ნინო ქათამაძე

შესაძლოა ადამიანი შევჭამო, თუკი ენერგია ვერ დავხარჯე

ბათუმელ მუსიკოს ნინო ქათამაძეს და ჯგუფ Insight-ს პირველად ამა წლის გაზაფხულზე ლადო ბურდულის მიერ გამართულ ფესტივალზე მოვუსმინე. უნდა ითქვას, რომ ამ საოცარმა მომღერალმა მონუსხა მთელი დარბაზი და ფესტივალის სხვა შემსრულებლებიც. რუსული ალტერნატიული როკის ერთ-ერთმა თვალსაჩინო მუსიკოსმა ალექსანდრ ფ. სკლიარმა (ჯგ. Ва-Банкъ) კი გოგონას სცენაზე დაუჩოქა. ეს ფაქტიურად სერიოზული გარღვევა აღმოჩნდა ნინოს ცხოვრებაში. „ინსაიტი“ ამ ფორმით საუკეთესო ჯგუფად აღიარეს. მიიწვიეს მოსკოვში, სადაც მან აღაფრთოვანა რუსი მსმენელი. დღეს ჩემი სტუმარია ამ ჯგუფის (რომელიც უკვე ოთხი წელია არსებობს) ფრონტვუმენი, ვოკალისტი, 28 წლის ნინო ქათამაძე. ის წარმოშობით ქობულეთელია და ცხოვრობს ბათუმში, დაბადებულია ვირთხის წელიწადში, მისი ზოდიაქოს ნიშანი ლომია. მოსწონს ელა ფიცჯერალდი, ჯენის ჯოპლინი და ნუსრატ ფატეჰ ალი ხანი.

* * *

ნინო ქათამაძე

– სიტყვა Insight ერთ-ერთი განმარტების თანახმად, არის მიხვედრა, რაღაც თემის, ნიჭის სრულყოფილად ცოდნა. ეს ყველაფერი თუ მოგცა ამ ჯგუფმა?

– რა თქმა უნდა. თბილისში ძალიან ბევრი წინადადება მივიღე, თითქმის ყველა სტუდიიდან, რათა სოლო პროექტი გამეკეთებინა, მაგრამ „ინსაიტის“ ბგერა და ურთიერთობა განსაკუთრებით ძვირფასია ჩემთვის. პრობლემა ისაა, რომ ჯგუფის წევრები ერთად ვერ ვცხოვრობთ.

– ნინო, სცენაზე შესრულების მანერით, გულახდილობით შეგიძლია მონუსხო, გააშტერო მსმენელი (ამას შენი გულშემატკივრები აღნიშნავენ). ხომ არ ფლობ ჰიპნოზური ზემოქმედების რაიმე უნარს, თუ ეს თავისთავად ხდება?

– როცა ვმღერი, ერთადერთი სურვილი მაქვს – სცენაზე ტყუილად არ ვიდგე. როცა სცენაზე ვდგავარ, მაშინ ვგრძნობ სრულყოფილად თავს. მაშინ ვარ ქალი, მეგობარი. ყველაფერი ვიცი, რას ვაკეთებ და რისი გულისთვის ვარ სცენაზე. დაცემამდე ვცდილობ მოვასწრო, გავცე ის სითბო და ენერგია, რაც ჩემშია და არა აქვს მნიშვნელობა, ერთ სიმღერას შევასრულებ, თუ – ათს. ძალიან დიდი ენერგია მიაქვს ტურფას (ნაგულისხმევია ცნობილი სიმღერა „აჰ, ტურფავ, ტურფავ“ – ლ.გ.). საკმარისია, სიმღერისას თვალი გავახილო და შევხედო ვინმეს, რომელიც მისმენს და რაღაცას ელოდება ჩემგან, აბსოლუტურად ქრება დაღლილობა, დაცლილობა და მომენტალურად, ავტომატურად ვივსები ხოლმე ახალი ენერგიით. მე მაყურებლისთვის ვმღერი. ჩემთვის სახლშიც შემიძლია ვიმღერო.

– მოსკოვის გასტროლზე რას მოგვიყვები?

– მოსკოვის გასტროლი ძალიან საინტერესო იყო თუნდაც თავისი თემით: Мир на Кавказе. იქ იყვნენ ვლადიკავკაზიდან, სომხეთიდან, ბაქოდან. ეს მოაწყო ორგანიზაციამ Рок Держава. ძალიან საინტერესო იყო, ბევრი წინადადებაც მივიღეთ. მინდა ვთქვა, რომ ჩვენ ძალიან ვჭირდებით მოსკოვს, ეს ვიგრძენით მათ მიერ შემოთავაზებული წინადადებებიდან.

– სავიზო რეჟიმი ხელს არ შეგიშლით?

– სავიზო რეჟიმი ამ შემთხვევაში არაა პრობლემა, რადგან ისინი არა მარტო ვიზებს, კიდევ ბევრ კარგ რამეს გაგვიკეთებენ, ოღონდ იქ ვიყოთ.

– ნინო, თუ ხედავ რაიმე განსხვავებას და მსგავსებას აქაურ და იქაურ მაყურებლებს შორის?

– ჩემთვის ადამიანი ყველგან ერთია: აქაც და იქაც. იქ, სადაც ვიმღერე, ისე მიგვიღეს, როგორც აქ გვეფერებოდნენ. ოღონდ განსხვავება ისაა, რომ თუ დარბაზში, ვთქვათ, 200 კაცია, იქ ორასივე შენთან ერთადაა და ერთ ჩურჩულსაც ვერ გაიგონებ. ვინც მოსულია, მას ნაღდად მოსმენა უნდა. ნაღდს და ნატურალურს თუ გასცემ, სადაც უნდა იყო, ანალოგიურად აღიქმება.

– შეგიძლია განაცხადო, რომ შენი შემოქმედებით თავს მაინც ინახავ?

– რა სისულელეა! ვერანაირად. არ მინდა ფინანსებზე ვილაპარაკო. ეს პრობლემა ძალიან მტკივა, რადგან ვერ ვახერხებთ კონცერტი გავმართოთ, შევიძინოთ აპარატურა, კონცერტზე გადავიხადოთ აპარატურის ქირა და ა.შ. სწორედ ამიტომ ცოცხალი ჯგუფის კონცერტზე გაყვანა პრობლემაა.

– ჩვეულებრივი, უბრალო დღე როგორ იწყება და მთავრდება შენთვის?

ბაჯუ შამანური მუსიკით

ნარკოტიკებისა და ალკოჰოლის გარეშე 21-ე საუკუნეში

საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე ნოვატორი მუსიკოსი Bajoo – ბაჯუ (იგივე გიგა მჟავია) [Update: დღეს უკვე გიგა ერისთავი] დაიბადა ქუთაისში. ზოდიაქოს ეტლით თევზებია. შემოქმედებითი მუშაობა ადრეული ასაკიდან დაიწყო. აქვს აბსოლუტური სმენა. მიუხედავად დიდი პოპულარობისა, მულტიინსტრუმენტალისტი ბაჯუ ამტკიცებს, რომ არ არის ვარსკვლავი, რადგან ვარსკვლავებით უკვე მოჭედილია ჩვენი ცა... იგი იყო, არის და, იმედია, იქნება ისეთი პიროვნება, რომელიც არასოდეს დაკმაყოფილდება მიღწეულით და განვლილი გზით. პანკი, მეტალი, როკი, ტრანსი, ესიდი – არასრული ჩამონათვალია იმ მუსიკალური მიმდინარეობებისა, რითაც გატაცებული იყო ეს უნივერსალური მუსიკოსი. ბაჯუს ბევრი გულშემატკივარი ჰყავს საქართველოში, ისრაელში, საფრანგეთსა და სხვა ქვეყნებში.

* * *

– ბაჯუ, შენ კარგად ფლობ ბევრ ინსტრუმენტს. რომელიმე მათგანი განსაკუთრებით ხომ არ მოგწონს?

– მე მომწონს ბგერა და არა ინსტრუმენტები. ჩემი საყვარელი ინსტრუმენტი, მე რასაც მალე გამოვიგონებ, ის იქნება. ნახავთ, რაც იქნება. ჯერ სახელი არ მომიფიქრებია, მაგრამ მას ექნება ბგერა.

– საყვარელი მუსიკოსები თუ გყავს?

– არა, საყვარელი ხალხი მყავს, მაგრამ არა მუსიკოსები. არსებობენ მუსიკოსები, რომელთაც მე დიდ პატივს ვცემ. ადრე ვყოფდი მათ, მაგრამ დღეს ყველას თანაბრად ვცემ პატივს.

– როგორც ნოვატორი მუსიკოსი, რამე სიახლეს ხომ არ ჰპირდები მსმენელს?

– ქართულ მუღამში არაფერს ვაპირებ, რადგანაც ყოველივემ ისეთი ჩამოყალიბებული სახე მიიღო, რომ აზრი აღარა აქვს. ეს ზედმეტი, ხორცმეტი იქნება. რაც შეეხება პროგრესულ, აბსტრაქტულ, თუნდაც ავანგარდულ მომავლის მუსიკას, 21-ე საუკუნეში გავაკეთებ და თქვენც ნახავთ. მაგ შეკითხვაზე კონკრეტულ პასუხს ვერ გაგცემ, არ მიფიქრია.

– ბაჯუ, ჩემთან პირისპირ საუბარში აღნიშნე, რომ შენი მუსიკით ფრანგები დაინტერესდნენ. როგორი ურთიერთობა გაქვს მათთან და რას გთავაზობენ?

– თავდაპირველად მართლაც ნორმალური, ცივილიზებული ურთიერთობა მქონდა მათთან, მაგრამ შემდეგ ჩვენი პირადი ინტერესები შეეჯახა ერთმანეთს, ამიტომ დღეს შიგადაშიგ ვკამათობთ კიდეც. აქ მიუღებელი არაფერია. საბოლოო ჯამში, ვფიქრობ, ყველაფერი კარგად იქნება. ახლა მე და ჩემი ფრანგი პროდიუსერი მარტინ გარატი ერთად ვაკეთებთ მიქსებს. ბევრი კარგი რაღაც გამოგვდის, მაგრამ ჩემი პროდიუსერი ამ ალბომების გამოცემას ჯერჯერობით არ აპირებს, რადგანაც მას აქაური ბაზარი აბსოლუტურად არ აინტერესებს. მისი აზრით, ეს ალბომი გათვლილია დასავლეთისთვის და მან მაისიდან ჩემი დიდი პრომოუშენი დაგეგმა ესპანეთში, ჰოლანდიასა და სხვა ქვეყნებში. ჩემი თანხმობა დამოკიდებულია მათ მიერ შემოთავაზებულ თანხებსა და პირობებზე. თუ დამაკმაყოფილებს, იმ შემთხვევაში მოვაწერ კონტრაქტს ხელს. ძველი კონტრაქტები კი ისევ ძალაშია, ვმუშაობთ და ვწერთ. 

