ტელეღიპუცები თუ მუტანტები?

რამდენიმე კვირის წინ სამუწყებლო კომპანია „რუსთავი 2“-მა დაიწყო ინგლისური საბავშვო სერიალის „ტელეღიპუცების“ ჩვენება. ჩემი ყურადღება მიიპყრო ამ სერიალის გმირების ამოჩემებულმა ფრაზებმა და ერთ-ერთი სიმღერის აბსოლუტურად გაუგებარმა ტექსტმა, რომელიც დაახლოებით ასე ჟღერდა: ჯონი ვიღაც ბატონისგან წამოვიდა, რადგან მისთვის ერთი თეთრის გადახდაც კი არ სურდა. ჯონი თურმე ზარმაცი იყო. მერე მან იშოვა ბატონი, რომელსაც ერთ თეთრს უხდიდა. ეს სიმღერა სრულდება მწვანე მდელოზე მოთამაშე ბავშვებისთვის, რომლებიც სიმღერის შემსრულებელ უფროს ბიძიებს ცეკვა-თამაშით უსმენენ. სერიალის მთავარი გმირი ტელეღიპუცები გაჯინებულ, ერთსა და იგივე უაზრო ფრაზებს წამდაუწუმ იმეორებენ, დარბიან, თამაშობენ და ყოველ წუთს ერთმანეთს ეალერსებიან.

ეს მრავალფერადოვანი (და არა მრავალფეროვანი) სერიალი ბაგა-ბაღის ასაკის ბავშვებისთვისაა გათვლილი. ამ შოუს არავითარი სიუჟეტი არა აქვს. ამ, ერთი შეხედვით, უწყინარმა სერიალმა თითქმის მთელი მსოფლიოს ტელევიზიები მოიარა. საქართველო ალბათ, ერთ-ერთი უკანასკნელი ქვეყანაა, სადაც მას აჩვენებენ. ერთი თვალის გადავლებით „ტელეღიპუცები“ კეთილ შთაბეჭდილებას ტოვებს. მის შემქმნელებს განსაკუთრებით მზე გამოუვიდათ კარგი – ჩვილი ბავშვის ნათელში მყოფი სახე, რომელიც ძალიან საყვარლად იცინის. თუმცა, მთავარი გმირები მაინც ტელეღიპუცები არიან. აქ სრულიად ბუნებრივად შეგვიძლია დავსვათ კითხვა: ვინ არიან ისინი?

თანამედროვე ბავშვები თამაშისას ყოველთვის განასახიერებენ და ბაძავენ ან საყვარელი ზღაპრის გმირებს, ან ტელევიზორში ნანახ პერსონაჟებს. ბავშვი ხომ ყოველთვის საყვარელი წიგნისა თუ კინო (ან ტელე) ფილმის გმირის ადგილას წარმოიდგენს ხოლმე თავს. ეს ყველა მეზღაპრემ თუ საბავშვო ფილმის ავტორმა კარგად იცის. რა თქმა უნდა, პატარა ბავშვებისათვის არ შეიძლება რაიმე რთული სიუჟეტის მოფიქრება. ოთხი ტელეღიპუცი კოსმოსიდან მოსულ პატარა მაიმუნებს ჰგვანან. მათი ერთმანეთისგან გარჩევა შეიძლება სახელებით, სიმაღლითა და სკაფანდრის ფერით. უცლებზე ტელეეკრანები აქვთ ჩამონტაჟებული, რომლის საშუალებითაც ისინი სხვადასხვა სიუჟეტებს აჩვენებენ. შეუძლებელია ტელეღიპუცების ზუსტი სქესის დადგენა. ტინკი-ვინკი და დიპსი თითქოს ბიჭები არიან, ხოლო ლალა და პო – გოგონები. თუმცა ამის მტკიცება დანამდვილებით შეუძლებელია.

