„პოპსა“ და პოპი

რა არის „პოპსა“? რა არის პოპ-მუსიკა? რა კავშირი და რა განსხვავებაა „პოპსასა“ და პოპს შორის? ყველა, ვინც გატაცებულია მუსიკის უფრო სერიოზული ჟანრებით: კლასიკით, როკით, ჯაზით და სხვა, თვლის, რომ ნებისმიერი კომერციული მუსიკალური პროექტი „პოპსაა“.

„პოპსა“ არის მუსიკისმაგვარი ბგერების მოწესრიგებული (ან მოუწესრიგებელი) მოძრაობა, რომლითაც მომღერალი (შემსრულებელი) იაფფასიანი, უგემოვნო საშუალებებით ცდილობს მასების, მეტადრე კი გაუნათლებელი ადამიანების ყურადღების მიპყრობას. ეს არის ტუტუცობის, თავხედობისა და უაზრობის აპოთეოზი. ასეთი „მუსიკა“ საოცრად ზედაპირულია და ბევრს სამართლიანად აღიზიანებს მისი პოპულარობის გამო. „პოპსა“ საბჭოური ტერმინია და იგი ე. წ. „პერესტროიკის“ დროს რუსეთში გაჩნდა („პოპსავიკებს“ ფონოგრამისტებს უწოდებდნენ), თუმცა მას ინგლისურ ენაშიც აქვს შესატყვისი. ინგლისელებში არსებობს თანამედროვე მუსიკის ასეთი დიფერენცია: „მიუზიკ“ და „მიუზაკ“. სწორედ, ეს უკანასკნელი შეესაბამება ჩვენებურ „პოპსას“. ამ უტიფარი „მუსიკის“ დასაყრდენი ძირითადად, ყვითელი მედიაა. მიუხედავად ამისა, „პოპსა“ იყიდება. შესაბამისად, მას „პოპსავიკები“ ყიდულობენ.

ვინ არის „პოპსავიკი“? ასეთ კატეგორიაში ძირითადად მოიაზრება (მაგარი „პოპსა“ სიტყვაა) მუსიკალურად გაუნათლებელი ადამიანი. „პოპსავიკი“ შეიძლება იყოს არა მარტო მსმენელი ანუ ასეთი „მუსიკის“ მომხმარებელი, არამედ მისი მწარმოებელი, ანუ – მომღერალი (შემსრულებელი). „პოპსავიკ“ შემსრულებლებს ჰყავთ ე. წ. ფანები, რომლებიც მათ უხარისხო სურათებს საცხოვრებელი ოთახების კედლებზე აკრავენ. „პოპსავიკი“ მუსიკოსი უნიჭოა, მას შეიძლება არ ჰქონდეს ხმა, სმენა, თვით გარეგნობაც კი. რაღა თქმა უნდა, ასეთ მომღერალს არც ნამუსი აქვს, სამაგიეროდ, ჰყავს ფანები. თავად „მუსიკას“ საფუძვლად უდევს ანანიზმი და მარაზმი. „პოპსას“ ანანისტობაში ბრალი რუსული Mtv-ის გადაცემა Shit-Parade-მა დასდო, ხოლო ჩვენთან მსგავსი ბრალდება „პოპსას“ გაზეთ „ახალი ვერსიის“ „ხით-ჰიტ პარადმა“ წაუყენა.

როკის, ჯაზის, კლასიკის და თუნდაც პოპისგან განსხვავებით, „პოპსას“ მიმდევრები არა ჰყავს, მისი აუდიტორია მუდამ დროებითია. „პოპსავიკი“ მსმენელი ამ „მუსიკაში“ მისი ავადმყოფური, ხელოვნური, შაბლონური, არაბუნებრივი, ვითომ სასიყვარულო წარმოსახვების დაკმაყოფილებას ცდილობს. მაგრამ მისი ფანტაზიები ვერ ცილდება „სათაყვანებელი“ „ვარსკვლავის“ ცხოვრებისეულ ეპიზოდებს, ანუ ყველაფერი ისეა, როგორც ტელესერიალებში – მაყურებელი „საპნის ოპერის“ გმირთა ცხოვრებით ცხოვრობს. ასეთ ‘ცხოვრებაში“ კი მსმენელს ყვითელი პრესა ეხმარება (მასზე საუბრით თავს მეტად აღარ შეგაწყენთ). უბრალოდ, მახსენდება ბრიტანული პოპ-დუეტის „პეტ შოპ ბოის“-ის წევრის გამონათქვამი ყვითელ პრესაზე: „ჩვენ გავიკეთეთ შავი სათვალეები, ცოტას ვლაპარაკობდით და ყველას ძალიან ჭკვიანები ვეგონეთ“.

პოპ-მუსიკა სულ სხვა მცნებაა. იგი თავის თავში მოიცავს თანამედროვე მუსიკაში არსებულ თითქმის ყველა ჟანრს. პოპ-მუსიკოსი საკმაოდ ერუდირებულია (მუსიკაში რაღაც გაეგება). უკიდურეს შემთხვევაში, მას სხვისი კარგად შესრულებული მუსიკა მაინც აქვს მოსმენილი. „პოპსავიკისგან“ განსხვავებით, პოპ-მუსიკოსი ხშირად მუსიკალურ ექსპერიმენტსაც აკეთებს. „პოპსავიკი“ კი ყოველთვის ერთ დონეზეა გაყინული და მისი შემოქმედება არ ვითარდება. პოპ-მუსიკა ძირითადად განკუთვნილია გართობისთვის, ცეკვისთვის (მას ასეთი საფუძველი აქვს), რაც სრულებით არ ნიშნავს, რომ ეს მუსიკა მხოლოდ იაფფასიანია, მაგრამ ის აუცილებლად კომერციულია. კომერციულია „პოპსაც“, მაგრამ, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, უაზროა. მის ტექსტებზე საუბრისგან ღმერთმა დაგვიფაროს. პოპ-მუსიკაში არსებობს უბრალო ტექსტები, რომელსაც პოეზიის შედევრობაზე პრეტენზია არცა აქვს.

პოპ-მუსიკოსი თავმდაბალია, „პოპსავიკი“ – საკუთარ თავზე შეყვარებული იდიოტი. პოპ-მუსიკა სასიამოვნო მოსასმენია, „პოპსა“ – გამაღიზიანებელი. პოპ-მუსიკა ან ამდიდრებს, ან უცვლელად ტოვებს მსმენელის გემოვნებას, „პოპსა“ – აქვეითებს. პოპ-მომღერალი შეიძლება ერის სახეც იყოს, „პოპსავიკი“ – მისი სირცხვილი.

არ გეგონოთ, რომ აღფრთოვანებული ვარ პოპით, მაგრამ მისი საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, რადგან ეს ჩვეულებრივი, პატიოსანი ბიურგერებისათვის განკუთვნილი მუსიკა მელოდიური, რიტმული და უბრალოა. იგი კარდინალურად განსხვავდება მარაზმისგან, რის მოსმენასაც ასე მონდომებით „გვატენიან“ ასევე „პოპსა“ მასობრივი საშუალებებით.