ახლა აქ ჩამოვიდა ფრანგი DJ. მასთან ერთად ვწერ ფსიქოდელიურ მუსიკას. ამ მუსიკას ჩვენ უფრო ქართველი მსმენელისთვის შევასრულებთ. ეს ყველაფერი ხდება „სანო-რეკორდსში“. თვითონ სანო ჩემი კოლეგაა. ის უნიჭიერესი, კეთილშობილი, სულით კარგი ადამიანია. ისაა პიროვნება, რომელიც ძალზე ბევრს აკეთებს ქართველი მუსიკოსებისთვის და ბევრს ფიქრობს. სანო დრამერია და მას საკუთარი პროექტები აქვს.

– ბაჯუ, ცოცხალ ინსტრუმენტებს თუ იყენებ შენს შემოქმედებაში?

– ბევრს პირზე აკერია, რომ 21-ე საუკუნეში მხოლოდ ელექტრონული მუსიკა იჟღერებს, მაგრამ ცოცხალი ინსტრუმენტებიც იქნება. ჩემს ცოცხალ კონცერტში ალაგ-ალაგ არის ცოცხალი ინსტრუმენტები.

– თბილისში თუ აპირებ კონცერტის გამართვას?

– თბილისში დღემდე ძალიან ბევრი კონცერტი გავაკეთე. მომავალშიც ბევრი გაკეთდება, თუ ყველაფერი ისე წავიდა, როგორც მაწყობს. ამჯერად არავისზე არა ვარ დამოკიდებული და თავად ვწყვეტ ყველაფერს. უფრო ცივილიზებულ ხალხთან ვიკავებ კონტაქტს. ვინც მეტს გადაიხდის, ის უფრო დიდ კონცერტს და საკაიფო მუსიკას მიიღებს. მინდა ცივილიზებული ურთიერთობები და არ მსურს დავემგვანო იმ ძველ ქართველ ულვაშა ხალხს, რომლებიც ნისია-სხვისიებით აკეთებენ საქმეს.

Afternoon Version: სანამ სახელმწიფოს ფეხებზე ვკიდივართ, აქ არაფერი გამოვა

ალტერნატიული ჯგუფ Afternoon Version-ისადმი ინტერესი მას შემდეგ გამიჩნდა, რაც ჩემმა სოლიდურმა მეგობარმა მისი R-CD მომასმენინა, რომელშიც შესული იყო ოთხი, ჩემი აზრით, მეტად საინტერესო და საქართველოსთვის იშვიათი კომპოზიცია ინგლისურ ენაზე. ჩემსა და ჯგუფის ორ წევრს შორის საუბარი ვაკეში, ერთ-ერთი ჩვეულებრივი კორპუსის მინუს მეორე სართულზე გაიმართა, რაც სიმბოლურად მივიჩნიე. აქ ძალიან ხშირად იკრიბებიან მუსიკოსები. ის ერთგვარ სარეპეტიციო და ჩამწერ სტუდიას წარმოადგენს. საუბრის დასაწყისში გაირკვა, რომ ჯგუფი Afternoon Version („ნაშუადღევის ვერსია“), იგივე AV, ან უბრალოდ Version შექმნილია 1994 წელს, მაგრამ საბოლოო სახე 1995 წელს მიიღო. კოლექტივის ძირითად ბირთვს წარმოადგენენ: გიორგი სიხარულიძე (ვოკალი, ბასი), ნიკა წერეთელი (კლავიშები, დამხმარე ვოკალი) და ზურა ძაგნიძე (გიტარა). ჯგუფის დანარჩენი ორი წევრი – გოგა ქავთარაძე (დასარტყამები) და დათო თოიძე (გიტარა) ამჟამად საზღვარგარეთ იმყოფებიან, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, AV ტრიოს სახით განაგრძობს მუშაობას და ისინი ძალიან კარგ ელექტრონულ ალტერნატივას ასრულებენ.

* * *

– რატომ ჰქვია თქვენს ჯგუფს Afternoon Version, ანუ დღის მეორე ნახევრის ვერსია?

გიორგი სიხარულიძე – ამაში არავითარი ღრმა კონცეფცია თუ ჩანაფიქრი არ დევს. ეს სიტყვების თამაშია, ანუ ჩვენებური ვერსიაა მუსიკისადმი მიდგომის, რადგან დღის მეორე ნახევარში ადამიანი ყველაზე გამოფხიზლებული, აქტიურია და საღი გონებით აღიქვამს გარშემო მიმდინარე მოვლენებს, ე.ი. ცხოვრებას უფრო სრულფასოვნად აფასებს. მერე ამას სხვა აზრებიც დავამატეთ. თუნდაც, ყველაფერს, რასაც ადამიანი აკეთებს, არის ვერსია. მუსიკა არის ცხოვრების აღქმის, მისდამი დამოკიდებულების და განცდების გამოხატვის ვერსია. ჯგუფისათვის ვხმარობთ აბრევიატურასაც AV, რომელიც, თავის მხრივ, სხვა ბევრ რამესაც გამოხატავს. მაგალითად, „აუდიო-ვიდეო“, კიდევ „ავიენ“, ანუ ის, რაც დაფრინავს და ა.შ. როდესაც საკუთარი სოლო ნამუშევრები გავაკეთე, ვხმარობდი მხოლოდ Version-ს. ბოლო ალბომზე, რომელსაც ერთად ჩავწერთ, ვაპირებთ სრული სახელწოდების წარწერას.

Afternoon Version-ის ერთ-ერთი პირველი შემადგენლობა

– თქვენი აზრით, მაინც რა სტილში მუშაობთ?

გ. ს. –  თავის დროზე, როცა ცოცხალ ჯგუფად ჩამოვყალიბდით, ჩვენი სტილი უფრო ალტერნატიული საცეკვაო მუსიკა იყო. გვქონდა საცეკვაო ბიტი, რიტმი, მაგრამ ეს არ იყო სუფთა საცეკვაო, სახელდობრ, დისკო, არამედ, რთული, კონცეპტუალური და, რაც მთავარია, ექსპერიმენტული. მუსიკა არ უნდა ყოფილიყო შაბლონური, ვთქვათ, ჰაუსი, სუფთა ტრანსი ან რაღაც მსგავსი. ახლა, როცა უკვე კომპიუტერები გვაქვს, სტილის განსაზღვრა უფრო გართულდა. ამ ეტაპზე კომპოზიციებს ვაკეთებთ ერთად და ცალ-ცალკე, ზოგჯერ მღერის მამუკა ბერიკა, ან ვინმე გოგო. აქ იკრიბება საზოგადოება, რომლის წევრებიც საკუთარ სიტყვას ამბობენ, მაგრამ საწყის იმპულსს მაინც AV-ს წევრები იძლევიან. შედეგად ვიღებთ სტილს: რაღაც გარდამავალი ემბიენტიდან, შემავალი ტრანსში, ჩახვეული იზი ლისენინგთან ფოლკის გათვალისწინებით (ვიცინით – ლ. გ.).

ნიკა წერეთელი – ხმა, საუნდი არის სიჩუმის არსებობის ერთ-ერთი ფორმა. ეს საუნდი და მუსიკა, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ, არის ჩვენი სიჩუმის არსებობის ფორმა, ანუ ვერსია.

– რატომ ხდება, რომ ის მუსიკოსები, რომლებიც ბევრს ფიქრობენ თავიანთ შემოქმედებაში, უფრო ნაკლებად ცნობილნი არიან, ვიდრე თანამედროვე პოპულარული, ამ შემთხვევაში პაპსა შემსრულებლები?

გ. ს. – მოდით, მარტო საქართველოს მასშტაბით ნუ განვსაზღვრავთ, რადგან ჩვენში უფრო არეულია სიტუაცია. თანაც აქ პატარ-პატარა კლანური დაჯგუფებები არსებობს, რომლებიც ერთმანეთს ქაჩავენ. ეს უცხოეთშიც ხდება, მაგრამ იქ, შენ თუ მოდურ მუსიკას აკეთებ, პოპულარობის რაღაც საფეხურს მიაღწევ. დროის გარკვეულ მონაკვეთში გაბატონებულ მუსიკალურ სტილში, ვინც ზედმეტად საინტერესოს, ცოტა ახლებურს აკეთებდა, ის გახდა პოპულარული. იმ მომენტისათვის ის უკვე მოდური გახდა. ამიტომ, რაც მოდაშია, ის უკვე აღარ არის ახალი. ახალია ის, რაც მერე მოვა. ჩვენ მეტს ვფიქრობთ, რადგან უბრალოდ მუსიკალურ მოდას კი არ მივყვებით, არამედ ტექნოლოგიების გათვალისწინებით ვცდილობთ ამ ყველაფერს წინ გავუსწროთ და უფრო ახალი რაღაც მივაწოდოთ საკუთარ თავს და იმ ადამიანს, რომელიც რაღაცას უსმენს.

ჯგუფი „მოდუსი“

„მოდუსის“ სტუდიაში, სადაც წინამდებარე ინტერვიუ იქნა ჩაწერილი, „ვარსკვლავები“ აღმოჩნდა მას შემდეგ, რაც ჯგუფის პროდიუსერმა გელა იმნაძემ მოგვცა საშუალება, მოგვესმინა ამ მუსიკალური კოლექტივის ორი ახალი, ჯერ არგამოქვეყნებული სიმღერის ციფრული ჩანაწერი. შეიძლება აღინიშნოს, რომ ჯგუფი ძალიან კარგად ასრულებს კომერციულ ჯაზ-როკს. „მოდუსი“ ცოცხალი ჯგუფია (ჩანაწერებში მუსიკოსები ნაკლებად მიმართავენ სინთეზირებულ ხმებს) და ეს სიმღერები უბრალოდ, მაღალ პროფესიულ დონეზეა ჩაწერილი. კოლექტივი 1994 წელს შეიქმნა თბილისში. თავდაპირველად ის ინსტრუმენტული ჯგუფი ყოფილა, რადგან, როგორც მისი წევრები აღნიშნავენ, მასში ყოველთვის არსებობდა ვოკალისტების პრობლემა. სწორედ ამიტომ ჯგუფში ხშირი იყო ცვლილებები. მუსიკოსები ამბობენ, რომ დღეისათვის შემადგენლობა სტაბილურია, ჩამოყალიბებული სახე აქვს და, ღვთის წყალობით, რაღაც უნდა გაკეთდეს. კვინტეტი დღეს ასე გამოიყურება: მარიკა ქაცარავა – ვოკალი (უყვარს ბევრი სოული, ჯაზი, როკი, ოღონდ არა მძიმე როკი); მანუჩარ მანჯავიძე – გიტარა (აბსოლუტურად ყველანაირ მუსიკას უსმენს, რაც კარგია და მისთვის მისაღები); ზაზა წურწუმია – კლავიშები; ზურაბ ხერხეულიძე – ბასი (ძირითადად მოსწონს როკი); გიორგი კამასიანი – დასარტყამები (მხოლოდ ჯაზი იტაცებს) და ჯგუფის მეექვსე წევრია პროდიუსერი გელა იმნაძე (გიჟდება ჯაზზე და მოსწონს ჯაზ-როკი).

* * *

– სიტყვა „მოდუსი“, ერთ-ერთი განმარტების თანახმად, აზროვნების ნაირსახეობას ნიშნავს. რას წარმოადგენს თქვენი ჯგუფი?

