Tuesday, October 16, 2001

მიმართულების ადამიანები

ქართული მასმედიის სხვადასხვა საშუალებებით ჩვენი პოპ-სცენის მუსიკოსები ხშირად აცხადებენ, ჩვენ ამა და ამ სტილში, მიმართულებაში ან მიმდინარეობაში ვმუშაობთო. დღეს საყოველთაოდ პოპულარული სტილებია: სოული, დისკო, რეპი და სხვა. შეგიძლიათ გადაათვალიეროთ ის ჟურნალები, რომელიც ე.წ. ქართულ შოუბიზნესი შუქდება. დააკვირდით, თუნდაც გუშინ გამომცხვარ კოლექტივთა ან შემსრულებელთა ფოტოებსა და ინფორმაციებს მათზე.

აგერ, ოთხი გამხდარი, ნანეტზე თმაშეჭრილი, ბაზრობაზე ნაყიდ, იაფფასიან ოდეკოლონდაპკურებული (სუნი პირდაპირ ფოტოდან გცემს), ვითომ მეოცნებეთვალებიანი, ვითომ მაჩო ბიჭუნები აცხადებენ: „ჩვენ სოულს ვმღერით“ (აბა, იმას როგორ გაამხელენ, რომ ყმუიან, ოღონდ შუაღამით ოპერის წინ კი არა, საღამოს, თანაც ფილარმონიაში). აგერ, რამდენიმე ბეისბოლის (რა ვქნა, ვერა და ვერ შევეჩვიე ამ „კეტბურთის“ წარმოთქმას) მაისურიანი, ჩაჩაჩულშარვლიანი, „ნაგლი“ გამომეტყველების მქონე ყმაწვილი ამტკიცებს, რომ რეპს მღერის. ასეთივე პრეტენზიები მომისმენია ახალი როკ-ჯგუფებისგანაც. მათგან ბევრი „ალტერნატივშიკობას“ იჩემებს, მაგრამ ესენი, მართლა უკრავენ და მღერიან მაინც.

ასე გაჩდნენ ქართველი რეპმენები, სოულმენები და კიდევ უამრავი „მენები“, ანუ მიმართულების ადამიანები, რომლებიც შეგნებულად, მთელი ცხოვრების განმავლობაში ცდილობენ, რაღაც მიმდინარეობას მოერგონ. მერე სიმღერაში ერთ აკორდს შეცვლიან და იძახიან, ჩვენ უკვე სხვა სტილში ვუკრავთო. ამრიგად, მიმართულების ადამიანები მიმართულების მუსიკას, ან, საერთოდ, მუსიკას იმისთვის კი არ იყენებენ, რომ საკუთარი გრძნობები, აზრები, ემოციები გამოხატონ, არამედ პირიქით, თავს იქცევენ გარკვეულ, შეზღუდულ ჩარჩოში. სხვათა შორის, იგივე ხდება დასავლეთის შოუბიზნესში, ოღონდ იმ განსხვავებით, რომ იქ, ძირითადად, ჟურნალისტები აკერებენ მიმართულების იარლიყებს მუსიკოსებს, ხოლო ჩვენთან, თავად მუსიკოსები ირტყამენ ასეთ იარლიყს (ზოგი სად და ზოგიც სად).

ჩემთვის გაუგებარია, რატომ უნდა ჭირდებოდეს ზოგიერთ ჩემს კოლეგას თავად მუსიკოსის ახსნა-განმარტება, თუ რომელ მიმდინარეობაში მუშაობს ის, ბოლოს და ბოლოს, რესპონდენტის ერთი სიმღერა მაინც ხომ უნდა უნდა ჰქონდეს მოსმენილი, სანამ მასთან ინტერვიუს ასაღებად მივა. ზოგჯერ შთაბეჭდილება რჩება, რომ ეს ჟურნალისტი მომღერალთან რაღაც ლექციის, სემინარის და, უარეს შემთხვევაში, „მარიაჟობის“ მოსასმენადაა მისული. სად არის ასეთი ჟურნალისტის ცოდნა ან თავმოყვარეობა მაინც?