ჩვენ ბავშვობიდანვე ვიცით, რომ კაცობრიობა იყოფა ქალებად და კაცებად. ყველა თოჯინასაც კი, რაც დღემდე შექმნილა, სქესი გააჩნია – ბარბით დაწყებული, სპაიდერმენით დამთავრებული. ვიცით, რომ ვინი პუჰი, კარლსონი, ბემბი, ბურატინო, პიტერ პენი თუ პინოქიო ბიჭები არიან, ხოლო ფიფქია, პეპი, მერი პოპინსი და სხვები – გოგონები. გოგონებსა და ბიჭებს საკუთარი, სხვადასხვა ბავშვობა გააჩნიათ. ისინი განსხვავებულად იცვამენ და სხვადასხვა თამაშებს თამაშობენ. თუმცა, ტელეღიპუცების სოციალური სტატუსი გაურკვეველია. წარმოუდგენელია, ითამაშებენ თუ არა ისინი „დედა შვილობანას“ ან „ომობანას“. უკიდურეს შემთხვევაში, წარმოუდგენელია, ტინკი-ვინკი ან დიპსი ოდესმე იტვირთავენ თუ არა საკუთარ თავზე რაღაც პრობლების ვაჟკაცურად მოგვარების პასუხისმგებლობას (როგორც ეს ზღაპრებში ხდება), ხოლო ლა-ლა და პო გამოამჟღავნებენ კდემამოსილებასა თუ ქალურ სინაზეს. ამავე დროს, ეს გმირები ისე ხშირად ეხვევიან და კოცნიან ერთმანეთს, რომ ვერაფერ კარგს იფიქრებს კაცი.

პატარებს უყვართ ლამაზი და კაშკაშა ფერები. ამერიკელი ფსიქოლოგების აზრით, პატარებს სწორედ ამიტომ მოსწონთ სარეკლამო რგოლები, სადაც ერთი და იგივე ფრაზები მეორდება. ფსიქოლოგთა ვერსიით, „ტელეღიპუცების“ ავტორებს ბავშვების ტელემომხმარებლებად ჩამოაყალიბება სურთ, რაც, მათივე შეხედულებით, ასეთ ადრეულ ასაკში აზროვნებისთვის არ არის სასურველი. სწორედ ამიტომ ზოგიერთ ქვეყანაში სერიალის ჩვენება შეწყვიტეს. მათ შორის, რუსეთშიც, სადაც ტელეარხ „ერ-ტე-ერის“ (დღეს უკვე „როსიას“) წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ ბავშვების ამ სერიალით გამოდებილებას არ აპირებენ, რადგან რუსეთს ასჯერ უფრო ღირებული საბავშვო გადაცემები აქვს.

დასავლეთელი ტელეკრიტიკოსები „ტელეღიპუცებს“ მულტსერიალ „კუ ნინძებს“ ამჯობინებენ, რომლის გმირებს ლეგენდარული მხატვრების სახელები ჰქვიათ – ლეონარდო, მიქელანჯელო, რაფაელო და დონატელო. მათი აზრით, ტელეღიპუცებისგან განსხვავებით, კუ ნინძები ვაჟკაცურად იქცევიან და სამაგალითო მეგობრებიც არიან. ინგლისელებმა „ტელეღიპუცებს“ იმთავითვე „ტელემონსტრები“ – „მუტანტები“ შეარქვეს.

ზოგი მშობელი შეშფოთებულია იმით, რომ ტელეღიპუცები ბავშვებს აჰიპნოზებენ. ერთ-ერთ ინტერნეტ-ფორუმზე მშობლის ასეთი აზრია: „ტელეღიპუცების ყურებისას ჩემი ცელქი პატარები დუმდებიან, წყვეტენ ყვირილს და შუშის თვალებით შესცქყერიან ეკრანს, თითქოს ტრანსში იყვნენ. მე ამ დროს შემიძლია ვაჭამო მათ. არავითარ წინააღმდეგობას არ მიწევენ და პირს დამჯერედ აღებენ. მათი ტრანსის გამო, სიმართლე გითხრათ, მეშინია კიდეც“...

ასეა თუ ისე, ტელეღიპუცები უკვე საქართველოში არიან. უბრალოდ, მაინტერესებს – ნუთუ ჩვენს ქვეყანას არა ჰყავს (ან არ ჰყავდა) ნორმალური მეზღაპრე, რომელთა ნაწარმოების მიხედვით საკუთარ საბავშვო გადაცემას გავაკეთებდით? თუ უკვე ტელეღიპუცებს დავემსგავსეთ და ვიღაც ჯონის არ იყოს ერთი თეთრის დახარჯვაც არ გვსურს საკუთარ პროდუქციაზე და ყველანაირი სისულელე უცხოეთიდან უნდა გადმოვიღოთ?