მანუჩარ მანჯავიძე – „მოდუსი“ დროსა და სივრცეშია გაშლილი. დროის ცვალებადობის მიხედვით ჩვენ ვცდილობთ, მაქსიმალურად ვიმუშაოთ, რათა ახალი სიტყვა ვთქვათ. უბრალოდ, ვცდილობთ, თანამედროვედ ვიაზროვნოთ და დროს არ ჩამოვრჩეთ. ყოველი მხრიდან მაქსიმალურ ინფორმაციას ვიღებთ. მუსიკა ჩემი არამარტო ჰობია, არამედ საქმეა.

– მატერიალურად თუ გაკმაყოფილებთ თქვენი ეს საქმიანობა, რა განსაზღვრავს ჯგუფის პოპულარობას?

ზურაბ ხერხეულიძე – სასურველია, ასე ყოფილიყო, მაგრამ ჩვენ შევეცდებით, რომ ასე იყოს მომავალში. პოპულარობისათვის კი, ალბათ, უნდა გავყვეთ თანამედროვე მიმდინარეობებს და ავყვეთ ცხოვრების რიტმს, რაც აუცილებელია.

– საზღვარგარეთ თუ გქონდათ კონცერტები?

გელა იმნაძე – ჯერ არა, ეს ძალზედ რთულია, თუმცა ჩვენი მარიკა აპირებს წასვლას მაროკოში. ყოველ კვირას აპირებს და ჩემოდნებზე ზის. აქედან წასვლამდე ჯერ რაღაც ღირებული უნდა გავაკეთოთ. ჩვენ ხომ დასავლეთის მუსიკის ნაყოფი ვართ.

– თქვენი სიმღერები სრულდება ქართულ ენაზე. დასავლეთში რომ გახვიდეთ (რასაც გისურვებთ), მშობლიურ ენაზე იმღერებთ თუ ინგლისურად?

გ.ი. – ინგლისურად შესრულება პრობლემა არაა – მარიკა კარგად ფლობს ამ ენას.

მ.მ. – ჩვენ არამარტო საკუთარი, არამედ ქვეყნის სახელი უნდა გავიტანოთ იქ.

– ჯაზ-როკის გარდა, თუ აპირებთ სხვა მიმდინარეობებში ძალების მოსინჯვას?

გ.ი. – ჩვენ შევეცდებით, ჩვენი სტილით განსხვავებულები ვიყოთ სხვა თბილისური ჯგუფებისაგან. ეს არ უნდა იყოს რაღაც გადამღერება. შევეცდებით, შევინარჩუნოთ საკუთარი სტილი ისე, რომ კაცმა ერთი აკორდითაც გვიცნოს. ჯგუფი მიდის მაგ შედეგამდე თავისი განსხვავებული ხმოვანებით, ჟღერადობით. თბილისში არიან ჯგუფები, რომელთაც საკუთარი ხმოვანება აქვთ, მაგალითად, „33ა“, „ვაკის პარკი“. ვფიქრობ, ჩვენს სტილში დღეს არავინ მუშაობს საქართველოში. ამიტომ, ალბათ, ეს უფრო საინტერესო იქნება მსმენელთათვის.

– მარიკა, დიდი ხანია, რაც სცენაზე მღერით. ფონოგრამაზე თუ გიმღერიათ და, საერთოდ, როგორ უყურებთ ამ საკითხს?

მარიკა ქაცარავა – ვმღერი უკვე 7 წელია. საქართველოში ფონოგრამაზე სიმღერა არაა გასაკვირი. ძალიან დიდი სურვილი მაქვს, რომ სულ ცოცხლად ვიმღერო, მაგრამ ზოგჯერ აპარატურა არ იძლევა ამის საშუალებას. მე მგონი, მომღერალმა საერთოდ არ უნდა იმღეროს „პლუსზე“, თუ ის მომღერალია.

რეპორტაჟი ქუჩიდან: „ჩვენ ქართული კულტურის ნაწილი ვართ“

დღეს შეგახვედრებთ იმ პიროვნებებს, რომელთა შემოქმედებაც ხელმისაწვდომია ნებისმიერი თქვენგანისთვის. ამისთვის, ჩემო მეგობრებო, შეგიძლიათ საქართველოს დედაქუჩაზე, ოპერისა და ბალეტის თეატრთან ჩაბრძანდეთ მიწისქვეშა გადასასვლელში. თითქმის ყოველდღე, დღის განმავლობაში იქ დაგხვდებიან ახალგაზრდა მუსიკოსები, რომლებიც ორი ელექტრო-გიტარისა და ვოკალის თანხლებით ვირტუოზულად ასრულებენ ქართულ თუ უცხოურ (ძირითადად როკის კლასიკას) კომპოზიციებს. მათი სახელებია: პაატა ყიფშიძე, ლევან დათიაშვილი და დიმა მაღრაძე. 18 საათიდან შეგიძლიათ მოუსმინოთ შესანიშნავ ფლეიტისტს, რეზო მამაგულაშვილს. მის რეპერტუარშია კლასიკური ქართული და თანამედროვე მუსიკა. ისინი ყველანი თავს ერთი „სასტავის“ წევრად მიიჩნევენ. აქ, თურმე, კიდევ დადიან ბიჭები მუსიკის შესასრულებლად. საინტერესოა, როგორ ცოცხლობს საქართველოს ჭეშმარიტი ანდერგრაუნდ მუსიკალური კულტურა. სწორედ ამიტომ გადავწყვიტე მიწისქვეშა ქუჩის მუსიკოსებთან გასაუბრება. ესაა ამონარიდები ამ საუბრიდან ყოველგვარი კითხვების გარეშე.

* * *

ლაშა გაბუნია და რეზო მამაგულაშვილი. გადაღებულია: 25.09.2005

რეზო მამაგულაშვილი – ვმუშაობ ხელოვნების სკოლაში საორკესტრო განყოფილების გამგედ. ვარ 48 წლის. მიწისქვეშ უკვე მე-5 წელია ვუკრავ. დამთავრებული მაქვს კონსერვატორია. აქ კარგი „სასტავები“ ვიკრიბებით და უფრო მეტად პროფესიონალები უკრავენ საზღვარგარეთელ „კოლეგებთან“ შედარებით. მე იქაც ნამყოფი ვარ. აქ, ქუჩაში ზოგჯერ შესრულების უფრო მაღალი დონეა, ზოგიერთ თბილისურ ჯგუფთან შედარებით. უკრავენ გიტარისტები, რომელთაც როკის, ჯაზისა და ბლუზის მთელი ანთოლოგია აქვთ შესწავლილი. ესენი ინტელექტუალი, კარგი ბიჭები არიან. ჩვენში ქუჩას სხვადასხვა პრიზმაში უყურებენ. ზოგი ჟურნალი მათხოვრებთანაც კი გვაიგივებს, რაც საწყენია და, რა თქმა უნდა, არ არის მართალი. საქართველოში ისევ შემორჩენილია პროლეტარული განწყობილება: არსებობენ პოეტი, მხატვარი, მუსიკოსი თავმჯდომარეები. აი, გალაკტიონი ქუჩის ხელოვანი იყო. დღეს, ის ჩვენ გვერდით იქნებოდა. დღევანდელი მართლაც შემოქმედებითი ელიტა: სპორტსმენები, მეცნიერები ჩვენთან მოდიან, გვეხუტებიან, გვისმენენ და ცოტაოდენ თანხასაც გვწირავენ. ღვთის კანონიც ასე განისაზღვრება: რა სიკეთესაც გაიღებ, ისე დაგიფასდება. 

მინდა ჩვენ შესახებ ჰქონდეთ სწორი შეხედულება. ჩვენ ქართული კულტურის მართლაც კარგი ნაწილი ვართ. აქ ერთგვარი აკადემიაა, რადგან უამრავი ბავშვი გაგვიზრდია, რომლებიც 3 წლის წინ „ასეთი ქურდი კაცის ბედს“ უსმენდნენ, დღეს კი გლუკსა და მოცარტს მიკვეთავენ. ქრისტე, სოკრატე, შექსპირი, მენესტრელები, – რომელთა კულტურა დღესაც არსებობს, – გალაკტიონი ქუჩაში იყვნენ. მიწისქვეშა და ქუჩის კულტურის გარეშე დიდი კულტურა არ არსებობს. ამიტომ დადიოდა გალაკტიონი ვარდით ჯიბეში. ის ყველა ჩვენგანზე დიდია და ეს ყველაფერი კარგად ესმოდა. 

აქ, ჩვენთან ყველანაირი მუსიკა იკვრება: დაწყებული ქართული ხალხური სიმღერებით, დამთავრებული ავანგარდით (როკ, ჯაზი, რეპი და ა.შ.).

პაატა ყიფშიძე – მე-3 თვეა, რაც აქ ვარ ეკონომიკური პრობლემების გამო. შესაძლებლობა მეძლევა, აქ, დაკვრის მერე ნოტები ან წიგნები ვიყიდო. არ მინდა, ვინმეს კისერზე ვიჯდე. მე თვითნასწავლი მუსიკოსი ვარ. ვსწავლობ თეატრალურში სარეჟისოროზე. აქ ყველა ერთმანეთის ვიცნობთ და უპრობლემოდ ვუკრავთ ერთად, ძალიან მეგობრულები ვართ. 

კარგი იქნებოდა, ამ ახალგაზრდებისათვის, ვინც აქ ვიკრიბებით, სამუშაო მოეძებნათ, მაგრამ რას იზამ, ასეთი ბედი გვერგო წილად. თუ პარლამენტში მამიკო არ გყავს, ქუჩაში უნდა დაუკრა. სწავლის დამთავრების შემდეგ სერიოზულად ვაპირებ ჯგუფის ჩამოყალიბებას. ცოტა ხანში წასვლა გვიწევს საზღვარგარეთ, რადგან ეკონომიკურად ცოტა თუ არ მოვმაგრდით, აქ არავინ მოგაქცევს ყურადღებას, ვიმეორებ, თუ მამიკო არ გყავს სადმე მაღლა. ჩვენი მშობლები ძლივს შეეგუვნენ ამ ფაქტს.

რეზო მამაგულაშვილი – ჩვენში ბევრმა არ იცის, ფორტეპიანოს გარდა, როგორია სხვა ინსტრუმენტი. ზოგიერთმა სკოლის თუ ინსტიტუტის დირექტორმა არ იცის, რა არის ფაგოტი, ვალტორნა. აი, ასეთი „ინტელიგენტებიც“ არსებობენ. აქ 6 წლის ბავშვებიც დადიან, უყურებენ ამ ფლეიტას, ხელში იღებენ, უსმენენ. მუსიკის, თეატრისა და ხელოვნების დანიშნულება ის არის, რომ მან უნდა გაგაოცოს. ისე უნდა იმღერო, მე რომ ვერ შევძლო, ისეთი ფილმი უნდა გააკეთო, მე ვერ გადავიღო და ა.შ. 

მე მყავს ვარსკვლავი მოსწავლეები, რომლებიც გერმანიაში გავიყვანე ვედეკინდის დახმარებით. ჩემს ერთ-ერთ მოსწავლეს „ქართველი მოცარტი“ შეარქვეს. მყავს 7-8 წლის მოწაფეები. 

ჩემი ქმნილებები აქ არ ჟღერს. რაღაც იმპროვიზაციებს ვასრულებ ბიჭებთან ერთად და ის ხდება ჩემი. ჩვენ ხშირად ვუკრავთ ქართულ ჰარმონიებს. მომავალში შესაძლოა ჩემთვის საინტერესო ჯგუფში დავუკრა.

