს პისტოლზის“ და სხვა როკ-შემსრულებლების შემოქმედება აბსოლუტურ თავისუფლებასთან ასოცირდებოდა. ეს მაშინ, როცა ჯერ კიდევ არ არსებობდა ეთნიკური, ქართულენოვანი პროტესტული როკი. დღეს უკვე ყველამ იცის ვინ იყვნენ ე. წ. „თვითმფრინავის ბიჭები“. გეცოდინებათ როგორ დახვრიტეს მათთან ერთად სულიერი მოძღვარი მამა თეოდორე ჩიხლაძე. მამა თეოდორეს შვილი ეკა ჩიხლაძე მამის ჯერ კიდევ ერისკაცობის დროინდელ ცხოვრების ეპიზოდს მისივე წიგნში „დასახვრეტი საქმე“ ასე აღწერს: „ეცვა ჯინსები, კითხულობდა გურჯიევსა და შოპენჰაუერს, უსმენდა ჯანის ჯოპლინს, ჩაკა ჰანსა და „ლედ ზეპელინს“, როცა ირგვლივ „პრავდას“ კითხულობდნენ, კობზონს უსმენდნენ და დღედაღამ პარტოკრატიულ კარიერაზე ოცნებობდნენ“. [სტატია]

ჩვენ ალბათ, არაერთ სულიერ მოძღვარს ვიცნობთ, რომლებიც თავის დროზე ინტენსიურად უსმენდნენ როკს. იმ თითქმის საყოველთაო უღმერთობის ხანაში როკ-მუსიკა ერთ-ერთი (თუ ერთადერთი არა) მუსიკალური ჟანრი იყო, რომელიც განუზომელ სულიერ თავისუფლებასთან იგივდებოდა, მიუხედავად იმისა, რა რწმენისა და რასის მუსიკოსი ასრულებდა მას.

„პლასტმასური“ ნაგვისგან განსხვავებით, წლებისა და საუკუნეების განმავლობაში მუდამ იჟღერებს თუნდაც: „ლედ ზეპელინის“ „კიბე ზეცაში“, „პინკ ფლოიდის“ „ვისურვებდი შენს აქ ყოფნას“, „სექს პისტოლზის“ „ანარქია გაერთიანებულ სამეფოში“, „განს-ენ-როუზის“ „ნოემბრის წვიმა“ და სხვა მრავალი შედევრი, მიუხედავად შემსრულებელთა მისწრაფებებისა.

დღევანდელ როკ-ჯგუფების უმრავლესობა არ განიცდის სიმწვავისა და რომანტიზმის დეფიციტს, თუმცა, ჩემი აზრით, კომერციული მიზეზების გამო, ზედმეტად მრავალფეროვნები, ან პირიქით, ზედმეტად ერთფეროვნები არიან. ბევრს აკლია მთავარი – გულწრფელობა, რაც საშუალებას გვაძლევს, ზოგიერთ მათგანს ხელში პლასტმასის დანა-ჩანგალი შევაჩეჩოთ.