თავის მხრივ, თუ მიმართულების ადამიანებმა, ასეთი გაუთვითცნობიერებელი ჟურნალისტი ხელში ჩაიგდეს, პირს მოაღებენ და იმდენ სისულელეს ლაპარაკობენ, აღარაფერი ჯობს მათ „მოსმენას“. იგივე ხდება ტელევიზიებშიც.

ამაში თქვენ თავად დარწმუნდებით თუ თბილისის ერთ-ერთი არხის ყმაწვილების მიერ მომზადებულ ტელეგადაცემას ნახავთ. ხშირ შემთხვევაში სათნო გამომეტყველების მარიაჟუნა გოგო-ბიჭები ამ გადაცემაში „ღრმა შინაარსის“ კითხვებს უსვამენ ქართული ცის კამარაზე ახლადაბრდღვიალებულ ღამის „ვარსკვლავებს“. მე მგონი, ამ გადაცემაზე მეტი დაკონკრეტება აღარ ღირს.

მიუხედავად იმისა, რომ საზღვარგარეთ, ამ მიმდინარეობებში მუსიკოსებს ჟურნალისტები აქცევენ, დასავლეთში და, ჩვენდა საბედნიეროდ, საქართველოშიც არსებობენ შემსრულებლები, რომლებიც არავითარ მიმართულებაში არ თავსდებიან, „დორზივით“, „პინკ ფლოიდივით“, „ლედ ზეპელინივით“ ან თუნდაც „რადიოჰედივით“ ექცევიან გარკვეული მიმართულებების თავზე და მუსიკას ახალ ჟღერადობას აძლევენ. არიან შემსრულებლები, რომელთა შემოქმედების მოსმენისას ვერ ვფიქრობთ რაღაც მიმართულებებზე, და შესაძლოა, გაგვახსენდეს საუკეთესო, ძველი კონიაკი, რომელსაც მხოლოდ მაშინ სვამენ, როდესაც ყველა დანარჩენი მოსაწყენი ხდება და სულს რაღაც ამაღლებული სჭირდება. ასეთ მომღერლებს, ხშირ შემთხვევაში, აერთიანებს ხრინწიანი ხმა, მარადიულად ცოცხალი რეტრო მუსიკის ნაწილი, ცოტა პირქუში თემატიკა, ალკოჰოლი, უხეში რომანსი, ფოლკ-ტრადიციები, ხოლო დანარჩენი – უკვე გემოვნების მიხედვით.

ტომ უეიტსი, ლეონარდ კოენი, ნიკ ქეივი, სერჟ გინსბური, ჯო კოკერი, როდ სტიუარტი, ქრის რი და მათი მსგავსნი ვერ მოაქციეს ვერც ერთ მიმდინარეობაში, რადგან აღნიშნული მომღერლები საერთოდ არ აქცევენ ყურადღებას მიმართულებებს. ისინი მუსიკას ზოგადად იყენებენ იმისათვის, რომ საკუთარი ამბები მოგვიყვნენ, იმღერონ ძალდაუტანებლად, ბუნებრივად. ისინი ოსტატურად უკრავენ და ზოგჯერ გვაღიზიანებენ კიდეც. კარგია, რომ საქართველოშიც არსებობენ ზემიმართულებათა მუსიკოსები. ჩემი აზრით, დღეისათვის ასეთები არიან: ლადო ბურდული, ირაკლი ჩარკვიანი ან რობი კუხიანიძე. მათი შემოქმედება არც ერთ „სტანდარტში“ არ ჯდება, მიუხედავად იმისა, რომ მათ მუსიკაში შესაძლოა ამოვიცნოთ ბლუზის, ქანთრის, რომანსის, პანკის, იგივე დისკოს, ტექნოს და სხვა ელემენტები.

No comments:

Post a Comment