პაატა ყიფშიძე – აქ ორი გიტარის საშუალებით რაც კი სიმღერები დაგვიწერია, მათი შესრულება რთულია. ამას სრულყოფილი ჯგუფი სჭირდება. მე ახლა ქართული მუსიკით უფრო ვარ დაინტერესებული, ვიდრე, ვთქვათ, როკით. ვიცი, რომ ეს ძალიან რთულია, მაგრამ ამავე დროს, ძალიან ლამაზი და საინტერესოა. ჩემს ნამუშევრებში არ მინდა, იყოს ტექსტი. ახლა, ვინც სცენაზეა, ღმერთმა წინსვლა მისცეს. მათ, ალბათ, აქვთ ფული, ანუ ვინმე აფინანსებს, შესაძლოა, მეც მყავს ვინმე მაყუთიანი, მაგრამ არ ვაწუხებ, რადგან თავად არ ინტერესდება. იმედი მაქვს, ოდესმე რაღაც იქნება. არასდროს მსურდა სადმე წასვლა, რისი გაკეთებაც მე მინდა, აქ უნდა გაკეთდეს ქართულ მიწაზე. სხვაგან ვერ გავაკეთებ, სადაც უნდა ვიყო. ჩვენ აქ უნდა ვისუნთქოთ და ქართველ ხალხთან უნდა ვიყოთ ურთიერთობაში. ჩვენ როკს მხოლოდ სხვების საპატივცემულოდ ვუკრავთ და ეს ჩვენი პრინციპი არ არის. მომავალში სურვილი მაქვს, მქონდეს კომპიუტერი და ვიმუშაო ქართულ, არაჩვეულებრივ მუსიკაზე. ამისთვის მე ფინანსები მჭირდება. არავინ თქვას, რომ მშივრები რამეს აკეთებენ. არავინ არასდროს მშიერი არაფერს არ აკეთებდა, მე არ ვარ მშიერი, მაგრამ... არაჩვეულებრივი მშობლები მყავს, კვების პრობლემა სახლში არა მაქვს, მაგრამ ადამიანის გონებას, თუნდაც, წიგნი სჭირდება. სულ პედაგოგს ხომ არ თხოვ წიგნს? აი, ასეთი წიგნებისთვის მჭირდება ეს შემონაწირი თანხა.

დათო ტურაშვილს ბიორკთან დიდი და ნამდვილი სიყვარული აკავშირებს

პროზაიკოსი დათო ტურაშვილი დაიბადა თბილისში, 1966 წლის 10 მაისს, როგორც თავად ამბობს – უკუღმა (ფეხებით). დაამთავრა თბილისის 57-ე საშუალო სკოლა და სწავლობდა ჯერ თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, შემდეგ მაასტრიხტსა (ნიდერლანდები) და ლონდონში (დიდი ბრიტანეთი). შეისწავლა ლიტერატურისა და ხელოვნების ისტორია. ამჟამად ლექციებს კითხულობს უნივერსიტეტში და მიიჩნევს, რომ არასოდეს ჰქონია სამსახური იმ გაგებით, როგორც ჩვენში ტრადიციულად ესმით, ანუ არასოდეს ჰქონია ხელფასი. მიღებული აქვს მხოლოდ ჰონორარები. არის რამდენიმე პროზაული კრებულის ავტორი და მისი მოთხრობები თარგმნილია უცხო ენებზე. გამოქვეყნებულია ევროპის სხვადასხვა ქვეყანაში.

* * *

– დათო, მახსოვს, თქვენ აქტიურად იყავით ჩაბმული ეროვნულ მოძრაობაში. თქვენი აზრით, რა შედეგი მოიტანა ეროვნულმა მოძრაობამ?

– კაცობრიობის ისტორიაში არცერთი მოძრაობა არ ჰგავს თევზაობას ან სოკოს კრეფას, რომ საღამოს დაჯდე და შედეგები დათვალო. ნებისმიერი მოძრაობა სულიერი განვითარების ერთ-ერთი ხელშემწყობი პირობაა და, იმავდროულად, აუცილებლობაცაა სიცოცხლის შესანარჩუნებლად, ამიტომაც ეროვნული მოძრაობის შედეგებს მატერიალისტურად ვერ განსაზღვრავ, მით უმეტეს, ჟურნალის ფურცლებზე.

– ახალგაზრდობისა და თინეიჯერების უმრავლესობას თითქმის აღარ აინტერესებს წიგნი. ისინი უპირატესობას ტელე-რადიო გადაცემებს, ვიდეოს, ინტერნეტს ან ქუჩაში ბირჟაზე დგომას ანიჭებენ. ამას ისინი თავად აღიარებენ მასმედიის საშუალებებით. როგორ ფიქრობთ, ეს კანონზომიერი მოვლენაა თუ რაღაც დაავადება?

– ვერ დაგეთანხმებით, რომ ახალგაზრდებსა და თინეიჯერებს არ აინტერესებთ წიგნი, უფრო მეტიც, მათი მხრიდან საკმაოდ იგრძნობა ინტერესის ზრდა წიგნისა და ლიტერატურისადმი. შემიძლია უამრავი მაგალითის მოყვანა. ინტერნეტით მეც ვსარგებლობ და ამაში ტრაგიკულს ვერაფერს ვხედავ. უბრალოდ, თუ ვიღაც ვერ მიხვდება, რომ ინტერნეტი ვერასდროს შეცვლის იმ ფენომენს, რასაც წიგნი ჰქვია, სამწუხარო იქნება.

– დათო, რატომაა გავრცელებული ასე მახინჯად უცენზურო სიტყვების გამოყენება ყოფა-ცხოვრებასა თუ საინფორმაციო საშუალებებში? ეს მოდას, დასავლურ ფილმებს თუ დროს დავაბრალოთ? და არის თუ არა ეს დეგრადაციის დასაწყისი?

– „პირველად იყო სიტყვა“ და ნებისმიერი დეგრადაციის ასახვა, რომლითაც საზოგადოება არსებობს, ძალიან სწრაფად ხდება სიტყვასა და მეტყველებაში, მაგრამ იმას, რაც საქართველოში ხდება, ანალოგი არა აქვს მსოფლიოში. არცერთ ქვეყანაში ასეთი მონდომებით არავინ აგინებს საკუთარ დედას. მიზეზების ახსნაც არაა მარტივი და ამ პროცესის განსაზღვრას, შესაძლოა, სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტები და დასჭირდეს.

– ალბათ უაზრობაა, ყველანაირი საშინელების თინეიჯერებზე გადაბრალება. ვფიქრობ, ამაში ლომის წილი მამების თაობას უდევს. როგორ ფიქრობთ, სად უშვებენ ისინი, ანუ უფროსები შეცდომას?

– ჩემთვის არსებობს აქსიომა – როცა ორი თაობა კამათობს, დამნაშავე ყოველთვის უფროსი თაობაა და მაშინაც კი, როცა პატარები ცდებიან, დიდებმა უნდა მოსთხოვონ პასუხი საკუთარ თავს.

– საინტერესოა, როგორი მუსიკა მოსწონს დათო ტურაშვილს და რატომ?

– მუსიკას არ ვყოფ ჟანრობრივად, ანუ შესაძლოა კლასიკურთან ერთად მომწონდეს ნებისმიერი მიმართულების ნაწარმოები, თუ ის კარგია. ვერ ვიტყვი, რომ მუსიკა მხოლოდ მომწონს, რადგან მუსიკა ისევე მჭირდება, როგორც წყალი და ჰაერი. წერის დროსაც გამუდმებით ვუსმენ მუსიკას, მაგრამ ზემოთქმულიდან გამომდინარე, შეიძლება სიამოვნება მივიღო როგორც მოცარტის, ასევე ნიკ ქეივის მოსმენით. აპრიორულად არ ვზღუდავ ჩემს თავს მუსიკაში იმ დოგმატიკით, რომ მხოლოდ ჯაზია კარგი და რეპი უნდა მძულდეს. საერთოდ, დოგმები არ მიყვარს.

– ჩამოთვალეთ თქვენი საყვარელი უცხოური ჯგუფები და შემსრულებლები, რომელთაც ადრე უსმენდით. დღეს რას (ვის) უსმენთ?

– შესაძლოა მუსიკას ჰქონდეს თავისი ასაკი, მაგრამ არის წიგნი, რომელსაც მერამდენედ (ალბათ, უსასრულოდ) გადაიკითხავ ხოლმე და რამ უნდა შემაცვლევინოს აზრი მოცარტზე, ვერ წარმომიდგენია. ამიტომ მარტივად მოვიქცევი – ჩამოვთვლი მათ, ვისაც სხვადასხვა დროს, ასაკისა თუ განწყობილების მიხედვით ვუსმენდი და, ალბათ, ახლაც მოვუსმენ: ჯენის ჯოპლინი, ჯიმ მორისონი, ჯიმი ჰენდრიქსი, რობერტ პლანტი, როჯერ უოტერსი, სიდ ბარეტი, ლუ რიდი, ნიკ ქეივი, ტომ უეიტსი, ბობ დილანი, ფრენკ ზაპა, მიკ ჯაგერი...

– დათო, რომელი ქართულენოვანი ჯგუფები მოგწონთ და, თქვენი აზრით, არსებობს თუ არა ქართული შოუბიზნესი? თუკი არსებობს, განვითარების რა ეტაპზე (დონეზე) იმყოფება ის?

– რამდენიმე ქართულენოვანი ჯგუფი და შემსრულებელი მომწონს, მაგრამ ისინი უმცირესობაში არიან იმათთან შედარებით, ვინც აიკლო ფილარმონია, ტელევიზია და მათ არათუ ვუსმენ, სირცხვილისაგან სად დავიმალო ხოლმე, არ ვიცი. შოუბიზნესს აქვს ერთი დიდი მინუსი – იგი ვითარდება იმის მიხედვით, თუ როგორია მასების მოთხოვნა. მასკულტურას კი ყველგან მუდმივად ემუქრება საშიშროება მაკულატურაში გადაზრდისა.

ფ(პ)ოსტმოდერნისტი დათო ევგენიძე

შაბათს, 4 ნოემბერს „ვარსკვლავები“ დაესწრო დათო ევგენიძისა და კლუბ „სარაჯიშვილის“ მიერ მოწყობილ აქციას „ფოსტმოდერნი“, რომელიც „თეატრალურ სარდაფში“ ჩატარდა. აქციის მსვლელობისას დათო ევგენიძის ნაცნობ-მეგობრებმა ანონიმური წერილები და პატარა ჩანახატები ჩაყარეს სპეციალურად მოტანილ სადარბაზოების საფოსტო ყუთებში. შემდეგ ეს ყუთები გაიხსნა და ქაღალდის ნაგლეჯები და ფურცლები, ანუ წერილები გამოიკრა ერთ დიდ, კარგად განათებულ კედელზე. აი, ზოგიერთი მოკლე შეტყობინება: „ძალიან არ მიყვარხარ“, „დათო, მაგარი როჟა ხარ, ბოზიშვილი ვიყო“, „ხალხო, ძალიან მაგრად მინდა LSD, დამეხმარეთ! გამომეხმაურეთ 02-ზე“, „მომწონდა ქალი, მე მინდა პლანი“, „გახსოვდეს, გიყვარდეს ყველა“, Пить вредно, а не пить – скучно, „ამაღამ აივანზე დაწექი, მოგიტაცებ!“ და მრავალი სხვა. რა თქმა უნდა, აღნიშნული აქციით ვისარგებლე და ინტერვიუ ვთხოვე მის ორგანიზატორს, ევროპასა და საქართველოში სახელგანთქმულ მუსიკოსს დათო ევგენიძეს.

* * *

– დათო, რატომ გაგიჩნდათ სურვილი, ჩაგეტარებინათ „ფოსტმოდერნის“ – აი, ასეთი აქცია? 

– როგორც იცით, არსებობს პოსტმოდერნის მიმდინარეობა, შეიცვალა ერთი ასო, ანუ „პ“ – „ფ“-თი და გახდა „ფოსტმოდერნი“. ამ შემთხვევაში ვგულისხმობდი ფოსტის მიმდინარეობასაც. კომპიუტერის, e-mail-ის, ინტერნეტის გაჩენით, წერილი, ასე რომ ვთქვათ, მოკვდა. ჩემი აზრით, წერილს თავისი იდუმალება აქვს ძალიან დიდი, თუნდაც იმ გზით, რასაც იგი გადის ქვეყნიდან ქვეყანაში. აქ თუნდაც გეოგრაფიული გზა ვიგულისხმოთ. საქართველოდან გაგზავნილი წერილი, ვთქვათ, საფრანგეთში ძალიან ბევრ ქვეყნებს გაივლის, უამრავ ამინდს გამოიცვლის, ამიტომ წერილი ცოცხლობს და ენერგიით სავსე მიდის ადრესატთან. მე ვიგრძენი, რომ ძალიან დიდი ხანია რაც წერილი არ მიმიღია და არც გამიგზავნია. მონატრების შეგრძნება გამიჩნდა, დარწმუნებული ვიყავი, რომ სხვებსაც იგივე გრძნობა გაუჩნდათ. გავაკეთე ასეთი აქცია: სადარბაზო შემოვიყვანე საგამოფენო სივრცეში და იმ ხალხმა, ვინც აქ მოვიდა, ყველამ ჩაყარა საკუთარი სურვილი. დღეს კი მოხდა ამ გრძნობების, სურვილების ექსპოზიცია. ამ შემთხვევაში პერსონიფიკაციაც გამორიცხა, რადგან მე აქ ვარ გამტარი, ანუ ფოსტალიონი.

– ე.ი. ეს მტრედების მოტანილი წერილებია. დათო, თუ აპირებთ ამ მართლაც გულახდილი (თუნდაც ანონიმურობის გამო) აქციის მუსიკაში აჟღერებას, თქვენ ხომ მაინც მუსიკოსი ხართ, პირველ რიგში? 

– ეს ენერგიის სახით იქნება და არა ფორმის სახით. ეს აქცია ჩემს სულიერ სივრცეს შეეხო და არ შეიძლება, ჩემს მუსიკაშიც არ აისახოს ემოციურ დონეზე.

– ორიოდე სიტყვით თქვენი ავტობიოგრაფიული ცნობები... 

– დავიბადე 1958 წლის 2 დეკემბერს. ვარ მშვილდოსანი, წლებით – ძაღლი, წარმოშობით – თბილისელი. ბავშვობიდან, 6 წლის ასაკიდან ვარ სცენაზე. დავამთავრე ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის მუსიკალური ათწლედი. მერე პირდაპირ ჩავაბარე მოსკოვის კონსერვატორიის კომპოზიციის კლასში. დავამთავრე ასპირანტურა. ამ პერიოდში ბევრ კონკურსსა და ფესტივალში მაქვს მონაწილეობა მიღებული. სწავლის პერიოდში ოთხგზის გრან-პრის მფლობელი გავხდი – ორჯერ, როგორც კომპოზიტორი, ერთხელ, როგორც იმპროვიზატორი და ერთხელაც როგორც პიანისტი. ამავე წლებში ვიმუშავე ძალიან ბევრ სპექტაკლსა და ფილმზე. ასპირანტურის დამთავრების შემდეგ დავიწყე საზღვარგარეთ გასვლაც – ეს 14-წლიანი ციკლია. ეს ქვეყნებია: ესპანეთი, საფრანგეთი, აშშ, იტალია. იქ ვიწერებოდი, ვატარებდი კონცერტებს, განსაკუთრებით სანტა-კრუზის კონსერვატორიაში კომპოზიციის კლასს. 

მოსკოვში მქონდა ძალიან კომერციული პერიოდი: ესტრადის მომღერალი ორბაკაიტესთან და იქაურ შოუბიზნესის წარმომადგენლებთან ვმუშაობდი, რასაც მე დაკარგულ დროდ მივიჩნევ. მუსიკის გარეშე წამიც არ მიცხოვრია. ჩაწერილი მაქვს კომპაქტ-დისკები, ვწერ ოპერებს, ვაფორმებ სპექტაკლებსა და ფილმებს როგორც საქართველოში, ისე საზღვარგარეთ.

– რას უსმენთ? 

– სულ მოცარტს ვუსმენ, ასევე – ბეთჰოვენს, ბახს და სხვა კლასიკოსებს. ვუსმენ „ბითლზებს“, რომელთა მუსიკაც ჩემია და ჩემს ბავშვობასთანაა დაკავშირებული. აგრეთვე Weather Report-ს, ჯო ზავინულს, მაილს დეივისს, ქეი ჯარეტს... ყველაფერს ვუსმენ, რაც კი სივრცეში ჟღერს. ე.ი. სივრცეს სჭირდება და მაინტერესებს. ალტერნატიული როკი მომწონს, ძალიან მიყვარს კურტ კობეინი, ჯიმ მორისონი... ეს ძალიან საინტერესოა, მაგრამ შოუბიზნესში ეს სახელწოდება თავის სახელს უკვე აღარ ამართლებს, რადგან ის მისივე ერთი ნაწილია, თუმდაც MTv-ში მთელი ერთი განყოფილება ეთმობა. ამიტომ ალტერნატივა პოპ-მუსიკის ერთ-ერთი ნაწილია. ხოლო თავად პოპ-მუსიკაში ალტერნატივა ჩემთვის ყველაზე ახლობელია.

– დათო, თქვენი აზრით, ხართ თუ არა, ვარსკვლავი?

„საუკეთესო ისტორია“ ქართულ როკ-სცენაზე

„ჩემი ბგერა შეიძლება არ იყოს მოსაწონი, მაგრამ მაქსიმალურად ვცდილობ, იყოს სიცოცხლისუნარიანი“ 

© გიორგი ხონელიძე

რადიკალური, უკომპრომისო მუსიკა მასებისთვის ცოტა ძნელად აღსაქმელია. ჩვენს ქვეყანაში ბევრს მიაჩნია, რომ ისედაც პრობლემებით გადაღლილ ხალხს დასვენება და არა აზროვნება, სჭირდება. სწორედ ამიტომაა, ალბათ, გატანჯული ადამიანები საღამოს ხანს ცისფერ ეკრანებს – და არა წიგნებს – ჩააჩერდებიან და სხვების სიხარულითა და ტკივილით ცხოვრობენ, ანუ ტელესერიალებს ყლაპავენ (არა, არ გეგონოთ ეს გართობა, ტელესერიალები არ არის გასართობი ფილმები!) ასეთ საშინელებაში ტკბილად ჩათვლემილებს, რაღა თქმა უნდა, აღიზიანებთ სიცოცხლე, ხმაური, თუნდაც სიჩუმეც.

ქართულ ალტერნატიულ მუსიკაში მომუშავე ჯგუფების მისამართით ხშირად გაისმის: „ნეტა რა აყვირებთ?“, „პატრონი არა ჰყავთ?“, „ესეც თუ სიმღერაა!“, „ესენი სატანისტები არიან“ და ა.შ. ნეტა, იმაზე მეტი სატანიზმი რა უნდა იყოს, რასაც ისინი ყოველდღე (უკვე გამოსასვლელი დღეების ჩათვლით) ისისხლხორცებენ ამ, ერთი შეხედვით, უწყინარი სერიალებიდან.

მგონი, თემას გადავუხვიე, უკაცრავად.

დღეს მინდა წარმოგიდგინოთ ჩვენი თანაქალაქელი ჯგუფი Best History, რომლის წევრებიც, მიუხედავად მინიმალური საარსებო საშუალებების არქონისა, ცდილობენ იცხოვრონ ისეთ მდორე ქალაქში, როგორიც ქუთაისია და უმრავლესობასავით მარტოოდენ არ იარსებონ. „ბესტ ჰისტორია“: გიო „ჟორა“  ხონელიძე – ვოკალი; ნიკა „ნიკალა“ სვანაძე – გიტარა; ზვიად „სექსა“ საკანდელიძე – გიტარა; თემურ „ჩიი“ ფხაკაძე – ბასი და ზაალ საკანდელიძე – დასარტყამები. დღეს, გასაუბრება მხოლოდ ნიკასთან და თემურთან მოვახერხე, მაგრამ დროდადრო ჩვენს საუბარში გიოც შემოიჭრებოდა ხოლმე. მასთან ინტერვიუ შარშანაც ჩავწერე. დღევანდელი საუბარი კი რადიო „ლეგენდა 105“-ის ოფისში შედგა.

* * *

ნიკა: ჯგუფი Best History 1996 წლის 2 დეკემბერს შეიქმნა. რადიოში (იგულისხმება რადიო „ძველი ქალაქი“. ლ.გ.) მე და გიომ ჩამოვაყალიბეთ შემოქმედებითი გაერთიანება „არმატურა“, მოგვიანებით დავარქვით „32 კბილი“. ჩვენ ვწერდით სხვადასხვა პატარ-პატარა, გასართობ ისტორიებს. მერე ამათ მუსიკალური აკომპანიმენტის ქვეშ ვასრულებდით და ამიტომ ამ ჯგუფს „ბესტ ჰისტორი“, ანუ „საუკეთესო ისტორია“ დავარქვით.

გიო ხონელიძე

– რისთვის, ვისთვის და რატომ შეიქმნა თქვენი ჯგუფი?

ნიკა: ჩვენ არ ვიცით, კომპეტენტურები არა ვართ (იცინის), რისთვის შეიქმნა ეს ჯგუფი, ეს განგებამ იცის. მოგეხსენებათ, მთელი სამყარო ღმერთმა შექმნა...

თემური: მე როგორც ვიცი, თავდაპირველად ეს ჯგუფი ერთობოდა რადიოში. ერთი წლის წინ მოვედი ამ ჯგუფში, მას შემდეგ რაც ჩემი და ბაჯუს ჯგუფი დაიშალა. ერთ-ერთ რეპეტიციაზე დავსხედით და გადავწყვიტეთ, სერიოზულად გვემუშავა. ჯგუფი თუნდაც იმისთვის შეიქმნა, რომ როკ-კულტურაში „აუტსაიდერის“ მიერ წამოწყებულ საქმეს გამგრძელებლები ჰყოლოდა. ჯგუფმა სერიოზულად იმუშავა და ძალიან მალე, ძალიან დიდ წარმატებას მიაღწია. მე მინდა დიდი მადლობა ვუთხრა ლადო ბურდულს ჯგუფის დახმარებისათვის...

– გინდა ამით თქვა, რომ ლადო ბურდული გვერდით უდგას ქუთაისური როკის განვითარებას?

თემური: ჯერ ერთი, მადლობა მას ამისათვის და მეორეც – მადლობა ჩვენი ჯგუფის სახელით. დღეს „ბესტ ჰისტორის“ შეუძლია საკუთარი თავის გატანაც, მაგრამ ყველაფერი ამის შესაძლებლობა კი ჯგუფს ლადომ მისცა.

– თქვენი აზრით, ვის არ სჭირდება როკი?

თემური: როკიც საჭიროა, პოპსაც საჭიროა. ეს ადამიანებზეა დამოკიდებული. მე, მაგალითად, პოპსა არ მჭირდება. ამ უკანასკნელის მსმენელს კი როკი არ სჭირდება. ყველას თავისი გემოვნება აქვს.

ნიკა: მე ჩემს პასუხს წინა კითხვასაც დავუკავშირებ. ჩვენ უფრო მეტ ინფორმაციას ვფლობდით, ვიდრე სხვები. პოპსა სიტუაცია მაგრად ავარდნილია ჩვენს ქალაქში... თუმცა, ეს პოპსაც არ არის, ჩვენთან ნორმალური პოპსაც კი არ არსებობს. ჩვენ გვინდა ეს ჩვენი ინფორმაცია მივიტანოთ ზოგიერთის გამოლაყებულ თავამდე. გვინდა რომ ასეთებს, ასე რომ ვთქვათ, ტვინებზე ფეხი დავაბიჯოთ, გამოვაფხიზლოთ, თვალებში გამოვახედოთ და რეალობა დავანახოთ.

– რა ჭირს, ნიკა, იმ ადამიანებს თვალებში გამოსახედი, შენი აზრით?

მერცხლები გაზაფხულზე ბრუნდებიან (I და II ნაწილი)

I ნაწილი

„მე ბედნიერი ვარ, აქ რომ ჩამოვედი“ (ალექსანდრ სკლიარი. ჯგ. Ва-Банкъ)

„აქ რომ მოვდიოდით, რა თქმა უნდა, გარკვეული სკეპტიციზმი შეიმჩნეოდა. და მიუხედავად პატარა ლაფსუსებისა და ცოდვებისა, – საერთო შთაბეჭდილება ძალიან კარგია. ბევრმა ჯგუფმა არა მარტო გაგვახარა, არამედ გაგვაკვირვა“ (ეკატერინა ხრომოვა, რუსული MTv).

„ჩვენ, მართლაც სკეპტიკურად ჩამოვედით აქ, მაგრამ პირველივე ქართული ჯგუფის მოსმენამ შოკში ჩაგვაგდო. ჩვენ ვიდექით და ვტკბებოდით, რუსეთში ასეთი სიამოვნება კარგა ხანია არ გამოგვიცდია“ (არტურ რაკოვი, რუსული MTv). 

ასეთი შეფასებები გაუკეთდა 5-7 მაისს თბილისის სპორტის სასახლეში ჩატარებულ როკ-ფესტივალს „მერცხლები გაზაფხულზე ბრუნდებიან“. ჩემის აზრით, ეს ფესტივალი იყო ერთ-ერთი საუკეთესო, რაც საქართველოში ჩატარებულა. მისი სულისჩამდგმელი კი, როგორც ალბათ მოგეხსენებათ, არის ლადო ბურდული. პირველი ასეთი ფესტივალი ჩვენი გაზეთის მკითხველებმა იციან, რომ გასული წლის 17-18 სექტემბერს ჩაატარა თბილისის ღამის კლუბებსა და პაბებში. უკვე მაშინ ფესტივალისთვის შეგვეძლო „საერთაშორისო“ სტატუსი მიგვენიჭებინა. თავისი მასშტაბებით მაისის ფესტივალი უფრო გრანდიოზულია, ვიდრე სექტემბრის. აქ გამოვიდნენ ჯგუფები საქართველოდან, აზერბაიჯანიდან, რუსეთიდან და ინგლისიდან. ფესტივალის რეკლამა დღეში 4-ჯერ ბრუნავდა ფრანგულ მუსიკალურ ტელეკომპანია MCM-ზე. ფესტივალს კი აშუქებდა მუსიკალური ტელევიზია MTv (რუსეთის). 

ლადო ბურდულთან

კონცერტები ტარდებოდა საქართველოში, ალბათ, ერთ-ერთ ყველაზე საშინელი აკუსტიკის მქონე დარბაზში – სპორტის სასახლეში. როკ-მუსიკის მოყვარულები დამეთანხმებიან, ალბათ, თუ რა არაკარგი ჟღერადობა ჰქონდათ წარსულში ამ დარბაზში იან გილანსა და „ნაზარეთს“. მიუხედავად ამისა, ფესტივალის ხმის რეჟისორი, ლეგენდარული გენა მამედოვი მაქსიმალურად შეეცადა საუკეთესო ჟღერადობა მიეღო და არცთუ უშედეგოდ. სცენასთან ახლოს, სადაც მსმენელებმა თავი მოიყარეს, შესანიშნავი „საუნდი მოდიოდა“. 

როგორც ცნობილია, ფესტივალში მონაწილე ჯგუფები ორ დღეზე გადანაწილდნენ, ხოლო 7 მაისს ერთგვარი გალა კონცერტი ჩატარდა. წინა ფესტივალთან შედარებით, მინდა აღვნიშნო ორგანიზატორების მხრიდან ჩამოსული ჯგუფების წევრებისა და ჟურნალისტების მიმართ ჩინებული დამოკიდებულება. იმერლებს, – სამტრედიელებს და ქუთაისელებს, – ღამეს კოჯორში გვათევინებდნენ. დღეში ერთხელ ჟურნალისტები და მუსიკოსები დავყავდით სადილზე. სამწუხაროა, მაგრამ არ იყო დაბეჭდილი ფესტივალის პროგრამა, ამიტომ, მოულოდნელობისაგან ცოტა გაკვირვებული და გაოცებული დავრჩი, როდესაც პირველივე ღამეს თეატრალური სარდაფის ღამის კლუბში ამოვყავი თავი. 

როკ-ფესტივალს უამრავი სპონსორი ჰყავდა, რომელთაგანაც გამოვყოფ „ყაზბეგს“. იმ ლუდს ყოველდღიურად დიდი დოზებით არიგებდნენ ღამის კლუბში. ფესტივალის საინფორმაციო მხარდამჭერები იყვნენ: ფრანგული MCM, რუსული MTv, ტელეკომპანიები: „I სტერეო“, „რუსთავი 2“ და გადაცემა „კომუნიკატორი“, ასევე „I რადიო“ (FM 106,4). 

ქუთაისელი მუსიკოსები ლადო ბურდულის სახლში

მიუხედავად იმისა, რომ კონცერტებს ბევრი მაყურებელი არ ესწრებოდა, ვინც მოდიოდა, ნაღდად იყო მუსიკით დაინტერესებული, ამიტომ, სერიოზული ექსცესი არ მომხდარა. სხვათა შორის, სხვა მუსიკალურ ღონისძიებებზე, რომელიც სპორტის სასახლეში ტარდება, ერთი პოლიციელის თქმით, თურმე ცხვირ-პირის დასისხლიანების გარეშე არ მიმდინარეობს. დარბაზში ზოგჯერ შეიმჩნეოდნენ სხვა მუსიკალურ მიმდინარეობათა მოყვარული პროვოკატორები, რომლებიც ცდილობდნენ დებოშის ატეხას, მაგრამ როკერები ამჯერად, მათ არ აჰყოლიან. მე ახლა შევეცდები, მიმოვიხილო ფესტივალის თითოეული დღე. ყოველი მათგანი, რა თქმა უნდა, ძალიან საინტერესო იყო. 

ბასა – „აუტსაიდერის“ ძრავა

საერთოდ, თანამედროვე მუსიკაში ყველაზე სერიოზულები, ნაკლებად ენაწყლიანები და ნაკლებად პრეტენზიულები, მაგრამ ამავე დროს, გონებამახვილები, დაკვირვებულები უმრავლეს შემთხვევაში ბას-გიტარისტები არიან. ამ შემთხვევაში, გამონაკლისებად უნდა მივიჩნიოთ სიდ ვიშეზი, პოლ მაკარტნი, როჯერ უოტერსი. ძირითადად, ბას-გიტარისტებს მუსიკის გარდა სხვა გატაცებაც გააჩნიათ, მაგრამ მათ სამართლიანად ჯგუფის ძრავებს (გულს) უწოდებენ, რომელთა პულსაციაზეც დამოკიდებულია ნებისმიერი მუსიკალური კოლექტივის წინსვლა და წარმატება. სწორედ, ასეთ დიდ ბასისტებად როკში არიან აღიარებულები: ჯონ პოლ ჯონსი (Led Zeppelin), როჯერ გლოვერი (Deep Purple), ტერი ბატლერი (Black Sabbath), ქრის სქუაიერი (Yes), ჯონ დიკონი (Queen), ქრის ნოვოსელიჩი (Nirvana) და მრავალი სხვა. ამ და სხვა, კიდევ უკეთესი ადამიანური თვისებებით უხვად დაჯილდოებულია ის პიროვნება, რომელსაც დღეს მე თქვენ გაგაცნობთ.

სახელი, გვარი: საბა კუპრაშვილი.

ზედმეტსახელი: ბასა.

მოკლე ბიოგრაფია: დაიბადა 1972 წლის 16 სექტემბერს ქუთაისის მე-3 სამშობიაროში. სტაბილურად სწავლობდა ქალაქის პირველ საშუალო სკოლაში (დღეს კლასიკური გიმნაზია). 11 წლისამ დაიწყო ხალხური სიმღერების შესწავლა. 12 წლისა 7-სიმიანი გიტარის რამდენიმე აკორდს დაეუფლა. 14 წლისამ კი სკოლის ორკესტრ „გაზაფხულში“ შეისწავლა 6-სიმიან გიტარაზე დაკვრა, მაგრამ მალე იძულებული შეიქნა, გადასულიყო ბას-გიტარაზე დათო ჯანელიძის ბიგ-ბენდ „აისში.“ ბენდთან ერთად მონაწილეობა მიიღო მოსკოვის ცენტრალური ტელევიზიის ფესტივალში „შირე კრუგ“. 1989 წელს სკოლის დამთავრებისთანავე ჩააბარა ქუთაისის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. დაამთავრა უკვე ტექნიკური უნივერსიტეტი სპეციალობით, ელექტროტექნიკის ინჟინერი.

1994 წელს მუშაობდა ეროვნულ ბანკში ინკასატორად და უფროს პროგრამისტად (ეკონომისტად), ნამუშევარი აქვს სახელმწიფო ქონების მართვის სამინისტროს ქუთაისის სამმართველოში. მუშაობს საქართველოს ტელეკომსა და ჩვენს რედაქციაში კომპიუტერულ დიზაინერად.

ჰო, კიდევ ერთი აუცილებელი შტრიხი (საკმაოდ სქელი) – უნივერსიტეტში სწავლისას, I კურსის I სემესტრის მიწურულს ფიზკულტურის დარბაზში მან გაიცნო „სტრადივარი“ (ვატო ნებიერიძე), რომელმაც ის მიიყვანა „მელომანში.“ ასე მოხვდა ქუთაისის ლეგენდარულ როკ-ტუსოვკაში და მოგვიანებით ჯგუფ „აუტსაიდერში“, რომლის უცვლელი ბას-გიტარისტია დღემდე. 

მთავარი ღირსებები: აქვს შესანიშნავი იუმორის გრძნობა. „იუმორის გრძნობა კარგი გრძნობაა“ – ამბობს იგი. აქვს ბევრი პროფესია: არის ე.წ. კომპიუტერშჩიკი (პროგრამისტი), მის ხელში გამოვლილია თითქმის ყველა კომპიუტერი, რაც ქალაქში შემოსულა და შემოდის. არის, აგრეთვე, ზემოთაღნიშნული მოაზროვნე მანქანების შესანიშნავი დასტაქარი. ესმის ტელეოპერატორობა და ტელემონტაჟი. ამ უკანასკნელის უმწიკვლოდ მცოდნეა. ქალაქში პირველი ტელე-კომპიუტერული გრაფიკა, სწორედ, მისი ნახელავია. 

კურიოზი: ქუთაისში I პირდაპირ სატელევიზიო საკონცერტო ცოცხალ ჩართვაზე საბა ასრულებდა შემდეგ ფუნქციებს: 1. წინასწარი გადაღებები, 2. მონტაჟი, 3. სატელევიზიო ხმის რეჟისორი, 4. ცოცხალი, პირდაპირი ტელეეთერის ტრანსლაციის რეჟისორი, 5. ხარვეზების აღმომფხვრელი, 6. მუსიკოსი (დაუკრა ჯგუფ „აუტსაიდერთან“ ერთად). არის ხმის რეჟისორი – ქუთაისში პირველმა ჩაწერა კომპიუტერში ცოცხალი ჯგუფი (დასარტყამების ჩათვლით). შეუძლია შესანიშნავად წაიყვანოს რადიოგადაცემაც (ერთ დროს „შუაღამის გემში“ პროგრამა მიჰყავდა, მას „DJ გვირილა“ ერქვა). ესმის ტიპოგრაფია, აკეთებს შესანიშნავ ლიმონათის ეტიკეტებსა და სხვა სასუსნავების აქსესუარებს. შესანიშნავი დიზაინერია და კლიპმეიკერი. წინასაარჩევნო გაწამაწიისას მის მიერ დამზადებული სხვადასხვა დეპუტატობის კანდიდატისა და პარტიის რეკლამა თვალშისაცემად ბრუნავდა ჩვენი ქალაქის ლეგენდარული ტელევიზიების ეკრანებზე. კარგად ერკვევა კაბელებსა თუ ჯეკებში, შეუძლია დაზიანებული საყოფაცხოვრებო ნივთების შეკეთებაც. 

უკრავს სხვადასხვა სიმებიან გიტარებზე, მათ შორის ბასზე და ფორტეპიანოზე. ერკვევა ფიჭურ ტელეფონებში. ძალიან (ნამეტნავად) უყვარს ლუდი და მეგობრები  (სიმეგობრიზმობადობის გრძნობა უყვარს). ის უყვართ. 

ნაკლოვანი მხარეები: მეჩვენება, რომ ზოგჯერ იცის უადგილოდ დამთქნარება. მეტს ვერაფერს ვამჩნევ, რომ კეთილი გულით ასე ხმამაღლა განვაცხადო...

ჩვენს რედაქციაში დიდსა და პატარას ძალიან უყვარს საბა, ამიტომ, გადავწყვიტე, კითხვები ჩვენი საერთო კოლეგებისგანაც შემეგროვებინა და მისთვის დამესვა. ეს ინტერვიუ შეგვიძლია გავყოთ ორ ნაწილად. პირველში საბა ჩვენი რედაქციის თანამშრომელთა კითხვებს უპასუხებს, მეორეში – ჩემსას.

ნაწილი I

თენგო თოფურიძე: პირველ რიგში ქუთაისელი მწერლები არ ვჭირდებით... ქუთაისს

პიროვნებას, რომელიც დღეს თქვენს წინაშე წარსდგება, ძალიან უყვარს როკ-მუსიკა, რაც ჩვენს „სტენდზე“ მოხვედრილ ადამიანებს აერთიანებთ. მას ძალიან მოსწონს: Pink Floyd, Led Zeppelin, Deep Purple, Dio, Аквариум, Наутилус Помпилиус, „აუტსაიდერი“ და სხვა. მიუხედავად ამისა, ის არ არის მუსიკოსი. დაბადებულია 1970 წლის 26 აგვისტოს. ხასიათით მელანქოლიკია. დამთავრებული აქვს ქუთაისის პირველი საშუალო სკოლა, თსუ-ში ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი. არის მწერალი, პოეტი (უფრო პოეტი, როგორც თავად ამბობს), მთარგმნელი – თარგმნის ჩინურ და რუსულ პოეზიას. იბეჭდება ისეთ ჟურნალებსა და გაზეთებში, როგორებიცაა: „განთიადი“, „ცისკარი“, „უქიმერიონი“, „ინტელექტი“, „მოწამეთა“, „ახალი ქუთაისი“. მუშაობდა „სპორტულ ქუთაისში“, „რეზონანსში“. უშვებს ქუთაისის ლიტერატურულ გაზეთ „ცაის“. ცაი სვანურ მითოლოგიაში ცის ღმერთია. სწორედ „ცაის“ წაკითხვა გახდა მიზეზი, გავსაუბრებოდი ჩემს ძველ მეგობარს, აღნიშნული გაზეთის რედაქტორს, ძალიან ნიჭიერ შემოქმედს და, უბრალოდ, კაცს, რომელსაც ლიტერატურა ძალიან, ძალიან უყვარს – თენგიზ თოფურიძეს.

* * *

– გაზეთი „ცაი“ იმიტომ გამოვეცით, რომ, ვატყობ, ქუთაისს დღეს ძალიან სჭირდება არატრადიციული სალიტერატურო გაზეთი. საჭიროა რაღაც ახალსიტყვიანი, რომელსაც ამბობს ჩვენი და წინა, ომგამოვლილი თაობა, რომელსაც ომის გამო არ ჰქონია ასპარეზი, – მოგეხსენებათ, 1989 წლის შემდეგ საქართველო დანგრეულია და ინგრევა. ეს 10 წელი კი მწერლობისთვის მთელი თაობაა, დაკარგული თაობა. ჩემი თაობა ცდილობს წინაში დაკარგულის კომპენსირებას. დღეს ვერ ვიტყვი, რომ სალიტერატურო ცხოვრება ძალიან აქტიურია. ჩანს, მწერლობა დღეს არავის სჭირდება და მწერალს არავითარი ყურადღება არ ექცევა. ისეთი დიდი ჟურნალი, „განთიადი“, განადგურების პირასაა მისული და როდის დაიხურება, არავინ იცის. ყველაფერი მკვდარია. ჩვენი გაზეთი არ არის მწერლობის გაცოცხლების მცდელობა. ეს არის მცირე წვლილი, რომ... აქა ვდგავართ და სხვაგვარად არ ძალგვიძს. ჩვენთან არ არსებობს მთარგმნელობითი სკოლა, რადგან თარგმანში ფულს არავინ იხდის, მითუმეტეს – ბეჭდვაც პრობლემაა. ვაკუუმის გარღვევა, ვთქვათ, „ცისკარში“, ან „ლიტერატურულ საქართველოში“ დაბეჭდვა, დიდ სირთულეებთანაა დაკავშირებული, რადგან საქართველო სავსეა მწერლებით, ოფიციალურად 500 მწერალია და არაოფიციალურად კიდევ რამდენი – არავინ უწყის. რატომ უნდა წავიდეს თბილისში ქუთაისელი, როცა მას უნდა ჰქონდეს პირობები, აქვე იბეჭდებოდეს? 

ქუთაისი ყოველთვის იყო პლაცდარმი გინდ ფეხბურთში, გინდ მწერლობაში, გინდ მეცნიერებაში, გინდ მუსიკაში. ბევრი მათგანი ახლაც თბილისში ცხოვრობს. მე, მაგალითად, თბილისიდან აქეთ წამოვედი, რადგან თბილისი ძალიან დიდი ქალაქია და არ საჭიროებს ზედმეტად კიდევ ერთ მწერალს. მე ვფიქრობ, რომ ქუთაისში უფრო მეტი გაუხარჯველი ინტელექტუალური მარაგია, ვიდრე თბილისში. თბილისი, მაგ მხრივ, უფრო გართობისა და სიმსუბუქის ქალაქია. სამწუხაროდ, ჩემი თაობისა და პლეადის ხალხს ჩემს ირგვლივ ვერ ვხედავ. მხოლოდ მირიან ებანოიძეა ჩემი ტოლი და ისიც უფრო ფილოსოფოსია. 70-იანელები და 80-იანელები უფრო ბევრნი არიან, – 15-მდე ძალიან სერიოზული პოეტი და მწერალია. კარგია, თუკი გაქვს ფართო წრე, სადაც ყველა რაღაცას აკეთებს, წერს, გიკითხავს, შენც უკითხავ და შემოქმედებითი განწყობა იქმნება. პოეზიის მადლი უბრალო მსმენელზეც კი ვრცელდება, უქმნის განწყობას. 

შემოქმედი ძალიან ფრთხილად უნდა დადიოდეს საკუთარ ეგოსა და საზოგადოებრივ სახეს შორის. ის სივიწროვე, რაც შენს აურაში ტრიალებს, საკმარისი არაა იმისთვის, რომ იყო შემოქმედი. ამისთვის შენ საზოგადოება, არეალი გჭირდება. ზიარი ჭურჭელივით შენ და საზოგადოება უნდა იზიარებდეთ რაღაც აზრებს, კონცეფციებს, რათა ეს ყველაფერი მოიხარშოს და შემოქმედების ნიმუშად იქცეს.

– შენი გაზეთის კითხვისას ერთი კითხვა გამიჩნდა. ხომ არ ნიშნავს საკუთარ წვენში ხარშვას ის, რომ ამ გაზეთის ძირითადი მასპინძლები თქვენივე ნაწარმოებებს აქვეყნებთ და ამავე დროს თქვენვე აკრიტიკებთ ერთმანეთს?

– ჩვენი ინფორმაცია თბილისამდეც არ მიჟონავს. წარმოიდგინე მთელი ბაკქანალია, რათა ჯერ დაბეჭდო, მერე – ტრანსპორტირება ამ გაზეთებისა, ჩატანა, დარიგება და თუნდაც ზესტაფონში გააცნო მკითხველებს! თბილისი კიდევ ახერხებს ჟურნალ-გაზეთების მოწოდებას, ჩვენ კი ვერ ვახერხებთ, ამიტომ, ერთმანეთს თავადვე ვაკრიტიკებთ. ეს, ვფიქრობ, საკუთარ წვენში ხარშვას არ ნიშნავს. წრე და გარემო ერთია, პიროვნებები – სხვადასხვა. მე ყოველთვის მოვითხოვ ხოლმე, ჩემი ნაწერი რაც შეიძლება მკაცრად, დიდი მათრახით გაკრიტიკდეს. მწერალი მხოლოდ კრიტიკის ქარ-ცეცხლში ყალიბდება. მარტოოდენ ქება არაფერს არ მოგვცემს სიზარმაცისა და გაზულუქების გარდა. კრიტიკის შედეგად კი ყოველთვის მობილიზებული ხარ.

წითელთათმანიანი და წითელქოლგიანი თეთრი გოგონას შეხედულებანი

ჩვენს ქალაქში იყო დრო, როდესაც არსებობდა ერთი როკ-ტუსოვკა, მაშინ სატელევიზიო ეთერში პროგრამა „კედელი“ გადიოდა, ყალიბდებოდა „ნიღბების კლუბის“ (ერთგვარი როკ-კლუბი) პირველ წევრთა ბირთვი. ისინი ყოველი თვის 8 რიცხვში გეგმავდნენ აქციებს ხან ქუჩაში, ხან ნანგრევებში, ხანაც – შენობებში (არა დარბაზებში)... 

ამ როკ-ტუსოვკას ამშვენებდა ერთადერთი ალტერნატიული (არ იფიქროთ მუსიკალურ მიმდინარეობაზე) მომღერალი გოგონა, რომელიც ქუჩაში ყოველთვის თავისი განუყრელი ვიოლინოთი დაჰქროდა. ის მონაწილეობდა ამ აქციებში, მიჰყავდა „კედელის“ პროგრამები, სწავლობდა, მღეროდა სცენაზე, მოკლედ რომ ვთქვათ, სისხლსავსე ცხოვრებით ცხოვრობდა. ცხოვრების ამ მონაკვეთს ახლა ის განვლილ ეტაპს ეძახის. დღესაც, ჩვენი სტუმარი, მომხიბლავი ქერა გოგონა ლელა ლომთაძე საინტერესო ცხოვრებით ცხოვრობს, უკიდურეს შემთხვევაში ეს ასე ჩანს. ის შესანიშნავი მუსიკოსი და ამავე დროს, ლადო მესხიშვილის სახელობის სახელმწიფო დრამატული აკადემიური თეატრის მსახიობია. 

წინამდებარე საუბარი ჩავიწერეთ თებერვლის ძალიან ცივ, წვიმიან და გათოშილ დღეს. ჩემი რესპონდენტი თეთრი ტანისამოსსა და წითელ თათმანებში იყო გამოწყობილი. შეხვედრაზე მოსულს ხელთ სისხლისფერი ქოლგა ეპყრა.

– ლელა ლომთაძის აზრით, ვინ არის ლელა ლომთაძე? 

– პირველ რიგში ადამიანი, რომელიც ამ ქვეყანას მოევლინა, რათა საკუთარი საქმე აკეთოს.

– როგორ აჯერებ ერთმანეთთან მსახიობობასა და მუსიკოსობას? 

– მამაჩემი, გიორგი ლომთაძე, არის მომღერალი, მუსიკოსი და მსახიობი, ამიტომ, ბავშვობიდან ასეთ გარემოში ვიზრდებოდი. მსახიობობა ჩემთვის უცხო არაა, რა თქმა უნდა, ამაში ჩემს გენებსაც წვლილი მიუძღვის. ძალიან საინტერესოა თეატრისა და მუსიკის სინთეზი. იმ ორივე პროფესიაში თავს თავისუფლად ვგრძნობ და ორივევე სიამოვნებას მანიჭებს. 

დღეისათვის არც ერთი მუსიკოსი თეატრის ელემენტების გარეშე სცენაზე არ გამოდის. ისინი ტრანსფორმაციულ შოუებს აწყობენ. კარგია, როდესაც შენს სრულყოფას უკან რაღაც შოუ მიმდინარეობს. ეს ასეც უნდა იყოს. 

მეც მაქვს რაღაც პროექტები და ჩანაფიქრები, რომელთა განხორციელებაც უსახსრობის გამო ვერ ხერხდება.

– დასავლეთისკენ თუ გიჭირავს თვალი? 

– დასავლეთიდან მხოლოდ ინფორმაციას ვიღებ. იქ რომ წახვიდე, იქაურებთან კონკურენციის უნარი უნდა გქონდეს, თორემ მათ ვერაფრით გააოცებ, თუ არა შენი ეროვნულობით. თუნდაც ზანგებს შენი რეპითა და სოულით ვერ გააკვირვებ, მაგრამ თანამედროვე მუსიკას მორგებული ქართული ელემენტებით უფრო დააინტერესებ.

– ლელა, რა მოგცა შენ როკ-ტუსოვკამ და როკ-მუსიკამ საერთოდ? 

მუსიკოსების აღიარებასა და მუშაობას ხელს უშლის ქართული მენტალიტეტი

ის, რაც გია სალაღიშვილს და მე ყველაზე მეტად ერთმანეთთან გვაახლოებს, – ჩვენი საერთო დაბადების დღეა, დაბადების წლები კი სხვადასხვა გვაქვს. მაშ ასე, გია სალაღიშვილი დაიბადა 1963 წლის 27 იანვარს. მე-4 კლასიდან დაიწყო დასარტყამების შესწავლა გია წკეპლაძესთან. მერე ნიკოლოზ ედგარიძის ორკესტრში მოხვდა. დაამთავრა მუსიკალური ტექნიკუმი და კონსერვატორია. ამ პერიოდში უკრავდა ვიტალი სამხარაძესთან. თბილისში გადასვლის შემდეგ, როგორც გია ამბობს, გაუმართლა, რომ ყველანაირ სტილსა და მიმართულებაში მოუწია მუშაობა. გიას მრავალ ფესტივალში აქვს მონაწილეობა მიღებული. მას კარგად იცნობენ ევროპის ქვეყნების სოლიდურ ჯაზურ წრეებში. ქუთაისელი გია სალაღიშვილი მშობლიურ ქალაქში იშვიათად ჩამოდის. ბოლოს 29 დეკემბერს ჩამოვიდა დათო ევგენიძესთან ერთად და კონცერტის შემდეგ ახალწლებზე ქალაქს შემორჩა. ჩვენი საუბარი ლუდის ბარში გაიმართა, რა თქმა უნდა, კათხა ლუდის თანხლებით. გია, ჩვეულებისამებრ, სასიამოვნო მოსაუბრეა, რომელიც ყოველთვის გასაგებად ამბობს თავის სათქმელს.

– ის, რომ ბავშვობიდან მუსიკით ვცოცხლობ, ალბათ, უფრო გენის ბრალია. ჩემი გვარის წარმომადგენლები უმეტესად მუსიკოსები იყვნენ. ბაბუაჩემის ერთი ბიძა ვირტუოზულად, ცხვირის ნესტოებითაც კი უკრავდა სალამურზე, მეორე – აკორდეონზე, მესამე – დუდუკზე, თვითონ ბაბუაჩემი კი საქართველოში ერთ-ერთი საუკეთესო მედოლე იყო, სუხიშვილებშიც უკრავდა. 

1973 წლიდან ვუკრავ და ამ საქმით პურსა ვჭამ, რადგან სხვა ბიზნესი არა მაქვს, თუმცა, მქონია სურვილიც, თავი დამენებებინა მუსიკისთვის, ვინაიდან ორი პატარა ბიჭი მყავს და ხომ იცი, შვილებს რამდენი რამ სჭირდება? მივხვდი, რომ ასეთ საქმიანობაში ვერ ვივარგებდი. მე არ მესმის ბუღალტერია და ეკონომიკური მომენტები. მუსიკოსი ბოჰემაში, მისტერიაში ცხოვრობს, ხოლო ბიზნესი სულ სხვა გარემოა. ამიტომ მარტო მუსიკალური ბიზნესის გაკეთება მსურს: საკუთარი კლუბის შექმნა, ჯგუფების ჩამოყვანა და ა.შ.

ჩვენთან, საქართველოში, არიან პიროვნებები, რომელთა იდეებიც არ ჩამოუვარდება იდეებს. როკშიც არიან საინტერესო, ნიჭიერი შემსრულებლები. მთავარია აზროვნება, თორემ 7 ნოტს, შეგიძლია, ტექნიკურად კარგად დაეუფლო, იმეცადინებ და მორჩა. მთავარია, რა აზრებით მოდიხარ და რისი თქმა გსურს. დიდი მნიშვნელობა აქვს კონსტრუქციასა და არანჟირებას, მაგრამ ეს ნიჭიერი მუსიკოსები ნათლად არ ჩანან. მე, მაგალითად, გამიმართლა, რადგან მქონდა საშუალება, მეკეთებინა ის, რისი კეთებაც მსურდა. რა თქმა უნდა, წინააღმდეგობებიც მქონდა. ამ მუსიკოსების აღიარებასა და მუშაობას ხელს უშლის ქართული მენტალიტეტი, რომ ჩემზე წინ არავინ არ უნდა წავიდეს. მე კარგად მახსოვს პიანისტებს შორის შეხლა-შემოხლა, რომ მე უნდა ვიყო და არა შენო... აი, ამას უნდა გავექცეთ მუსიკის კეთება თუ გვინდა. მაგ. ჩიკ კორეა და კიტ ჯარეტი ნიუ-იორკში ერთად ცხოვრობენ, მაგრამ ერთმანეთი არ დაუჭამიათ. ჩვენ ხომ სუყველანი სხვადასხვანაირად ვფიქრობთ. მე ჩემი აზროვნება მაქვს, შენ – შენი. ჩვენ ერთმანეთს ვერ დავემგვანებით. ჩვენ თუ ერთმანეთს დავემსგავსებით ერთფეროვან სამყაროს შევქმნით. როდესაც ერთად დაკვრას ვიწყებთ, ვამბობ ხოლმე, მოდით, ყველა ვიყოთ ისეთი, როგორიც ვართ. 

გია სალაღიშვილი შესანიშნავი ვიბროფონისტი და დრამერია. მან აზროვნება ახსენა. მე მახსოვს მისი კონცერტები ქუთაისში: „ბითლზების“ მუსიკის კამერული ინტერპრეტაცია. სუფთა, ქართული სულის მქონე დასარტყამების გრანდიოზული შოუ და კონცერტი სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად. საინტერესოა, საით არის მიმართული დღეს გიას აზროვნება და რას აპირებს უახლოეს მომავალში.

– მზად მაქვს ოთხი საკონცერტო მასალის პარტიტურა. ოთხივე ქუთაისში მსურს განვახორციელო ერთმანეთის მიყოლებით – ერთგვარი მინი-ფესტივალი იქნება. ცოტა ეგოისტურადაც გამომდის 4 საღამო (იცინის). ყველაფერს ფული უნდა. დიდი პრობლემაა სიმფონიური ორკესტრი. მინდა, მოსკოვიდან ჩამოვიყვანო ჩემი მეგობარი საქსოფონისტი, რადგან მიმაჩნია, რომ საქართველოში კარგი ჩასაბერი ინსტრუმენტალისტები, იმპროვიზატორები და არა ნოტებზე დამკვრელები, – არა გვყავს. თბილისიდან ჩასაბერი ორკესტრიც უნდა ჩამოვიყვანო, ქუთაისური გუნდი მეყოლება. დღეისათვის მხოლოდ ტელეპროგრამა „ჯემი“ მაძლევს თვითრეალიზაციის საშუალებას. იქ ჩემი მეგობრები მუშაობენ.